Poluvekovna istorija legendarnog omladinskog kluba u Kružnoj u Rijeci, koji je otvoren 10. decembra 1966. godine pod nazivom Indeks, a danas radi kao Omladinski kulturni centar Palach, povod je za ponovno postavljanje izložbe dokumentarnih fotografija “Agresija u svetu” sa ulica Plzena 1968.
Izložba podseća na doba sovjetske intervencije u Čehoslovačkoj 1968. godine, kada se u Plzenu našla grupa studenata riječkog Strojarsko-brodograđevinskog fakulteta. Student Željko Morović ovekovečio je ruskim foto-aparatom Smena ulazak sovjetskih tenkova u grad, a povratak u Rijeku doneo je krajem godine postavljanje izložbe snimljenog materijala u klubu u Kružnoj.
Izložba “Agresija u svetu” svojevremeno je odigrala važnu ulogu u istoriji kluba u Kružnoj - bila je povod da se klub Index preimenuje u februaru 1969. godine u Studentski klub Jan Palach, na predlog Igora Mrduljaša, a u slavu češkog studenta koji se u Pragu zapalio u znak protesta protiv sovjetske okupacije Čehoslovačke.
Inicijator njenog ponovnog postavljanja Velid Đekić stupio je u kontakt sa autorom snimaka Morovićem koji mu je ustupio 57 prizora s plzenskih ulica.
Izložba “Agresija u svetu - juče i danas” biće otvorena u OKC Palach od 8. do 17. decembra pod nešto proširenim nekadašnjim nazivom, u saradnji sa Studentskim kulturnim centrom, Savezom udruga Molekula, Drugim morem, KUD-om Baklje, gradskim Odsekom za kulturu i Muzejem grada Rijeke.
Izložba je deo programa obeležavanja 50 godina postojanja kluba u Kružnoj koji je tokom proteklih pola veka promenio brojne zakupce i voditelje, ali je ostao oaza alternativne misli i kulture, te trn u oku vladajućih garnitura. Gotovo svaki Riječanin u jednom periodu “visio” je u Palachu, bilo na svirci, izložbi, performansu, tribini, predavanju, projekciji filma, partiju… te tako postao deo istorije tog važnog prostora za alternativnu kulturu Grada Rijeke.
Kada je otvoren “Studentski klub Indeks” u decembru 1966. godine, bio je prostor namenjen studentskim aktivnostima, a u vlasništvu Studentskog centra. Studenti željni vlastitog programa, stvaralaštva i autonomije, okupljeni u Savezu studenata, pobunili su se protiv SC-a i zahtevali vlastito vođenje programa i finansiranje. Promena imena i kapitulacija SC-a dogodila se 5. februara 1969. godine, kada je prostor u Kružnoj dobio naziv Jan Palach. Ključeve su dobila petorica studenata Medicinskog fakulteta: Boris Traub, Ivan Saftić, Ivan Kraus, Zmago Turk i Ratko Brnabić.
Od te godine prostor deluje u danas poznatim granicama, te kao 50-godišnjak i dalje prkosi dominantnim praksama i čangrizavim susedima.
Jubilej Palacha proslavlja se, inače, čitavog meseca raznovrsnim programom koji obuhvata izložbe, koncerte i tradicionalni, 38. Ri Rock festival na kojem će 9. i 10. decembra nastupiti deset demo bendova, te Mašinko, The Shaiones, Cold Snap i Monox.
*Foto: Agresija u svijetu, copyright Željko Morović
(SEEcult.org)