40 godina Enciklopedije mrtvih

Izdavačka kuća Arhipelag i Dom omladine Beograda organizuju razgovor “Danilo Kiš ili Bašta, pepeo” 22. februara u Amerikani, na dan piščevog rođenja, a povodom 40 godina od izlaska prvog izdanja knjige “Enciklopedija mrtvih”.

Prvo izdanje knjige “Enciklopedija mrtvih” objavljeno je pre 40 godina, u okviru tadašnjeg izdanja Dela Danila Kiša. Od tada do danas, to je jedna od Kišovih knjiga s najuzbudljivijom književnom istorijom i čitalačkom i književno-kritičkom recepcijom. Prevedena na veliki broj jezika, objavljena u velikom broju izdanja, Kišova “Enciklopedija mrtvih” postala je jedna od ključnih knjiga tog pisca i jedna od najvažnijih knjiga priča u istoriji srpske književnosti. “Enciklopedija mrtvih” je trajna inspiracija generacijama čitalaca i tumača moderne književnosti.

O toj Kišovoj knjizi napisana je čitava jedna biblioteka studija i kritičkih tekstova, a u razgovoru povodom 40 godina od njenog izlaska učestvovaće od 19 sati Nina Savčić, Tamara Krstić i Gojko Božović.

Novele u knjizi “Enciklopedija mrtvih”, kako je sam Kiš govorio, u znaku su jedne teme koju bi nazvao “metafizičkom; od speva o Gilgamešu, pitanje smrti jedna je od opsesivnih tema literature”.

“To je knjiga o ljubavi i smrti, i usudio bih se da kažem da se pažljivijim čitanjem može otkriti da su eros i tanatos, kao teme, koje se povlače kroz sve moje knjige, ovde došli do nekog punijeg izraza. Mislim da je to osnovna stvar koju bih mogao reći o značenju Enciklopedije”, rekao je svojevremeno Kiš.

Pripovedajući o smrti, Kiš u “Enciklopediji mrtvih” prikazuje tu veliku temu u različitim istorijskim, kulturnim, društvenim, saznajnim i ideološkim kontekstima: od gnostičkih legendi do modernih vremena, od legendarnih spavača do svevremene enciklopedije u kojoj se nalaze zapisani životi svih ljudi, od priče o predanjima koja ispred puk i o fantaziranjima književnika do povesti o Protokolu Sionskih mudraca.

“Enciklopedija mrtvih”, kako ističe Arhipelag, uzbudljivo je tkanje imaginacije i činjenica, drevnih istina i modernih iskustva, pomnih istraživanja i živog, strasnog pripovedanja, istorijskih znanja i njihove ironijske rekonstrukcije, enciklopedijskog pripovedanja i nesvakidašnje jezičko-stilske produkcije.

Tribina “Danilo Kiš ili 40 godina knjige Enciklopedija mrtvih” podsetiće kroz razgovor pisaca i književnih kritičara na osobenosti te knjige i na važne tačke u njenoj istoriji čitanja.

“Enciklopedija mrtvih”, inače, sedma je knjiga u okviru Dela Danila Kiša u 10 knjiga koja je objavio Arhipelag, kao ekskluzivni izdavač Kišović dela za Srbiju, Hrvatsku i Bosnu i Hercegovinu.

Taj izdavački poduhvat, koji je priredila Mirjana Miočinović, obuhvata celokupnu Kišovu prozu - od ranih romana Mansarda i Psalam 44, preko knjiga iz porodičnog ciklusa: kratkih priča iz knjige Rani jadi i romana Bašta, pepeo i Peščanik, do tri knjige iz Kišovog novelističkog ciklusa: Grobnica za Borisa Davidoviča, Enciklopedija mrtvih i posthumno objavljene knjige Lauta i ožiljci. Deveti tom u tom izdanju predstavlja knjiga Pesme/Elektra u kojoj će se naći sabrane Kišove pesme i njegova najpoznatija drama Elektra. Završni, deseti tom čini knjiga Noć i magla u koju sačinjavaju piščeve drame i filmski scenariji.

*Naslovna fotografija: Danilo Kiš, fotodokumentacija Arhipelaga

(SEEcult.org)