14. Skopski filmski festival
Skopski filmski festival svečano je otvoren 15. aprila filmom “Pank nije mrtav” Vladimira Blaževskog i uručenjem nagrade za životno delo poljskom reditelju Kšištofu Zanusiju (Krzysztof Zanussi), koji je počasni gost, a tim povodom priređena mu je retrospektiva.
Publika u krcatoj dvorani bioskopa “Milenium” burno je pozdravila Blaževskog i brojnu ekipu filma “Pank nije mrtav” (Панкот не е мртов), niskobudžetne makedonsko-srpske koprodukcije, snimljene u saradnji Pank produkcije iz Skoplja “Vitagrafa” iz Srbije.
To je crna komedija o bivšim pankerima koji su namerno ostali na margini u vreme tranzicije društva u Makedoniji. Njihovu rutinu preživljavanja narušava ponuda lokalne nevladine organizacije - predloženo im je da ponovo okupe nekadašnji kultni pank bend i nastupe na bizarnom multikulturnom hepeningu čiji je cilj da prikaže lažnu sliku o Makedoniji kao zemlji bez međuetničkih tenzija.
Publici se na otvaranju 14. Skopskog filmskog festivala obratila i ministarka kulture Makedonije Elizabeta Kančeska-Milevska, a zvezda večeri bio je Zanusi, kome je uručena festivalska nagrada za životno delo u vidu kocke skopske kaldrme.
Zanusi je izjavio da je počastovan “teškom” nagradom i radostan što se nalazi u Skoplju, te da mu za to nije trebala viza.
Prema rečima Zanusija, nagrade za životno delo stvaraju mu osećaj da postaje svojevrsni artefakt u nekom prirodno-matematičkom muzeju, a pritom se još uvek oseća veoma živim i ima još mnogo priča da ispriča i filmova da snimi.
Navodeći da je prvi put u Makedoniji, te da je smatra zemljom koja ima predivne predele i sjajnu istoriju, Zanusi je izrazio i nadu da će Makedonija napraviti mnogo toga u oblasti filmske umetnosti.
Zanusijeva retrospektiva u Makedonskoj kinoteci obuhvata od 16. do 19. aprila filmove “Persona non grata” (2005), “Život je smrtna seksualno prebosiva bolest” (2000), “Godina mirnog sunca” (1984) i “Postojan faktor” (1980).
Skopski festival obuhvata i filmove u Glavnom programu, kao i autorska ostvarenja u posebnoj celini, te gala i specijalne projekcije, ciklus “Skoplje 90-te” i program kratkih filmova.
Glavni program obuhvata filmove “Eksplozija” Grega Arakija (Gregg), dobitnika Queer palme u Kanu, “Žena, pištolj i rezanci” Žanga Jimoua (Zhang Yimou), kineski rimejk prvog filma braće Koen, zatim “Otkucavanja srca” Gzavijea Dolana (Xavier), “Poslednji cirkus” Aleksa de la Iglesije (Álex de la Iglesia), “Bes” Takešija Kitana (Takeshi Kitano) i španski “18 obroka” Horhea Koire (Jorge Coira).
Program autorskog filma nudi niz ostvarenja prikazanih na velikim međunarodnim festivalima, među kojima su “Poezija” Li Čeng-donga (Lee Changdong), dobitnika nagrade za najboljeg azijskog reditelja 2011. godine, “Usamljenost osnovnih brojeva” Saveria Konstanca (Saverio Costanzo), sa Izabelom Roselini (Isabella Rossellini) u jednoj od glavnih uloga, “Četiri vremena” Mikelanđela Framartina (Michelangelo Frammartino), švedski film “Pesma sutrašnjice” (Jonas Holmström, Jonas Bergergård), te francuski “Darma Gans” (F.J. Ossang) koji postavlja pitanje šta se dešava posle smrti.
Gala projekcije imaće filmovi “Overena kopija” Abasa Kjarostamija (Abbas Kiarostami), “Žena za ukras” Fransoa Ozona (François) sa Katrin Denev (Catherine Deneuve) i Žerarom Depardjeom (Gérard Depardieu), američki hit “Društvena mreža” Dejvida Finčera (David Fincher) o nastanku Fejsbuka, kao i nagrađivani britanski film “Kraljev govor” Toma Hupera (Hooper) i kineski “Detektiv Di i misterija fantomskog plamena” Harka Cuija (Tsui), prikazan u konkurenciji u Veneciji.
Specijalnu projekciju, osim filma “Pank nije mrtav”, imaće i “Albanac”, nemačko-albanska koprodukcija u režiji Johanesa Nabera.
Publika Skopskog filmskog festivala videće i izbor makedonskih filmova iz 90-ih, među kojima su “Maklabas” (1998) Aleksandra Stankovskog, “Svetlo sivo” (1993) Aleksandra Popovskog, Darka Mitrevskog i Dejana Dukovskog, “Kokino” (D. Abjanić, A. Stankovski i Z.Trajkovski), te “N.E.P.” (1995) Dragana Abjanića i Igora Ivanova Izija.
U okviru 14. Skopskog festivala, u foajeu bioskopa “Milenium” otvorena je izložba fotografija “Na kraju sveta” multimedijalnog studija StorkWork, a moguće ju je obići do kraja festivala.
Prošle godine Skopski filmski festival završen je koncertom beogradske grupe Disciplin A Kitschme, nakon dodele nagrada za kratke filmove i nagrade publike, koju je dobila komedija “Soul Kitchen” nemačkog reditelja Fatiha Akina.
Nagrade za jednominutne filmove dobili su makedonski autori Nenad Joldeski, Nikola Matoski i Goran Ristov za film "13", dok je najboljim u konkurenciji balkanskih kratkih filmova proglašen "Eden" Vardana Tozija.
Sajt Skopskog filmskog festivala je Skopjefilmfestival.com.mk, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
Viktor Sokolovski / SEEcult.org
