Kultna knjiga nemačkog teoretičara Hansa Beltinga “Kraj povijesti umjetnosti?” jedna je od najuticajnijih studija iz istorije umetnosti u proteklih dvadesetak godina, a Muzej savremene umetnosti u Zagrebu objavio je na hrvatskom jeziku njeno izmenjeno izdanje, koje je sam autor dopunio 2002.
Nakon svih “krajeva” koje su teoretičari i filozofi najavljivali krajem prošlog veka, da li je moguće govoriti i o kraju istorije umetnosti? Belting upozorava da nije reč o kraju zamišljenog lanca akcija i reakcija, nego o istorijskom trenutku u kojem pojam istorije umetnosti kao naučne discipline postaje neupotrebljiv na mnogim nivoima, od tumačenja umetničkih opusa i pojedinih dela, do koncepcije muzeja i njihove društvene interakcije.
Osnovno pitanje koje Belting postavlja glasi: Rastapa li se pred navalom novih slikovnih medija istorija umetnosti u opštoj nauci o slikama, imagologiji?
Preva navodima teoretičara kulture i vizuelnih medija Žarka Paića, koji je recenzent knjige sa Tonkom Maroevićem, Belting polazi od nužnosti transdisciplinarnoga pristupa fenomenu slike u savremenom dobu. Zahtev za novom naučnom disciplinom, koja za razliku od tradicionalne istorije umetnosti proučava istoriju slike pre i posle njenog ulaska-u-umetnost, proizlazi iz postavke o kraju istorije umetnosti.
Kada je Belting 1983. objavio tekst sa takvim apokaliptičkim naslovom, da bi u drugome izdanju svoje knjige pojasnio 2002. godine konsekvence takvog radikalnog stava, nije bilo sasvim razumljiv smer te ideje, naveo je Paić u recenziji. Prelaz iz istorije umetnosti kao humanističke discipline u nauku o umetnosti (Kunstwissenschaft), te potom u nauku o slici (Bildwissenschaft) značio je oproštaj sa istorijsko-umetničkom koncepcijom slike kao mimetičko-reprezentacijskog modela odslikavanja, predstavljanja i prikazivanja realnosti.
Pritom je Belting, kao i Gottfried Boehm, zauzeo stav da nova nauka o slici nipošto ne može biti pomoćna disciplina istorije umetnosti. Nauka o slici mora radikalno promeniti spoznajnu i istraživačku perspektivu slike i likovne umetnosti uopšte. Za razliku od Boehma, koji sliku tumači iz aspekta slike kao medija spoznaje time što se ograničava na refleksiju i opažanje, Belting svoju nakanu vidi u antropologijski orijentisanoj nauci o slici, naveo je Paić, koji će učestvovati na promociji knjige sa teoretičarom umetnosti i muzike Marcelom Bačićem i urednicom knjige Nadom Beroš.
Belting je profesor istorije umetnosti i teorije medija na Hochschule für Gestaltung u Karlsrueu.
Doktorirao je 1959. godine, predavao na Harvardu i na univerzitetima u Hamburgu, Hajdelbergu, Minhenu, na Kolumbiji...
Objavio je niz stručnih knjiga i studija.
Knjigu “Kraj povjesti umjetnosti” preveo je sa nemačkog Andy Jelčić, a grafičko oblikovanje potpisuju Bachrach&Krištofić.
MSU Zagreb tom knjigom, objavljenom u biblioteci “Refleksije”, nastavlja seriju važnih kritičkih i teorijskih studija sa područja savremene umetnosti, filozofije i estetike (Catherine Millet, Boris Groys, Arthur Danto), a predstaviće je 16. februara.
Knjiga je objavljena uz podrsku Ureda za obrazovanje, kulturu i šport Grada Zagreba, ministarstava kulture i znanosti, obrazovanja i športa, kao i Goethe Instituta u Zagrebu.
Sajt MSU Zagreb je www.msu.hr
(SEEcult.org)