Kroz zapaljive mitove
Jugoslovenska kinoteka obeležiće 6. juna svoj dan i 120-godišnjicu prve filmske projekcije u Beogradu i na Balkanu dodelom nagrada – Zlatnog pečata i plaketa i otvaranjem 18. Festivala nitratnog filma, koji će prikazati "zapaljiva" ostvarenja iz čak 35 filmskih arhiva iz celog sveta.
Najviše priznanje, Zlatni pečat, dobili su reditelj Želimir Žilnik i diva domaćeg glumišta Dušica Žegarac, saopšteno je 3. juna na konferenciji za novinare u Jugoslovenskoj kinoteci.
Plakete za dugogodišnju saradnju i doprinos filmskoj umetnosti dodeljene su Nacionalnoj kinoteci Italije (Cineteca Nazionale) u Rimu, Francuskoj kinoteci (Cinematheque Francaise) u Parizu i Filmskom muzeju (Film Museum) u Minhenu. Isto priznanje dobili su i Nenad Polimac i Daniel Rafaelić iz Zagreba, Petar Karđilov iz Sofije i Jan Erik Holst iz Osla.
Plakete Jugoslovenske kinoteke za izuzetan doprinos kinematografiji dobili su Žarko Dragojević, Nikola Kojo, Zoran Cvijanović, Dragan Bjelogrlić, Anica Dobra i Milorad Mandić.
Povodom 120 godina od prve filmske projekcije na Balkanu, održane 6. juna u kafani “Zlatni krst” na Terazijama, u svim beogradskim bioskopima biće prikazan kratki dokumentarni film u produkciji Jugoslovenske kinoteke koji će podsetiti na taj istorijski događaj.
Direktor Jugoslovenske kinoteke Jugoslav Pantelić podsetio je da je Beograd bio deseti glavni grad u Evropi koji je pre 120 godina bio na ruti premijerne turneje tadašnjeg čuda zvanog pokretne slike.
Povodom tog jubileja, bioskopska publika će imati priliku da vidi deo onoga što su gledali naši preci pre tačno 120 godina, kada su predstavnici braće Limijer doneli kinematograf u Beograd, istakao je Pantelić.
Jugoslovenska kinoteka tradicionalno obeležava svoj dan i otvaranjem Festivala nitratnog filma, jedne od retkih manifestacija te vrste u Evropi i svetu, čiji je inicijator, upravnik Arhiva Jugoslovenske kinoteke Aleksandar Saša Erdeljanović, najavio od 6. do 15. juna oko 110 filmova na po dva programa u salama u Uzun Mirkovoj i u Kosovskoj ulici.
Rekordan je broj arhiva koji učestvuju, čak 35, a dolazi i više od 30 gostiju.
Slogan 18. Festivala nitratnog filma, “Kroz zapaljive mitove”, inspirisan je filmovima izabranim za otvaranje i zatvaranje. To su dva velika spektakla – “Jelena - Pad Troje” (1924) Manfreda Noe i “Kazanova” (1927) Aleksandra Volkova.
Mnogo je značajnih filmova na programu, neki od njih su na novim, restaurisanim kopijama, a većina nikada do sada nije prikazana u Beogradu, istakao je Erdeljanović.
Jugoslovenska kinoteka će prikazati iz svog fonda dva “zapaljiva” programa – filmove “Bezrazložna šetnja” (1930) i “Zaboravljeno selo” češko-američkog dokumentariste Aleksandra Hakenšmida, u korežiji sa Herbertom Klajnom (1941), kao i veliki program animiranih klasika iz Amerike, Rusije, Nemačke, Češke i Rumunije.
Najavljena su i dva filma koja su ovih dana restaurisana u Digitalnom odeljenju Arhiva Jugoslovenske kinoteke - slovenački “Srećno kekec” (1963) Jože Galea i makedonski “Ukleti smo Irina” (1973) Koleta Angelovskog.
Među filmovima na 18. Festivalu nitratnog filma su i ozvučena verzija legendarne Ejzenštajnove “Oklopnjače Potemkin” (1930), monumentalna drama prema delu Emila Zole “Novac” (1928), u reziji Marsela Lerbijea, te decenijama zabranjeni “Jedan skandal” (1966) rediteljskog dvojca Alov-Naumov, prema noveli Dostojevskog. Na programu je i mađjarska komedija “Liliomfi” (1954) Karolja Maka, jedini sačuvani deo kultnog samurajskog filma “Neoprostivo” (1926) Daisukea Ita, proglašenog za najbolje japansko ostvarenje svih vremena, te jedinstveni program austrijskih ranih erotskih i porno filmova, koji će biti prikazivani posle ponoći.
Među velikim rediteljima čije će filmove imati priliku da vidi publika 18. Festivala nitratnog filma su: Tod Brauning, Alf Sjeberg, Tomu Ušida, František Vlačil, Mario Soldati, Aleksej Granovski, Rangel Valčanov, Leo Mitler, Alber Kapelani, A.V. Sandberg, Oktavijan Miletić, Mario Bonar...
U Mitlerovom filmu “Žena postoji, nikada to ne zaboravi” (1930), inače, glavnu mušku ulogu igrao je Svetislav Ivan Petrović, srpski glumac i evropska zvezda u međuratnom periodu, čijoj će izuzetnoj karijeri, kako je najavio Pantelić, Jugoslovenska kinoteka posvetiti pažnju različitim programima naredne godine.
U okviru Festivala nitratnog filma, biće predstavljen i “Leksikon jugoslovenskog filma”, čiji je autor ugledni filmski kritičar iz Zagreba Nenad Polimac, koji će 8. juna biti gost u Muzeju Jugoslovenske kinoteke.
Sajt Kinoteke je kinoteka.org.rs, a program Festivala nalazi se i u Kalendaru portala SEEcult.org
(SEEcult.org)
