Završetak Godine Andrića

Godina jubileja Ive Andrića biće zvanično završena 9. oktobra kod spomenika tom piscu i nobelovcu na Andrićevom vencu u Beogradu, gde je i počela 2011. godine otkrivanjem citata na stepeništu ispod Andrićevog spomenika.

Na dan rođenja Andrića pre 120 godina, okupljenima će se obratiti u podne ministar kulture i informisanja Srbije Bratislav Petković i njegov prethodnik na toj funkciji Predrag Marković, kao i zamenik sekretara za kulturu Grada Beograda Aleksandar Peković i Danica Jovović Prodanović, direktorka Muzeja grada Beograda u okviru kojeg deluje Andrićev muzej.

Period od 9. oktobra 2011. do 9. oktobra 2012. godine proglašen je Godinom jubileja Ive Andrića, povodom 100-godišnjice objavljivanja njegovog prvog književnog rada u časopisu “Bosanska vila” (30. 9.1911.) i 50-godišnjice dodele Nobelove nagrade za književnost, te 120 godina od Andrićevog rođenja.

Obeležavanje Godine jubileja Ive Andrića počelo je otkrivanjem citata ispod Andrićevog spomenika, a nastavljeno je kroz regionalnu koprodukciju predstava, seriju izložbi o Andrićevom delu u gradovima širom Evrope, na sajmovima knjiga i univerzitetima, izdavanje jubilarne poštanske marke, promocije Andrićevih sabranih dela, otvaranje spomen kompleksa u hotelu “Moravica” u Soko Banji pod nazivom “Ivo Andrić: apartman 144” i kroz čitav niz drugih specifičnih programa, realizovanih u saradnji sa ustanovama kulture i drugim organizatorima.

Godina jubileja počela je 9. oktobra 2011. otkrivanjem citata ispod spomenika velikom piscu i diplomati na Andrićevom vencu: “Otišao sam. Iza mene je ostalo sve što su ljudi rekli, kao pramičak magle koji se gubi. A sve što su uradili, poneo sam na dlanu jedne ruke”.

Otkrivajući citat 9. oktobra 2011. godine, tadašnji ministar kulture Predrag Marković istakao je da Andrićevo delo opominje i poziva da tumačimo sebe i iznova pronalazimo u njemu nove slojeve značenja.

“Andrić je govorio da veština nije u pisanju već u brisanju. Suviše reči upotrebljavamo da zamaglimo smisao. Zbog toga je Andrić, kada se o nečemu izjašnjavao, činio to više puta, svaki put istim rečima, svaki put jasno i nedosmisleno, jer nije želeo da mi njega tumačimo. Njegovo delo poziva da tumačimo sebe, i svaki put mi stariji kada ponovo čitamo Andrića možemo da dodamo još jedan sloj značenja, ali to je zato što smo mi ovom previtljivom savremenošću sazreli i možemo da vidimo nešto što je sve vreme bilo upisano unutar tog dela”, poručio je tada Marković, kome se pridružio bio i glumac Tihomir Stanić, podsetivši okupljene na čuveni Andrićev roman “Na Drini Ćuprija”.

U okviru Godine jubileja Andrića, posebno svečano je obeženo i 50 godina od kada je dobio Nobelovu nagradu za književnost.

Na svečanoj akademiji u Jugoslovenskoj kinoteci istaknuta je veličina njegovog dela, uz poziv na njegovo ponovno i pažljivije čitanje, s obzirom na aktuelnost opomena koje je izricao "ljudskoj lakomislenosti, taštini i prolaznosti, predrasudama o Balkanu i velikim silama".

Svečanost “Laureatu u čast”, u prisustvu brojnih zvanica iz kulturnog i javnog života i diplomatskog kora, dočarala je na trenutak atmosferu ceremonije uručenja Nobelove nagrade Andriću 10. decembra 1961. godine u Stokholmu - emitovanjem arhivskog filmskog materijala, izloženom originalnom medaljom i poveljom i čitanjem piščeve besede.

Povodom jubileja Andrića, osmišljena je, između ostalog, i atraktivna kulturno-turistička tura “Beograd Andrićevim koracima” koja omogućava učesnicima da obiđu klupu na kojoj je nobelovac odmarao u Pionirskom parku, hotel “Ekscelzior” u kojem je stanovao po povratku iz Ženeve 1933. godine, Dom Narodne skupštine, u kojem je 1950. izabran za poslanika tadašnje FNRJ… Lokacije su obeležene posebnim tablama na kojima se nalaze i QR kodovi pomoću kojih je moguće dobiti dodatne informacije i fotografije.

U okviru Godine Andrića, priređeno je i više izložbi posvećenih njegovoj književnoj i diplomatskoj karijeri, među kojima je i postavka Muzeja grada Beograda “Ivo Andrić pisac i (ili) diplomata”, koja je gostovala i u palati UN u Ženevi. Ta postavka, čija je autorka Tatjana Korićanac, predstavlja Andrića u svetlu pisca i diplomate, koji je zahvaljujući intenzivnoj diplomatskoj karijeri boravio u mnogim evropskim gradovima kao predstavnik Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, potom i Kraljevine Jugoslavije.

Godinu jubileja Andrića obeležio je i presedan u istoriji dodele Andrićeve nagrade.

Žiri Zadužbine Ive Andrića odlučio je da ne dodeli Andrićevu nagradu za najbolju zbirku pripovedaka za 2011. godinu, uz obrazloženje da je nijedna nije zaslužila.

Predsednik žirija Aleksandar Gatalica tada je saopštio da su kriterijumi za Andrićevu nagradu povećani upravo zato što nije bila reč o običnoj, već o jubilarnoj godini.

"Ovo je opomena i nadamo se da će dati rezultate", rekao je Gatalica, koji je bio u žiriju sa Mihajlom Pantićem i Slobodanom Vladušićem.

To je bio prvi slučaj da Zadužbina Ive Andrića nije dodelila nagradu koju je ustanovila 1975. godine, kada je nagrađen Dragoslav Mihailović.

Andrićeva nagrada ustanovljena je 1975. godine po testamentarnoj volji velikog pisca.

(SEEcult.org)