Međunarodni sajam knjiga u Beogradu predstaviće od 23. do 30. oktobra više od 450 domaćih i stranih izlagača, a uz pisce iz Srbije i Irana, zemlje-počasnog gosta, najavljeni su i brojni autori na štandovima izdavača, kao što su Zahar Prilepin, Aleksandar Mekol Smit i Rumjana Ebert, čije bi promocije, uz tribinski, izložbeni i druge programe, trebalo da doprinesu da se najveća manifestacija te vrste u regionu, na kojoj se očekuje oko 150.000 posetilaca, ne pretvori u puku trku za izdanjima po specijalnim popustima.
Pod sloganom “Knjige u ruke”, 61. Sajam knjiga počinje 23. oktobra već u 10 sati, a svečano će ga otvoriti u 18 časova profesor Filozofskog fakulteta u Novom Sadu i predsednik Matice srpske Dragan Stanić (Ivan Negrišorac) i iranska reditelјka i spisatelјica Narges Abjar, koja će 24. oktobra otvoriti reviju iranskog filma u Muzeju Jugoslovenske kinoteke.
Poslovni koncept Sajma knjiga je nepromenjen, a baziran je na predstavlјanju savremene svetske i domaće izdavačke produkcije, uz prisustvo pisaca i tribinski program o aktuelnim književnim i društvenim pitanjima, kako je istakla gradska sekretarka za kulturu Ivona Jevtić na konferenciji za novinare 20. oktobra, na kojoj je predsednik Odbora Sajma knjiga Zoran Avramović rekao da organizatori očekuju i više od 150.000 posetilaca, jer je danas, kako je ocenio, “neka vrsta renesanse knjige i čitanja”.
“Zašto je to tako – pa verovatno zbog neke vrste reakcije na moderne tehnologije, to je jednostavno vreme u kome mi danas živimo, informacione tehnologije su vrlo snažne, ali onda se javlјa potreba za ravnotežom. Knjiga ovde nikada nije bila na margini, nikada nije bila potisnuta”, ocenio je Avramović, ističući da Sajam knjiga spaja tradiciju, kulturu, književnost i ostale oblike stvaralaštva.
Spoj književnosti i drugih vrsta stvaralaštva će istaći i Iran, kao zemlja-počasni gost, koja će predstaviti sedmoro pisaca, desetak ilustratora i petnaestak izdavača, kako je najavio ataše za kulturu iranske ambasade Mohsen Solejmani, ističući da će se na štandu Irana naći i oko sto naslova na srpskom jeziku, od kojih šest premijerno, kao i izdanja na engleskom. Iran će predstaviti i tradicionalnu kulturu, ali i savremenu, na koju će i staviti naglasak.
Prvi savetnik ambasadora Irana u Beogradu Naser Ehsani Farid istakao je da je kultura nešto najuzvišenije i najveće što neki narod može da ima, a knjiga je “najbolјe sredstvo za prenošenje i komunikaciju između različitih društava”.
Iran će predstaviti svoju viševekovnu kulturu i tradiciju – dela naučnika, pisaca, pesnika i umetnika, kao i domete razvoja u kulturi i izdavaštvu, na 300 kvadratnih metara izložbenog prostora u centralnom delu hale 2a.
Program iranskog štanda obuhvata književne susrete persijske i srpske književnosti za decu, kao i savremene književnosti dve zemlje, te ženske književnosti Srbije i Irana, sa fokusom na žanr fikcije. Takođe, biće reči o prevodima srpske književnosti u Iranu i persijske u Srbiji.
Na štandu Irana biće predstavlјena knjiga “Divan” Hafiza iz Širaza, najznačajnije lirsko delo persijske književnosti, a posebno će u sali “Borislav Pekić” biti predstavlјena knjiga “Itorija kulture civilizacije islama i Irana”, čiji je autor dr Ali Akbar Velajati, kao i dve knjige iranskih poučnih priča “Vrt čudesnog umovanja” i “Uho vidi, oko čuje”, a izbor pesama persijskih i srpskih pesnika izvešće glumice u programu “Omaž persijske i srpske poezije”. Biće predstavlјena i knjiga “Rrustem i Suhrab”, najpoznatije pevanje iranskog nacionalnog epa Šahnama, i “Salam farsi” Saida Safarija, udžbenik persijskog jezika na Filološkom fakultetu, te novi broj časopisa “Nur”.
Najavljena je i izložba fotografija “Iran danas”, kao i prezentacija kaligrafija i ilustracija na temu knjiga u Iranu.
Sajamski program dopuniće i revija novih iranskih filmova u Muzeju Jugoslovenske kinoteke koje potpisuju Narges Abjar, Abdul Hasan Barzide, Abulhasan Davudi, Reza Mirkarimi i Mahšid Afšarzade.
Uz iranske, na 61. Sajmu knjiga predstaviće se i izdavači iz Belorusije, Bosne i Hercegovine, Indije, Izraela, Mađarske, Japana, Kine, Rusije, Slovenije, Hrvatske, Crne Gore, Češke i drugih zemalja.
Sajamski program fokusiran je na obeležavanje 400 godina od smrti Šekspira i Servantesa, te 120 godina od pojave romana “Hajduk Stanko” i 100 godina od rođenja Petra Kočića, a obeležiće i godišnjicu osnivanja Jasenovca i podsetiti na stradanje srpskog naroda u Drugom svetskom ratu.
Uz izložbu Irana u hali 1a, najavljene su i izložbe “Šekspir i Servantes – 400 godina od smrti”, “Jasenovac, anatomija zaborava”, izložba o Petru Kočiću, zatim izložba u okviru akcije “Negujmo srpski jezik”, izložba prvih i raritetnih izdanja knjiga Jaše Tomića, Milana Rakića, Milorada Mitrovića i Petra Kočića, te postavka digitalno štampanih kaligrafskih radova, tipografske azbuke i primera grafičkog i industrijskog dizajna sa srpskom ćirilicom, kao i “Bibiana” sa najlepšim knjigama Međunarodne kuće umetnosti za decu iz Slovačke…
Najavljene su i tematske tribine “Šekspir, Servantes i evropska književnost danas”, “Poduhvati: Srbi 1903-1914, Doba kralјa Petra”, “Jasenovac u istoriografiji, književnosti i kulturi”, “Srpski roman u domaćem filmu”, “Prevođenje južnoslovenskih književnosti, problemi recepcije”, “Lirska anima (nove srpske pesnikinje)”, te tribine o temama od značaja za knjigu i kulturu danas (Knjiga i angažovanost: poželјne i potisnute teme, Čije je naše nasleđe?, Između nacionalne i kolonijalne kulture).
U okviru Sajma knjiga najavljena je i međunarodna konfrerencija o kolektivnom ostvarivanju prava nad pisanim i ilustrovanim delima, uz učešće stručnjaka iz desetak zemalјa i međunarodnih organizacija.
Forum Bibliotekarskog društva Srbije posvećen je temi nabavke knjiga, odnosno statistici, praksi i iskustvima javnih nabavki i otkupa.
Poseban program nazvan “Šta je knjiga meni?” podrazumeva razgovore s poznatim ličnostima o iskustvu čitanja, a najavljen je i serijal “Objave baštine” o aktuelnim izdanjima u oblasti proučavanja nacionalne istorije i kulture, te “Pisci i knjige” - serija dijaloga sa savremenim domaćim piscima o njihovim novim naslovima, kao i program “Izdavačke tačke” koji je posvećen neprofitnim izdavačkim produkcijama iz Srbije i okruženja.
Izdavači su takođe, uz tradicionalne popuste, najavili bogat program na svojim štandovima, a među gostima će biti Zahar Prilepin, Erlend Lu, Vil Firt, Aleksandar Mekol Smit, Aleksandra Poter, Rumjana Ebert, Marketa Hejkalova, Jani Virk, Eugen Šuljgin, Tanja Stupar-Trifunović, Slavko Goldstein, Miljenko Jergović, Vedrana Rudan…
Posebno će se predstaviti i Delegacija Evropske unije u Srbiji i EU Info centar koji su program na svom štandu (hala 4) osmislili pod motom “Dunav u knjigama – pravo evropsko putovanje”. Dunav je uzet za centralnu temu kao reka koja predstavlja priliku za razvoj regiona i koja nudi putovanje kroz evropsku kulturu i istoriju.
Na 61. Sajmu knjiga tradicionalno će biti dodeljene i nagrade za najboljeg izdavača, izdavački poduhvat godine, najbolju knjigu za decu i najlepšu knjigu, kao i nagrada za najboljeg izdavača iz dijaspore, te posebno priznanje za najbolju knjigu u oblasti nauke. Posebno će biti uručena i nagrada “Dositej Obradović” stranom izdavaču za kontinuiran doprinos u objavljivanju i promociji srpske književnosti.
Kao poseban deo sajamskog programa najavljen je Festival mladih (hala 2) koji je posvećen delima autora mlađih od 30 godina iz različitih oblasti stvaralaštva (dramsko, likovno, muzičko, filmsko), koja za predložak imaju knjigu.
I ove godine predviđeni su i programi za decu, pa će tako u sali “Janko Veselinović” (hala 1a), nazvanoj imenom pisca čuvenog romana “Hajduk Stanko”, nastupati književni autori za decu i mlade, počev od Laze Lazića i Ljubivoja Ršumovića, Raše Popova i Vladimira Andrića, do Jasminke Petrović i Igora Petrovića, Dejana Aleksića i Branka Stevanovića.
Tradicionalni porodični dani su 24. i 25. oktobra, a Školski dan 27. oktobra.
Sajam knjiga održava se u halama 1, 1a, 2a, 2b, 2c i 4 na ukupno više od 30.000 metara kvadratnih izložbenog prostora.
Prateći programi su u salama “Ivo Andrić”, “Borislav Pekić”, “Vasko Popa” i “Janko Veselinović” (hala 1a) i na platou Miloša Crnjanskog (Arena hale 1).
Na dan otvaranja i poslednja tri dana Sajma knjiga radno vreme je od 10 do 21, a tokom radnih dana, izuzev u petak, otvoren je od 10 do 20 časova.
Pojedinačne ulaznice koštaju 250 dinara, ulaznice za grupne posete su 150 dinara, a 900 dinara je cena ulaznice koja omogućuje svakodnevnu posetu Sajmu knjiga. Parking je 100 dinara po započetom satu. Za vreme porodičnih dana cela porodica može ući sa jednom porodičnom ulaznicom (600 dinara bez obzira na broj članova porodice).
Sajam knjiga biće zvanično završen primopredajom Otvorene knjige ambasadorima Nemačke, Austrije i Švajcarske, koji će predstaviti književnost na nemačkom jeziku kao počasni gosti 2017. godine.
Uporedo sa Sajmom knjiga, od 26. do 30. oktobra na Beogradskom sajmu biće održan i prvi Sajam obrazovanja i nastavnih sredstava, koji pod sloganom “Obrazovana Srbija - uspešna Srbija” objedinjuje dosadašnje dve manifestacije” – “Učila” i “Zvonce”. Takođe, biće održan i Sajam informisanja, komunikacija i marketinga “Media market”.
Tradicionalno se uporedo sa Međunarodnim sajmom knjiga održavaju i alternativni sajmovi koje organizuju knjižara Beopolis u Domu omladine Beograda i Biblioteka XX vek u Centru za kulturnu dekontaminaciju.
Beogradski sajam knjiga prošle godine je, uz Rusiju kao počasnog gosta, privukao više od 180.000 posetilaca sa kupljenim ulaznicama, kako su saopštili organizatori. Uz izdavače iz dvadesetak zemalja, koji su nudili izdanja autora u rasponu od TV voditeljki do nagrađivanih pisaca, na 60. Sajmu knjiga predstavile su se i domaće i međunarodne institucije, a najveća gužva tradicionalno je bila na štandovima komercijalno najuspešnijih i najviše reklamiranih kuća i knjižara.
Sajt Sajma knjiga je sajamknjiga.rs, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org, kao i u prilozima ovog teksta: sale “Ivo Andrić”, “Borislav Pekić”, “Vasko Popa” i “Janko Veselinović” (hala 1a), plato Miloša Crnjanskog (Arena hale 1) + štandovi izdavača
(SEEcult.org)