Aida u trci za Oskara, Dara izostala

Američka akademija filmskih umetnosti i nauka uvrstila je u uži izbor za Oskara za najbolji film na stranom jeziku bosanskohercegovačku ratnu dramu “Quo vadis, Aida?” Jasmile Žbanić, koji se smatra i jednom od favorita uz danski “Another Round” Tomasa Vinterberga, ranije već proglašenog najboljim evropskim ostvarenjem. Iz trke za nominaciju za Oskara ispao je srpski kandidat – istorijska drama “Dara iz Jasenovca” Predraga Gage Antonijevića, koja je proteklih par nedelja dobila kontroverzne kritike u američkim medijima, te izazvala polemiku i u javnosti u Srbiji i regionu.

Od 93 kandidata za nominaciju za Oskara za najbolji međunarodni film, u uži izbor je uvršteno njih 15, a uz ostvarenja Jasmile Žbanić i Vinterberga, tu su i čileanski film “The Mole Agent”, češki “Charlatan”, francuski “Two of Us”, “La Llorina” iz Gvatemale, “Better Days” iz Hong Konga, iranski “Sun Children”, “Night of the Kings” iz Obale Slonovače, “I'm No Longer Here” iz Meksika, norveški “Hope”, rumunski “Collective”, ruski “Dear Comrades!”, tajvanski “A Sun”, te “The Man Who Sold His Skin” iz Tunisa.

Prema oceni filmskog časopisa Varajeti, čije su kritike proteklih dana o “Dari iz Jasenovca” izazvale polemiku u stručnoj i najširoj javnosti, najveće šanse da se nađu na konačnoj listi pet nominovanih imaju Vinterbergov film “Another Round” (Durk), s Madsom Mikelsenom u glavnoj ulozi, “Quo vadis, Aida?” Jasmile Žbanić o Srebrenici, sa srpskom glumicom Jasnom Đuričić u naslovnoj ulozi, te “La Llorona” iz Gvatemale reditelja Jayra Bustamantea, francuski “Two Of Us” (Nas dve) italijanskog reditelja Filipa Menegetija, gosta beogradskog Festa 2020, te tajvanski “A Sun” Čunga Mong-honga.

Uži izbor za nominaciju za Oskara za najbolji film na stranom jeziku:

Another Round (Danska) – režija: Thomas Vinterberg
Better Days (Hong Kong) – režija: Derek Tsang
Charlatan (Češka) – režija: Agnieszka Holland
Collective (Rumunija) – režija: Alexander Nanau
Dear Comrades! (Rusija) – režija:
I’m No Longer Here (Meksiko) – režija: Fernando Frias
Hope (Norveška) – režija: Maria Sødahl
La Llorona (Gvatemala) – režija: Jayro Bustamante
The Mole Agent (Čile) – režija: Maite Alberdi
Night of the Kings (Obala Slonovače) – režija: Philippe Lacôte
Quo Vadis, Aida? (Bosna i Hercegovina) – režija: Jasmila Žbanić
Sun Children (Iran) – režija: Majid Majidi
Two of Us (Francuska) – režija: Filippo Meneghetti
A Sun (Tajvan) – režija: Chung Mong-hong
The Man Who Sold His Skin (Tunis) – režija: Kaouther Ben Hania

Film "Quo Vadis, Aida?" Jasmile Žbanić, čija je svetska premijera bila na Filmskom festivalu u Veneciji prošle godine, moguće je pogledati do kraja februara u Kinu Meeting Point u Sarajevu, kao i onlajn na teritoriji cele bivše Jugoslavije na platformi ondemand.kinomeetingpoint.ba

Radnja ratne drame “Quo Vadis, Aida?” događa se u Bosni u julu 1995. godine, a prati sudbinu Aide, nekadašnje profesorke, koja radi kao prevodilac za mirovne snage Ujedinjenih nacija u Srebrenici. Kada srpska vojska zauzme grad, njena porodica je među hiljadama građana koji zaštitu traže u bazi UN. Kao osoba upućena u pregovore, Aida ima pristup ključnim informacijama koje prevodi, na osnovu čega pokušava da spase porodicu od sigurne smrti.

Film "Quo Vadis, Aida?" dobio je pohvale svetske filmske kritike kao “suštinski važno umetničko delo” (Variety), “znalački osmišljena priča Jasmile Žbanić ispričana jednostavno i direktno” (Hollywood Reporter), “film koji doživljavate kao srčani udar” (Cineuropa), “energija i strast svežeg, novog, direktnog pogleda Jasmile Žbanić na konflikt izbija iz svakog kadra” (Screen Daily)… Posebne pohvale dobila je i Jasna Đuričić kao “fantastična” (Cineuropa), “nadahnuti izbor” za lik Aide (Screen Daily)…

Osim srpske glumice Jasne Đuričić u naslovnoj ulozi, u filmu igraju i Izudin Bajrović, Boris Ler, Dino Bajrović, Raymond Thiry, Johan Heldenbergh, Boris Isaković, Emir Hadžihafizbegović, Edita Malovčić…

Za razliku od filma Jasmile Žbanić, srpski kandidat za Oskara dobio je i pohvale, ali i oštre ocene, pa i optužbe da predstavlja neskrivenu nacionalističku propagandu, kako je naveo Džej Veisberg u Varajetiju. U Los Anđeles Tajmsu ocenjeno je čak da Antonijević želi da isforsira da je uništavanje Srba bio stvarni cilj zloglasnog koncentracionog logora u Jasenovcu.

Predsednica Upravnog odbora Filmskog centra Srbije Jelena Trivan izjavila je uoči proglašenja užeg izbora za nominacije za Oskara da posle takvih kritika nema bilo kakva očekivanja. Gostujući 9. februara u emisiji "Upitnik" RTS-a, ona je naglasila da je važno to što će film "Dara iz Jasenovca" biti u distribuciji u američkim bioskopima, kao i po univerzitetima, jer će tako doprineti širenju istine o Jasenovcu.

Jelena Trivan ujedno je čestitala ekipi filma Jasmile Žbanić ulazak u uži izbor za nominaciju za Oskara i izrazila nadu da će filmovi poput "Quo vadis, Aida?! i "Dara iz Jasenovca" doprineti kulturi sećanja na Balkanu, prenela je RTS. "Nadam se da će filmovi poput 'Kvo vadis, Aida', 'Dara iz Jasenovca' i sličnih doprineti razvitku kulture sećanja na Balkanu, poštovanju žrtava i regionalnom pomirenju“, istakla je Jelena Trivan i dodala da je svaki film koji doprinosi tome da se zločini ne ponove lekovit za sve.

Profesorka dr Nevena Daković sa Fakulteta dramskih umetnosti ocenila je da tekstovi u Varajetiju i Los Anđeles Tajmsu nemaju presudan uticaj na odluku o nominacijama za Oskara, a problem sa tim, uslkovno rečeno filmskim kritikama, vidi u učitavanju savremenog istorijskog konteksta u događaje iz Drugog svetskog rata, koji su bili nesporni. Kada se u matricu dobra i zla ubace ratovi 90-ih i primeni etnički pristup, onda dolazi do instrumentalizovanja, ocenila je Nevena Daković u emisiji "Upitnik", u kojoj je učestvovao i istoričar dr Predrag Marković.

Iako neće biti u trci za nagrade, film "Dara iz Jasenovca" će, prema njenom mišljenju, ispuniti svoju misiju prikazivanjem u bioskopima, ali i na festivalima, na univerzitetima u SAD... To će biti ispunjenje zaveta Holokausta, jer je Jasenovac nesporno bio mesto Holokausta. "Treba samo reći da je bio i mesto stradanja drugih", a ne samo Jevreja, dodala je prof. Daković.

Osim za Oskara za najbolji strani film, objavljen je uži izbor za nominacije u još osam kategorija - za dokumentarni film, dokumentarni kratki, animirani kratki, animirani akcioni, vizuelne efekte, originalnu muziku, originalnu pesmu, te za šminku i frizuru.

Nominacije za Oskara biće objavljene 15. marta, a 93. ceremonija dodele, koja je odložena za dva meseca, najavljena je za 25. april. Organizatori još istražuju mogućnosti kako da 93. ceremonija dodele Oskara bude održana uživo u Los Anđelesu, s obzirom na pandemiju korona virusa.

(SEEcult.org)