23. Sarajevo Film Festival

Sarajevo Film Festival (SFF) nudi od 11. do 18. avgusta više od 230 filmova u 18 programa, uključujući četiri takmičarska, posvećena kinematografijama zemalja jugoistočne Evrope.
 
Organizatori 23. SFF-a najavili su čak 43 svetske i 23 međunarodne premijere filmova različitih žanrova.

Festival počinje svečanom ceremonijom u Narodnom pozorištu, a program otvara film “Druga strana nade” finskog reditelja Akija Kaurismakija, čijim je filmom bio otvoren i 17. SFF. Reč je o filmu za koji je Kaurismaki dobio Srebrnog medveda za najbolju režiju na ovogodišnjem Berlinalu, a svojevrstan je tematski nastavak filma “Le Havre” iz 2011. Gorko-slatka drama “Druga strana nade”, pričajući o aktuelnoj, mračnoj temi izbeglištva, zapravo govori o snazi iskrenog, ljudskog saosećanja i to s humorom, kroz mnoštvo tužno-smešnih karaktera i situacija.

Publiku u Narodnom pozorištu i potom u Letnjem kinu Raiffeisen pozdraviće glumci Sherwan Haji i Simon Al-Bazoon.

Kao festival otkrića novih generacija koje će u budućnosti predvoditi regionalnu kinematografiju i u skladu sa tradicijom da ceremoniju svečanog otvaranja SFF-a vode mladi, talentovani umetnici iz BiH, ta uloga poverena je ovog puta glumici Amili Terzimehić, koja je, osim pozorišnih, ostvarila i niz zapaženih filmskih ulogau domaćim i stranim produkcijama, uključujući film “Novembar Man” Rodžera Donaldsona.

Počasno Srce Sarajeva za izuzetan doprinos filmskoj umetnosti su američki rediutelj Oliver Stoun i britanski glumac Džon Kliz.

SFF će ugostiti Stouna, višestrukog dobitnika Oskara i autora više od 20 dugometražnih filmova, u programu Posvećeno. Njegov opus uključuje neke od najuticajnijih, kultnih naslova koji su obeležili protekle decenije, među kojima su i oni u kojima je u potpunosti odbacio konvencije mitskog žanra, poput “Voda smrti” (1986), inače prvog filma iz njegovog vijetnamskog triptiha, te filmova “Rođen 4. jula” (1989), “JFK” (1991), “Rođene ubice” (1994), “Nikson” (1995), kao i satiričnog filmskog portreta bivšeg američkog predsednika Džodrža Buša “W” (2008) i dokudrame o životu američkog zviždača Edvarda Snoudena “Snouden” (2016).

Među Stounovim filmovima su i oni koji su osvajali pažnju brojne, međunarodne publike i imali značajan kulturni uticaj. Među njima su oštra kritika američkog angažmana u Centralnoj Americi “Salvador” (1985), kritički prikaz američkog korporativnog kapitalizma “Vol Strit” (1987), istinita priča o dve od samo 20 osoba koje su preživele teroristički napad u Njujorku 11. septembra 2001. “Svetski trgovinski centar”, te poetski omaž 60-im godinama 20. veka i ekstatičnoj muzici Džima Morisona “The Doors” (1991). Između ostalog, Stoun je i autor filmova “Samo igra” (1999), neobičnog zapisa o stanju sporta u Americi; epske istorijske drame “Aleksandar Veliki” (2004) i “Aleksandar Veliki – The Ultimate Cut” (2014); te “Wall Street: Novac nikada ne spava” (2010), realističnog drugog filma o finansijskom slomu 2008. godine i životu Gordona Geka po odsluženju zatvorske kazne.

Stounova serija filmova na temu kriminala, pored “Rođenih ubica”, uključuje i naslove “Pogrešno skretanje” (1997) i “Divljaci” (2012).

Njegovi su scenariji za filmove drugih reditelja dali prvi uvid u svu kompleksnost vlastitih ideja. Publika je “Ponoćni ekspres” (1979) dočekala sa oduševljenjem koje je samo dodatno poraslo nakon filma “Lice sa ožiljkom” (1983). Napisao je scenarije i za filmove “Godina zmaja” (1985) i “Konan varvarin” (1982). Takođe, producirao je ili koproducirao desetine naslova, uključujući filmove “Narod protiv Larija Flinta” (1996), “Klub srećnih žena” (1993) i “Preokret sudbine” (1990).  

Stoun je i autor više dokumentaraca, uključujući tri filma o Fidelu Kastru “Comandante” (2003), “Tražeći Fidela” (2004) i “Kastro zimi” (2012), i film o ogromnim društenim promenama u Južnoj Americi, “Južno od granice” (2009), u kojem je značajna pažnja posvećena Ugu Čavezu i šestorici drugih južnoameričkih predsednika. Takođe, snimio je i film o izraelsko-palestinskim odnosima “Persona non grata” (2003), a u skorije vreme i 12-satnu TV seriju “Neispričana istorija SAD” (2012) o uvreženoj, trijumfalističkoj interpretaciji američke istorije, kao i četverodelni razgovor sa ruskim predsednikom Vladimirom Putinom “Intervju sa Putinom” (2017.).

Stoun je, inače, služio američku vojsku i kao pripadnik pešadije se 1967. i 1968. borio u Vjetnamu za šta je odlikovan Bronzanom zvezdom i Purpurnim srcem sa hrastovim lišćem. Po povratku iz Vijetnama, nastavio je studije na Filmskoj školi Univerziteta u Njujorku, gde je diplomirao 1971. Radio je na poslovima održavanja palube na brodovima američke trgovačke mornarice, te kao vozač taksija, reklamni prodavač, asistent produkcije i kurir.

Počasno Srce Sarajeva dodeljeno je i Džonu Klizu, legendarnom komičaru, apublika će nakon ceremonije uručenja tog priznanja, imati prijliku da pogleda komediju “Riba zvana Vanda”.

Kliz je najpoznatiji po doprinosu i ulogama u humorističkim serijama “Leteći cirkus Montija Pajtona” i “Fawlty Towers”, te dugometražnim filmovima “Monti Pajton i sveti gral” i “Brajanov život po Montiju Panjtonu”.

Pored rada na komedijama, Kliz je sa ser Entonijem Džejem osnovao kompaniju za poslovnu obuku Video Arts koja je u periodu od 20 godina proizvela preko 120 trening videa i postala najveća kompanija te vrste van SAD.

Osim toga, Kliz je koautor knjiga “Kako preživeti svoju porodicu” i “Kako preživeti život”, koje su postale bestseleri, a tiču se psihologije, psihijatrije i njihove primene u životu.

SFF je prikazao 2016. godine 223 filma iz 61 zemlje, a prema navodima organizatora, odgledalo ih je više od 100.000 posetilaca. Najveća zvezda bio je američki glumac, reditelj i producent Robert de Niro, kome je uručeno prvo Počasno Srce Sarajeva za životno delo, a i otvorio je 22. SFF uoči projekcije restaruisane verzije “Taksiste”.

Najboljim igranim filmom proglašena je savremena porodična drama “Album” turskog reditelja Mehmeta Can Mertoglua, debitantski film koji je bio u konkurenciji sa još sedam ostvarenja, a dobio je i dva priznanja partnera SFF-a – nagrade Cineuropa i CICAE – Međunarodne konfederacije art bioskopa. Srce Sarajeva za najbolji kratki film dobio je srpski “Tranzicija” Milice Tomović o devojci koja odlazi u Ameriku da bi promenila pol, dok je najboljim dokumentarcem proglašen rumunski “Samo dašak” Monice Lazurean-Gorgan, koji istražuje duboko kontradiktornu prirodu porodične ljubavi.

Festivalski sajt je sff.ba, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org.

(SEEcult.org)