Preminuo Vitorio Tavijani

Italijanski filmski reditelj i scenarista Vitorio Tavijani, koji se proslavio radom sa bratom Paolom, preminuo je 15. aprila u Rimu u 89. godini.

Braća Taviani osvojila su Zlatnu palmu u Kanu za film “Padre padrone” i Zlatnog medveda u Berlinu za film “Cezar mora da umre”, kao i nagrade za životno delo.

Braća Tavijani su počela da se zanimaju za film još u školi, a aktivnije tokom studija na Univerzitetu u Pizi, gde su vodili filmski klub pod uticajem neorealizma.

Po prelasku u Rim, počeli su sredinom 50-ih da snimaju prve dokumentarce sa Jorisom Ivensom, a u igranom filmu debitovali su “Čovekom za spaljivanje” (1962). Tu dramu o sukobu pojedinca i mafije sa uočljivim političkim prizvucima realizovali su sa Valentinom Orsinijem.

Braća Tavijani osamostaljuju se političkom dramom “Subverzivni” (1967), premijerno prikazanom u zvaničnom programu Filmskog festivala u Veneciji.

Pripadali su talasu angažovane italijanske kinematografije, a iz tog perioda zapažena su njihova ostvarenja “Sveti Mihajlo je imao petla” (1972) i “Allonsanfan” (1974).

Svetsku afirmaciju postigli su filmom “Ja sam Bog otac” (Padre padrone), za koji su 1977. godine osvojili Zlatnu palmu i koji se smatra kreativnim vrhuncem njihove poetizovane društvene kritičnosti.

Reputaciju su učvrstili dramom iz doba Drugog svetskog rata “Noć svetog Lorenca” (1982), za koju su dobili Gran pri žirija u Kanu, kao i filmom “Haos” (1984), prema pripovetkama Luiđija Pirandela.

U Americi su režirali “Dobro jutro, Vavilone” (1987), nostalgičnu posvetu Grifitu i Holivudu viđenom očima italijanskih doseljenika.

Višestruko nagrađivana braća dobilao su i prvu nagradu u Moskvi za “Uskrsnuće” (2001), prema Tolstoju, te Zlatnog medveda za zatvorsku dramu “Cezar mora umreti” (2012), kao i niz priznanja za životno delo.

Vitorio Tavijani je pre oko godinu dana povređen, kada ga je udario automobil i od tada je stalno boravio po bolnicama, ali nije mogao da propusti pripreme za snimanje njihovog najnovijeg filma “Lična stvar” (2017), prema istoimenom romanu Bepea Fenoljija, bivšeg pripadnika italijanskog partizanskog pokreta. Na setu se zbog bolesti nije pojavljivao, pa je film završio sam Paolo, a Vitorio je potpisan kao koscenarista.

Njihov zajednički rad tekao je tako što bi obojica bila na setu, pri čemu bi jedan preuzeo određene scene, drugi bi ga posmatrao, ali ne bi sugerisao drugačija rešenja. Bili su u svojevrsnoj kreativnoj harmoniji, bez razmirica.

Poput braće Darden i braće Koen, do saradnje su došli intuitivno, bez ikakvog predumišljaja.

Prema oceni kritike, njihove filmove odlikuje samosvojan i dosledan stil koji prepliće nasleđe italijanskoga filmskog neorealizma, književnog verizma, lirski senzibilitet i poetsku diskretnost sa levom političkom orijentacijom.

(SEEcult.org)