22. Sarajevo Film Festival
Sarajevo Film Festival predstavlja od 12. do 20. avgusta više od 200 filmova iz celog sveta, sa posebnim fokusom na region Jugoistočne Evrope u takmičarskim programima igranog, dokumentarnog i kratkog filma, od kojih većina ima regionalne, a pojedini filmovi i međunarodne i svetske premijere.
Najveća zvezda 22. SFF-a je legendarni američki glumac Robert de Niro, dobitnik prvog Počasnog Srca Sarajeva za životno delo, koje će mu biti svečano uručeno pred 3.000 posetilaca u Letnjem kinu, uoči projekcije restaurisane verzije kultnog filma “Taksista” Martina Skorsezea (Scorsese), koja će paralelno biti prikazana i u Narodnom pozorištu.
Iako meteorolozi najavljuju nešto niže temperature od uobičajenih za ovo doba, organizatori su uvereni da prohladna avgustovska noć neće pokvariti ugođaj susreta sa De Nirom i projekciju kultnog ostvarenja Skorsezea koje je restaurisano u čast 40-godišnjice prikazivanja.
Počasno Srce Sarajeva za izvanredan doprinos filmskoj umetnosti dobio je britanski reditelj Stiven Frirs (Stephen Frears), kome je priređen i omaž program (Tribute To). Frirsovo poslednje ostvarenje “Florence Foster Jenkins”, u kojem igraju Meril Strip (Meryl Streep) i Hju Grant (Hugh Grant), biće prikazano u Open Air programu.
Takmičarski program igranog filma 22. SFF-a, čija je selektorka Elma Tataragić, nudi 11 filmova iz regiona, od kojih su tri van konkurencije, a među autorima su i afirmisani reditelji, poput Radua Žudea (Jude) iz Rumunije, i debitanti, kao što je Ivan Marinović, čiji će film “Igla ispod praga” u crnogorsko-srpskoj koprodukciji imati svetsku premijeru.
Uz Marinovićev crnohumorni film sa regionalnom glumačkom ekipom, svetsku premijeru imaće i “Sledbenica” Lukasa Valente Rinera (Rinner), koprodukcija Austrije, Južne Koreje i Argentine, dok će međunarodnu premijeru imati turski film “Livada” Cemila Agaciklioglua.
Regionalne premijere imaće debitantski filmovi “Album” Mehmeta Can Mertoglua iz Turske, “Bezbožnica” Ralitze Petrove iz Bugarske, “Psi” Bogdana Birice iz Rumunije i “Vlažnost” Nikole Ljuce iz Srbije. Žude je u konkurenciji za Srce Sarajeva filmom “Srca sa ožiljkom”.
Van konkurencije biće prikazan debitantski film “Svi severni gradovi” Daneta Komljena, koprodukcija Srbije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore i Francuske, te hrvatski film “Transmania” grupe reditelja (Dalibor Matanić, Sonja Tarokić, Hana Jušić, Bobo Jelčić, Zvonimir Jurić, Vlatka Vorkapić, Jasna Zastavniković, Filip Šovagović, Ivan Salaj, Tanja Golić, Petar Orešković, Stanislav Tomić, Edi Mužina, Ivan Sikavica, Sara Hribar) i koprodukcija “U istom vrtu” iza koje stoje Turska, SAD, Rumunija, Australija, Indija, Španija, Italija, Mađarska i Švedska, a potpisuje je osamoro reditelja (Sergei Bodrov, Paul Elia, Rolf De Heer, Ali Asgari, Roger Deutsch, García Ibarra, Andrej Landin, Gurvinder Singh).
Žirijem igranog filma predsedava palestinski reditelj Elia Suleiman, a članovi su turska producentkinja Zeynep Atakan, glumac Nikola Đuričko iz Srbije, jedan od kustosa Berlinala Thomas Hailer i grčka glumica Angeliki Papoulia.
Takmičarski program dokumentarnog filma sastoji se od 21 naslova, koji se bave raznovrsnim temama, uključujući pitanja ličnog i nacionalnog identiteta, migracije, socijalne pravde, porodičnih tajni, političkih misterija, ekonomskih kriza.
Svetske premijere imaće slovenački film “Granice” Damjana Kozolea i tri bosanskohercegovačka - “Scream For Me Sarajevo” Tarika Hodžića, “Srce od drveta” Namika Kabila i “Svetlana” Pera Pavlovića.
Najavljeni su i turski film “Baglar” (Berke Bas, Melis Birder), kosovski “Bubnjevi otpora” (Mathieu Jouffre), srpsko-hrvatsko-nemački “Četiri pasoša” (Mihajlo Jevtić), hrvatski “Iza lica zrcala” (Katarina Zrinka Matijević) i “Kino Otok” (Ivan Ramljak), austrijski “Tamo dole” (Đorđe Čenić, Hermann Peseckas), srpsko-hrvatski “Zid smrti, i tako to” (Mladen Kovačević) i bugarski “Zver je još uvek živa” (Mina Mileva, Vesela Kazakova), koji će imati međunarodne premijere.
Regionalne premijere u konkurenciji za nagrade imaće grčki dokumentarac “Iduća stanica: Utopija” (Apostolos Karakasis), rumunsko-češki “Kino, ljubavi moja” (Alexandru Belc), austrijski “Korida” (Siniša Vidović), tursko-holandski “Mladi rvači” (Mete Gümürhan), “Moj vlastiti rat” (Lidija Zelović), koprodukcija BiH i Holandije, rumunski “Samo dašak” (Monica Lazurean-Gorgan) i gruzijsko-nemački “Zaslepljujuća svetlost sunčevog zalaska” (Salome Jashi).
Premijerno u BiH biće prikazan potresan dokumentarac “Dubina dva” Ognjena Glavonića iz Srbije i mađarski film “Voz za zrelost” (Klára Trencsényi).
Takmičarski program kratkog filma prikazaće deset ostvarenja iz regiona, od kojih će svetsku premijeru imati mađarski “Šepaj ovako” (Petra Szőcs), a međunarodne makedonski “Devojka koja pada” (Vladimir Lukash) i rumunski “Zovem se Kostin” (Radu Potcoavă).
Regionalne premijere imaće kratki filmovi “4:15 poslepodne, smak sveta” (Gabi Virginia Șarga, Cătălin Rotaru) iz Rumunije, turski “Cosmorama” (Eren Aksu), grčko-francuski “Limbo” (Konstantina Kotzamani), grčki “Lisica” (Jacqueline Lentzou), mađarsko-češko-slovački “Superbia” (Luca Tóth), te srpski “Tranzicija” (Milica Tomović) i hrvatski “Zvir” (Miroslav Sikavica).
Takmičarski program kratkog filma prikazaće deset ostvarenja iz regiona, od kojih će svetsku premijeru imati mađarski “Šepaj ovako” (Petra Szőcs), a međunarodne makedonski “Devojka koja pada” (Vladimir Lukash) i rumunski “Zovem se Kostin” (Radu Potcoavă).
Regionalne premijere imaće kratki filmovi “4:15 poslepodne, smak sveta” (Gabi Virginia Șarga, Cătălin Rotaru) iz Rumunije, turski “Cosmorama” (Eren Aksu), grčko-francuski “Limbo” (Konstantina Kotzamani), grčki “Lisica” (Jacqueline Lentzou), mađarsko-češko-slovački “Superbia” (Luca Tóth), te srpski “Tranzicija” (Milica Tomović) i hrvatski “Zvir” (Miroslav Sikavica).
Žiri dokumentarnog filma čine osnivačica i direktorka festivala Cph:Dox Tine Fischer iz Danske, reditelj i producent Fernand Melgar iz Švajcarske i producent i reditelj Alexander Nanau iz Rumunije, a kratke filmove ocenjivaće Fatima Djoumer iz Europa Cinemas, reditelj Dušan Kasalica iz Crne Gore i hrvatski reditelj Jure Pavlović.
SFF će u programu Kinoskop, koji donosi inspirativna igrana i dokumentarna ostvarenja - kako poznatih filmskih autora, tako i novih talenata, prikazati filmove iz svih krajeva sveta, osim iz zemalja u regionu iz kojih dolaze filmovi u takmičarskim selekcijama.
Među njima su “Akvarijus” (Kleber Mendonca Filho), “Baden Baden” (Rachel Lang), “Dok otvaram oči” (Leyla Bouzid), “Evolucija” (Lucile Hadžihalilović), “Kamermanka” (Kirsten Johnson), “Majka” (Kadri Kõusaar), “Neonski bik” (Gabriel Mascaro), “Neruda” (Pablo Larraín), “Nevreme” (Tatiana Huezo), “Sve što dolazi” (Mia Hansen-Løve)...
Rekordan program najavljen je u okviru 11. BH filmskog programa – festivala unutar festivala, koji će prikazati čak 77 filmova, u organizaciji Udruženja filmskih radnika BiH.
Pre samo 13 godina taj program predstavio je svega tri dugometražna i tri kratka filma, dajući tako godišnji pregled filmske produkcije BiH 2003. Ove godine biće prikazana čak 74 filma, te tri filma koja nisu u produkciji BiH, ali su na bosanskohercegovačke teme ili sa autorima iz BiH.
Program će otvoriti specijalna projekcija - predstavljanje Mediteran Film Festivala iz Širokog Brijega, u kojem će biti prikazano sedam filmova iz produkcije tog festivala. Biće prikazano deset igranih filmova, od kojih su četiri bosanskohercegovačka, a međunjima je i nagrađeni film “Smrt u Sarajevu” oskarovca Danisa Tanovića, te šest koprodukcijskih filmova, među kojima su “Sieranevada” rumunskog reditelja Kristija Puiua (Cristi), te “Dobra žena” Mirjane Karanović, proslavljene srpske glumice koja je tom dramom na temu ratnih zločina debitovala kao rediteljka.
Za ljubitelje dokumentarnog filma u ponudi je 29 naslova, od kojih je sedam dugometražnih, a biće prikazano i 16 kratkih igranih filmova, te dva animirana.
U programu Pretpremijere, SFF će pružiti publici uvid u najnoviju produkciju regionalne kinematografije. U okviru tog programa biće predstavljena četiri dugometražna filma autora sa prostora bivše Jugoslavije, a za distributere će biti organizirana i projekcija trejlera čak 18 naslova u najavi, filmova koji će tek na jesen, nakon SFF-a, krenuti u bioskopsku distribuciju.
Svečane pretpremijere imaće filmovi “Oslobođenje Skoplja” Radeta i Danila Šerbedžije, koprodukcija Hrvatske, Makedonije i Finske, te “Dnevnik mašinovođe” Miloša Radovića, koprodukcija Hrvatske i Srbije, kao i hrvatski “ZG'80” Igora Šeregija i “Novine” Dalibora Matanića.
Program “Pretpremijere”, pokrenut 2014. godine u okviru industrijskog programa SFF-a, izazvao je već u prvoj godini veliko interesovanje ne samo distributera i regionalnih prikazivača, već i publike, medija i filmskih kritičara. Tako su filmovi predstavljeni na 21. SFF-u zabeležili izvanredne rezultate i uspešne regionalne distribucije (Spomenik Majklu Džeksonu, Hiljardarka i Pored mene).
SFF će posebnu pažnju posvetiti i suočavanju s prošlošću, u želji da u vremenu u kojem se u bivšoj Jugoslaviji, koja se suočava sa dubokim i dalekosežnim posledicama nedavnih ratnih sukoba, doprinese intenzivnijem dijalogu i promociji mira.
U saradnji sa partnerskim institucijama iz Bosne i Hercegovine, Hrvatske, sa Kosova, iz Crne Gore i Srbije, SFF će predstaviti svedočanstva i priče o nedavnoj zajedničkoj prošlosti i još uvek nezaceljenim ranama proisteklim iz nje. Ta svedočanstva i priče, kako su istakli organizatori, trebalo bi da posluže kao otvoreni izvor ideja za stručnjake i profesionalce koji su u stanju da ih transformišu koristeći se filmskim jezikom.
U okviru programa Suočavanje s prošlošću, biće prikazani 17. i 18. avgusta filmovi “Dubina dva” Ognjena Glavonića, zatim “Narod protiv Frica Bauera” Larsa Kraume, te “Neželjena baština” Irene Škorić, a sa autorima će biti upriličeni razgovori nakon projekcije.
U programu “U fokusu” najavljeni su filmovi “Mahnitost” (Emin Alper), “Matura” (Cristian Mungiu), “Noćni život” (Damjan Kozole), “Prekid” (Yorgos Zois), “S one strane” Zrinka Oogreste, Puiova “Sieranevada” i Tanovićeva “Smrt u Sarajevu”.
Među atrakcijama 22 SFF-a je i program “Summer Screen” koji nudi niz inspirativnih naslova fokusiranih na muziku, pop kulturu i slobodno razmišljanje. Među njima su “Sonita” (Rokhsareh Ghaem Maghami), “Izbeglički bluz” (Stephan Bookas, Tristan Daws), “Opsada” (Rémy Ourdan, Patrick Chauvel), “Gimme Danger – Iggy Pop & The Stooges” Džima Džarmusa (Jim Jarmusch), “Muzika stranaca: Yo-Yo Ma i Silk Road Ansambl” (Morgan Neville), te “Zaboravi pitanja: Frenk Zapa izbliza” (Thorsten Schütte).
U saradnji sa ambasadom Švajcarske u BiH i Saveznim ministarstvom vanjskih poslova Švajcarske, SFF već osmu godinu zaredom biće i domaćin Dana ljudskih prava. Ove godine tema je mogućnost borbe protiv nasilnog ekstremizma kroz obrazovanje, a biće prikazan film “U društvu vernika” (Mohammed Ali Naqvi i Hemal Trivedi), bolan podsetnik na presudne ideološke bitke koje se trenutno vode u Pakistanu.
SFF ističe važnost ljudskih prava i nagradom koja će biti dodeljena na ceremoniji zatvaranja dokumentarnom filmu iz Takmičarskog programa koji na najbolj način obrađuje tu tematiku.
Uz De Nira i Frirsa, dobitnik Počasnog Srca Sarajeva je i švajcarski diplomata Wolfgang Amadeus Brülhart, kome je to priznanje dodeljeno za doprinos i podršku Obala art centru, organizatoru SFF-a, kao i za inicijativu za izgradnju Meeting Pointa kao kulturnog centra, koji je danas prepoznat kao mesto susreta i zvaničan bioskop SFF-a. Obavljajući funkciju zamenika ambasadora i savetnika za kulturu u ambasadi Švajcarske u Sarajevu od 1996. do 1998. godine, Brülhart je bio inicijator obnove kulturne scene u Sarajevu. Tokom tog perioda, Švajcarska je donirala gotovo 100 miliona švajcarskih franaka u obnovu i razvoj BiH, od čega je oko dva miliona izdvojeno za kulturu, i to sa ciljem obnove bosanskohercegovačkih kulturnih institucija, promovisanja kulturne razmene u BiH i prostoru bivše Jugoslaviji, te promovisaju kulturne razmene BiH i Švajcarske.
Prethodni dobitnici nagrade Srce Sarajeva SFF-a su, između ostalih, Anđelina Džoli (Angelina Jolie), Benisio del Toro (Benicio Del Toro), Gael Garsija Bernal (Garcia), Stiv Bušemi (Steve Buscemi), kao i nagrađivani reditelji Atom Egojan (Egoyan), Džafar Panahi (Jafar), Majk Li (Mike Leigh), Bela Tar (Béla Tarr) i Danis Tanović.
Prošle godine, na 21. SFF-u, glavna nagrada Srce Sarajeva pripala je filmu “Mustang” turske rediteljke Deniz Gamze Erguven o demonizaciji ženske seksualnosti, ali i o mogućnosti bunta protiv nametnutih ograničenja. Pobednički film 21. SFF-a odneo je i jednu od nagrada za glumačka ostvarenja, kao i grčki film “Chevalier” (Athina Rachel Tsangari), koji je dobio i specijalno priznanje žirija.
Specijalna nagrada dodeljena je i mađarskom filmu “Saulov sin” Lasla Nemeša o Holokaustu, koji je osvojio prethodno i Gran pri 68. Kanskog festivala.
Srce Sarajeva za najbolji dokumentarni film dodeljeno je rumunskoj porodičnoj priči “Toto i njegove sestre” Alexandera Nanaua, a najboljim kratkim filmom proglašen je crnogorski “Biserna obala” Dušana Kasalice.
Festivalski sajt je sff.ba, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org
(SEEcult.org)
