Leskovački internacionalni festival filmske režije (LIFFE) prikazaće od 14. do 19. septembra više od 50 filmova autora iz Srbije i sveta objedinjenih sloganom “Akcija!”, a prema rečima selektora Ognjena Sviličića, nagrađivanog hrvatskog reditelja i scenariste, posvećen je junacima koji žele da žive kao ljudi i da ostave prošlost iza sebe.
Glavni takmičarski program 16. LIFFE obuhvata osam filmova iz regiona, a ocenjivaće ih žiri koji čine reditelj Damjan Kozole, reditelj i scenarista Nenad Pavlović i glumac Ljubomir Bandović.
Prema rečima Sviličića, selekcija 16. LIFFE pokazuje kako bivša Jugoslavija “zbilja želi da živi punim plućima, međutim prošlost nam ne da”. “Borba čoveka s prostora bivše Jugoslavije je uvek borba s prošlošću, to nam je svima zajedničko. Ovi filmovi nas pozivaju da u toj borbi pobedimo i zagrlimo život. Tako da je ime ovog festivala odnosno skraćenica LIFFE, jedan poziv na takvo druženje za našu bolju budućnost”, poručio je Sviličić u video obraćanju na konferenciji za novinare 31. u Beogradu.
Selekcija 16. LIFFE, kako je istakao, slavi junake koji žele da žive kao ljudi i da ostave prošlost iza sebe.
“Neki put ih ta prošlost dohvati poput aveti kao u sjajnom hrvatskom ‘Sigurnom mjestu’ (Juraja Lerotića), neki put beže od nje u skrivene svetove kao u neverovatnom srpskom ‘Jeste li videli ovu ženu’ (Dušana Zorića i Matije Gluščevića), neki put se ta prošlost ušunja u mahalu kao u majstorski napravljenom bosansko-hercegovačkom ‘Prazniku rada’ (Pjera Žalice) i podseti ih da se prošlosti teško rešiti. Neki se vraćaju u nju kao voajeri u briljiantnom ‘Ovuda će proći put’ (Nine Ognjanović), neke drži za vrat i ne pušta kao u ‘Indigo Kristalu’ (Luke Mihailovića), a neki junaci je uporno traže u nevidljivom kao u ‘Tragovima’ (Dubravke Turić). Neki od prošlosti u bolji život beže na tomos motorima kao u slovenačkim ‘Jahačima’ (Riders) Dominika Mencea, dok neki uživaju dok mogu kao u makedonskom ‘Kajmaku’ (Milča Mančevskog)”, naveo je Sviličić.
Laureat nagrade “Živojin Žika Pavlović” 16. LIFFE za afirmaciju regionalne filmske umetnosti u svetu je reditelj i scenarista Miloš Miša Radivojević, koji je i jedan od pisaca monografije “Živojin Pavlović. Kino-poeta velikog crnila”, objavljene u festivalskoj ediciji Poznati reditelji.
Radivojević je zahvalio na nagradi i istakao da mu je izuzetna čast što se našao u društvu najvećih filmskih umetnika iz regiona bivše Jugoslavije, među kojima su Slobodan Šijan, Emir Kusturica, Goran Paskaljević, Rade Šerbedžija, Goran Marković, Milčo Mančevski i druga značajna imena regionalne kinematografije.
Direktorka LKC-a Sanja Conić, u ime organizatora, izrazila je uverenje da je LIFFE za 16 godina izrastao u “prestižnu kulturnu manifestaciju koja predstavlja brend Leskovca i izuzetno je značajan za reditelje regiona, jer su dobili siguran prostor u kojem mogu da govore o izazovima sa kojima se susreću”.
I umetnički direktor LIFFE, reditelj Darko Bajić, istakao je značaj tog festivala i jugoslovenskog nasleđa koje kroz program čuva.
“Ove godine smo u akciji, kao što kaže i sam slogan festivala. Želimo da napravimo veći, značajniji festival, iako smo sigurni da je on već postigao svoj osnovni cilj, a to je da je prikaže i sačuva od zaborava istoriju, nasleđe i filmove jednog kulturnog prostora. Festival ima za cilj da podrži koprodukcije u regionu i da govori o značaju jugoslovenskog prostora koji je neminovno uticao na svetsku kinematografiju. Želimo da se vratimo eksperimentu, što su Makavejev i Pavlović radili osvajajući slobodu u filmu”, rekao je Bajić i doda da se “akcija” odnosi na “zahuktali voz koji kreće iz Leskovca ka svetu, uz selekciju filmova koji će biti prikazani”.
Reditelji Uroš Tomić i Marko Sopić, selektori programa Divlji film, predstavili su novu nagradu koja nosi ime po legendarnom reditelju Dušanu Makavejevu, koja se dodeljuje za najbolju režiju u internacionalnoj selekciji.
Prema njihovim rečima, trudili su se da odaberu autore iz celog sveta koji nude inovacije u filmskom jeziku, baš kao što je to radio Makavejev u svojim filmovima, a opet, uspešno komuniciraju sa publikom širom sveta i nisu hermetični, kao što nisu bili ni filmovi Makavejeva. Razmišljali su koje je to ime koje bi moglo da stoji rame uz rame uz ime nagrade “Živojin Žika Pavlović”, pa je logičan izbor bio Makavejev, koji je sa Pavlovićem i započeo karijeru u Kuni klubu Beograd, a snimao je filmove u Jugoslaviji, Australiji, Francuskoj, Švedskoj, Kanadi, Nemačkoj i drugim zemljama, ostavivši značajan pečat u istoriji svetske kinematografije.
Selekcija Divlji film obuhvata osam ostvarenja reditelja, od kojih će sedam imati srpsku premijeru.
Selektori pokušavaju da pronađu filmove i autore sličnog senzibiliteta Makavejevu, one koji istražuju teme od usamljenosti i otuđenja, preko političke represije i društvenih stega pa sve do seksualnih sloboda. Odabrani program, kako su istakli, uključuje autore sa svih strana sveta, koji provociraju i hrabro izazivaju ustaljene moralne i narativne obrasce kroz originalno spajanje različitih filmskih žanrova i oblika. To može biti nekonvencionalna komedija sa klasičnom pričom ili kombinacija duboko emotivne metaforične drame sa faktografskim elementima. Reditelji različitih generacija, uključujući kako nadolazeće talente sa debitantskim delima, tako i iskusne veterane koji neprestano istražuju i nude inovacije u filmskom jeziku i naraciji.
Ovi autori, poput Makavejeva, istražujući duboke egzistencijalne teme i ljudske drame razmišljaju kako njihovi filmovi istovremeno mogu biti razigrani, komunikativni i zabavni, poručili su Tomić i Sopić.
U selekciji su filmovi “Hello Dankness” australijskog dua Soda Jerk, uzbudljiv i satiričan način kroz američke izbore, pandemiju kovida, teorije zavere i svet lažnih vesti, zatim “Lice meduze” argentinske rediteljke Melise Libental (Liebenthal) o ženi koja se budi sa licem koje nije njeno, američki “Slatki Istok” Šona Prajsa Vilijamsa (Sean Price Williams) o snolikom lutanju jedne tinejdžerke duž istočne obale Amerike, “Knjiga rešenja” francuskog oskrovca Mišela Gondrija (Michel Gondry) o haotičnom svetu jednog bipolarnog reditelja, indijski “Agra” Kanua Bela (Behl) o seksualnim frustracijama i fantazijama službenika u call centru, “Buntovnica” britanske debitantkinje Šarlote Regan (Charlotte) o suočavanju jedne devojčice sa realnošću u predgrađu Londona i odrastanju u današnjoj Britaniji, francuska crna komedija “Vensent mora da umre” Stefana Kastanga (Stephan Castang) i “Teheranske priče” koje potpisuju Ali Asgari i Alireza Katami (Khatami) iz Irana o običnim ljudima i njihovim životima u modernom Teheranu.
Filmove će ocenjivati žiri koji čine: glumica Greta Skaki (Scacchi), montažer Jan Dedet (Yann Dedet) i reditelj Rob Mos (Robb Moss).
LIFFE će dodeliti i nagradu za režiju najbolje mini serije i najbolje epizode dramske serije.
Umetnički tim LIFFE došao je do zaključka da je, usred hiperprodukcije serija iz godine u godinu, potrebno napraviti neku vrstu valorizacije, rekla je Darija Bajić-Božović, navodeći da LIFFE uvek obraća pažnju i osluškuje šta je to što publika želi, ali i vodi računa o potrebama profesionalaca.
U konkurenciji će biti 10 mini serija i 21 pojedinačna epizoda dramskih serija iz regiona, premijerno emitovanih od januara 2021. do juna 2023.
Strukovni žiri čini više od 100 eminentnih filmskih i televizijskih reditelja iz celog regiona. Kolege reditelji, različitih generacija, biraju pobednika u selekciji za najbolju režiju. Epizode serije, kao i sam sistem glasanja, omogućen je kroz onlajn LIFFE platformu.
Reditelji nominovanih serija biće pozvani kao gosti LIFFE i uključeni u diskusiju koja se bavi promocijom rediteljskog doprinosa u regionalnim TV serijama, kao i položajem reditelja u aktuelnoj hiperprodukciji igranih TV serija.
Festival nastavlja tradiciju da premijerno prikazuje serije pre njihovog TV pojavljivanja, a ove godine to su serije “Poziv” reditelja Marka Đilasa, “Tunel” Lazara Ristovskog i “Tajkun 2” Ivana Stefanovića i Jelene Gavrilović.
Studentski program 16. LIFFE obuhvata filmove studenata državnih umetničkih fakulteta iz celog regiona.
“Studentska ostvarenja boriće se za tri nagrade, koje nose imena po čuvenom profesoru filmske režije na Fakultetu dramskih umetnosti, Radomiru Baji Šaranoviću. O pobednicima će odlučivati tročlani žiri, a pobednike očekuju i novčane nagrade”, istakao je direktor bioskopa LKC-a i inicijator LIFFE Dragan Jović, najavljujući i bogat prateći program za studente.
Najavljena je i tradicionalna Konferencija reditelja u LKC-u, a tema u fokusu je položaj i egzistencija reditelja.
“To je akcija! Nije samo stvar egzistencije, to je stvar i boljeg filma”, rekao je Darko Bajić.
Prateći program 16. LIFFE obuhvata promocije knjiga, radionice, trbine i koncerte.
Prošle godine, na 15. LIFFE, Gran pri “Živojin Žika Pavlović” za najbolju režiju osvojio je Radivoje Andrić za film “Leto kad sam naučila da letim”. Druga nagrada pripala je Davidu Kapcu i Andriji Mardešiću iz Hrvatske za film “Stric”, a treća takođe hrvatskoj rediteljki Sonji Tarokić za ostvarenje “Zbornica”.
Festival su podržali Grad Leskovac, Ministarstvo kulture Srbije i Filmski centar Srbije.
Festivalski sajt je liffe.rs, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org.
*Foto: LIFFE
(SEEcult.org)