Nagrade 50. Salona

Ravnopravne nagrade 50. Oktobarskog salona u Beogradu dobili su Katarina Zdjelar, Darinka Pop-Mitić i Raša Todosijević, dok je nagrada Kulturnog centra Beograda dodeljena Aleksandru Jestroviću alijas Jamesdinu, a nagrada srpske sekcije AICA (Međunarodnog udruženja likovnih kritičara) Vladimiru Nikoliću za rad “Pra-ubistvo”, za koji je dobio i nagradu žirija Muzeja primenjene umetnosti, kao i spontanog, ad hoc sastavljenog žirija novinara, koji su 2. oktobra obišli izložbu “Okolnost” uoči zvaničnog otvaranja Salona.

Nagrade žirija 50. Oktobarskog salona, koji su činili predsednica Marija Hlavajova (Maria Hlavayova), Čarls Merveder (Charles Merewether) i Stevan Vuković, iznose po 2.500 evra, a jednoglasno su dodeljene Katarini Zdjelar, Darinki Pop-Mitić i Raši Todosijeviću.

Navodeći da je svako od njih proizveo radove koji čine veoma osoben doprinos Salonu, obzirom na stepen eksperimentalnosti u njima prisutan i u tematskom i u formalno izvedbenom smislu, žiri je istakao i da rad svakog od ta tri umetnika otelotvoruje duh Salona, i lokalan i međunarodni.

Katarina Zdjelar i Darinka Pop-Mitić nagrađene su za radove koji predstavljaju izuzetan angažman u radu s kontekstima u kojima žive i rade i koji su fokusirani na nužnost bavljenja sadašnjim trenutkom.

U slučaju Zdjelarove, koja sa Zoranom Todorovićem predstavlja Srbiju na ovogodišnjem Bijenalu u Veneciji, to se ogleda u priznavanju značaja prostora za pregovore različitih kultura putem jezika, i njegovog stalnog dovođenja u pitanje. Njen rad podseća na to koliko je koliko je ovladavanje jezikom važno i za komunikaciju i za suživot, a ujedno ostavlja i dovoljno prostora i za produktivne greške i za poigravanje dvosmislenošću, iz koje se mogu roditi nove mogućnosti, naveo je žiri.

Za Darinku Pop-Mitić, koja je i prošle godine nagrađena, žiri je naveo da se njen rad bavi kulturnim i umetničkim nasleđem istorije koja se reinterpretiranoj formi, u okviru neposredno prisutnih okolnosti, čini opštom, javnom i shvaćenom na novi način.

“Time ove istorije ne padaju u zaborav, niti se uzimaju kao prosto date, već se nude za intervencije sa stanovišta sadašnjeg trenutka”, naveo je žiri o radu Darinke Pop-Mitić koji je izložen u Javnoj garaži u Masarikovoj, gde je pre pola veka održan prvi “oktobarac”.

Raša Todosijević nagrađen je za “izuzetan višedecenijski doprinos umetnosti Beograda, regije, kao i međunarodnim umetničkim tokovima”.

Žiri je istakao i da smatra da je, povodom 50-godišnjice Salona, od ključnog značaja da se Todosijevićeva izvanredna umetnička ličnost uvaži ne samo u punoj meri statusa u istoriji umetnosti, nego i kao inspiracija za generacije koje su za njim sledile. 

Čestitajući nagrađenima, kao i svim ostalim umetnicima koji su predstavljeni, žiri je poželeo Salonu kontinuranu vitalnost i dalje učinke na međunarodnoj umetničkoj sceni, a ukazao je i na visok nivo energije uložene u njegovu organizaciju i aktivno uključivanje umetnika, što se pozitivno odrazilo na kvalitet radova i način njihovog predstavljanja, i to u vrlo nepovoljnim okolnostima, s obzirom da je rok za realizaciju salona bio ekstremno kratak.

“Izuzetno je važno držati na umu značaj Salona i za Srbiju i za međunarodnu umetničku scenu, u nadi da će on nastaviti da igra značajnu ulogu u podršci eksperimentisanju u području savremene umetnosti i u obezbeđivanju platforme za priznavanje uloge umetnosti u proizvođenju novih društvenih i političkih imaginarijuma”, istakli su kustoškinja i umetnička direktora BAK-a (Basis voor actuele kunst) u Utrehtu Marija Hlavajova, istoričar umetnosti, pisac i kustos Mervedr i beogradski teoretičar umetnosti i kustos Vuković.

Žiri KCB-a, koji je dodelio nagradu Jamesdinu, činili su direktorka KCB-a Marina Đurđević, filozof Jovan Čekić i nezavisna kustoškinja Maja Ćirić, a odluku je utemeljio na “želji za prepoznavanjem umetničke prakse koja proizvodi  razliku”, a zbog činjenice da Jamesdinova produkcija “nastaje refleksijom umnoženih i nesistematiziovanih” ličnih i kulturnih referenci koje ga okružuju i koje je akt performativnosti, a ne sublimirani rezultat.

Njegova pozicija “unutar nepreglednih” dimenzija savremenih kulturnih obrazaca u globalnom kontekstu, bila je presudna za odliku žirija o nagradi, koja podrazumeva samostalnu izložbu u jednoj od Galerija KCB-a (Likovnoj ili Artget) tokom sezone 2011-2012. godine

Nagradu MPU Vladimiru Nikoliću za rad “Pra-ubistvo”, koja iznosi 50.000 dinara, dodelio je žiri koji su činili Slobodan Jovanović (predsednik), Ivanka Zorić, direktor MPU, Biljana Vukotić, Bojana Popović i Jelena Perać.

Nikolić je, kako je navedeno u obrazloženju, mapiranjem i rekonstrukcijom čuvenog istorijskog događaja - ubistva kralja Aleksandra Karađorđevića u Marseju, predstavio i taj grad i njegove sadašnje stanovnike kao okolnosti na kojima interveniše. Time se postavio u poziciju dokumentariste koji povezuje haotičnost savremenog života s dramatičnim događajima tokom atentata na kralja Aleksandra.

Nikoliću je nagradu dodelio i žiri AICA, koji su činili Jovan Despotović, Danijela Purešević i Jelena Krivokapić, a podrazumeva plaketu i novčani iznos od 400 evra.

Nagrada AICA Srbija dodeljuje se na Oktobarskom salonu za rad koji kritički preispituje kontekste produkcije i predstavljanja savremene umetnosti, a njen cilj je podstiče i promoviše aktuelno stvaralaštvo u oblasti vizuelnih umetnosti koje odlikuje kritički autorski stav.

Prema navodima žirija, Nikolićev rad sadrži specifičnu istorijsku kontekstualizaciju stvarnog, amblematskog događaja, koji prevazilazi nacionalni značaj i nagoveštava buduća globalna istorijska zbivanja.

Koristeći postojeći arhivski filmski materijal, Nikolić je izvršio preciznu rekonstrukciju i svojevrsnu superimpoziciju dva vremena. U medijskom smislu, na taj način iskoristio je mogućnost višestrukog mapiranja samog mesta - javnog prostora Marseja, prevazilazeći fatalni status istorijskog događaja i otvarajući čitav niz montažnih, filmskih i ambijentalnih sklopova, koji rekonstruišu ideju o inicijaciji posmatrača i memorizaciji nekog događaja. 

Nikoliću je dodelio nagradu i spontani, ad hoc sastavljen žiri članova novinarskih redakcija, koji su činili Milena Marjanović iz “Blica”, Marija Đorđević iz “Politike”, Savo Popović iz “Večernjih novosti” i glavni urednik portala SEEcult.org Miroljub Marjanović.

Prema navodima novinarskog žirija, sastavljenog za vreme obilaska Salona uoči svečanog zatvaranja, Nikolićeva video-instalacija “Pra-ubistvo” na suptilan, analitičan i promišljen način rekonstruiše dokumentarni film ubistva kralja Aleksandra Karađorđevića 1934. u Marseju.

“U duhu dosadašnje umetničke prakse savremenog isčitavanja nasleđa, Nikolić je, zaintrigiran statusom samog filma, izvukao svaki kadar posebno iz originalnog dokumentarca, odredio tačna mesta gde je kamera tada bila postavljena i sa istih mesta 2009. godine u Marseju načinio novi dvominutni film uz identičnu montažu”, naveo je novinarski žiri.

(SEEcult.org)