Jugoslovenski eksperiment(i)

Festival Pravo ljudski u Sarajevu, čije deseto izdanje traje od 11. do 16. novembra, predstavlja obiman izbor jugoslovenskih eksperimentalnih filmova od početka 60-ih do sredine 80-ih godina – čak 52 naslova autora iz Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Hrvatske i Srbije.

Među filmovima u programu “Jugoslovenski eksperiment(i)”, koji vodi publiku u vreme bivše Jugoslavije, su radovi Vlatka Filipovića, Vefika Hadžismajlovića, Petra Ljubojeva, Tomislava Gotovca, Lordana Zafranovića, Sanje Iveković, Ivana Ladislava Galete, Ivana Martinca, Dušana Vukotića, Borivoja Dovnikovića Borda, Marka Babca, Dušana Makavejeva, Vojislava Kokana Rakonjca, Živojina Pavlovića, Zorana Popovića, Vjekoslava Nakića, Slobodana Šijana, Miodraga Miloševića, Ljubomira Šimunića, Miroslava Bate Petrovića

Selekciju filmova iz Bosne i Hercegovine i Crne Gore čine: “Hop Jan” (1967) Vlatka Filipovića, “Čančari” (1967) Midhata Mutapčića, “U kafani” (1969) Vefika Hadžismajlovića, “Kad ni tica na krov ne može da sleti” (1970) i “Misija Ismeta Kozice” (1977) Petra Ljubojeva, “Kasabe” (1977) Mirze Idrizovića, “Revizor” (1983) Mirjane Zoranović i “Judas” (1972) Vlatka Gilića.

Hrvatsku eksperimentalnu filmsku scenu predstavljaju filmovi “Scuza signorina” (1963) Mihovila Pansinija, “Sretanje” (1963) Vladimira Peteka, “Pre podne jednog fauna” (1963) Tomislava Gotovca, koji je zastupljen i u programu autora iz Srbije, “Posle podne (puška)” (1968) i “Koncert” (1965) Lordana Zafranovića, “Monument” (1976) i “Osobni rezovi” (1982) Sanje Iveković, “Wal(l)zen” (1989) Ivana Ladislava Galete, “Bageri proždiru zemlju” (1967) Martina Crvelina, “Danas…?” (1966) i “Fluoroscencije” (1967) Ante Verzottija, “Žemsko” (1968) Dunje Ivanišević, “Monolog o Splitu” (1961-62) i “I’m mad” Ivana Martinca (1967).

U okviru jugoslovenskog bloka, posebno će biti predstavljen i hrvatski animirani film – “Krava na mjesecu” (1959) i “Nestašni robot” (1956) Dušana Vukotića, “Znatiželja” (1966) Borivoja Dovnikovića Borda, “Don Kihot” (1961) Vlade Kristla, “Riblje oko” (1980) Joška Marušića, “Izumitelj cipela prof. Balthazar” (1967) i “Mali i veliki” (1966) Zlatka Grgića i “Oktava straha” (1977) Lea Fabianija.

Selekcija iz Srbije je najbrojnija, a čine je filmovi: “Metamorfoza” (1955) Marka Babca, “Pečat” (1955), “Antonijevo razbijeno ogledalo” (1957) i “Spomenicima ne treba verovati” (1958) Dušana Makavejeva, “Suze” (1959) i “Zid” (1960) Vojislava Kokana Rakonjca, “Triptih o materiji i smrti” (1960) Živojina Pavlovića, “Reportaža iz ženskog bloka” (1960) i “Dim i voda” (1962) Dragoslava Lazića, “Ruke ljubičastih daljina” (1962) Save Trifkovića, “Pravac (Stevens-Duke)” (1964), “Plavi jahač (Godard-Art)” (1964) i “Kružnica (Jutkevič-Count)” (1964) Tomislava Gotovca, “Glava-krug” (1968-69) Zorana Popovića, “Kompozicija” (1970) Vjekoslava Nakića, “Vrt sa stazama što se račvaju” (1971) Slobodana Šijana, “Putovanje” (1972) Bojane Vujanović, “Od mene do tebe” (1972) Mirka Avramovića i Miodraga Tarane, “I bi veče, i bi jutro, dan sedmi” (1975) i “Poslednji tango u Parizu” (1983) Miodraga Miloševića, “Gerdy, zločesta vještica” (1973-76) Ljubomira Šimunića i “Čisti film: sećanje na GEFF” (1984) Miroslava Bate Petrovića.

Posebno je najavljen razgovor o jugoslovenskoj avangardi, a učestvovaće Diana Nenadić, Lordan Zafranović, Sunčica Fradelić, Vesko Kadić i Vjekoslav Nakić.

Festival Pravo ljudski predstavlja u desetom izdanju više od sto dokumentarnih filmova u osam programskih celina, među kojima su i ostvarenja renomiranih i nagrađivanih autora iz celog sveta, ali i mladih reditelja savremenog kreativnog dokumentarnog filma sa Balkana.

Jubilarni Pravo ljudski posvećen je ispitivanju mogućnosti slobode u procesu eksperimentisanja i posedovanja hrabrosti za postavljanje pitanja čiji nas odgovori plaše.

Festivalske dvorane su bioskopi Meeting Point, Art Kino Kriterion, Galerija Duplex i Muzej savremene umetnosti Ars Aevi.

Ulaz na sve festivalske projekcije je besplatan.

Festivalski sajt je pravoljudski.org, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org za kulturu jugoistočne Evrope.

(SEEcult.org)