Albahariju - Todor Manojlović
Dobitnik nagrade za moderni umetnički senzibilitet Fonda "Todor Manojlović" za 2015. godinu je pisac i prevodilac David Albahari, koji je, kako je istaknuto u obrazloženju, ne samo autor opusa koji je jednako poetički i etički dosledan koliko je i vrednosno relevantan, nego je i "znamenita, internacionalno prepoznatljiva figura sa presudnim doprinosom u specifičnom kulturnom i duhovnom kontekstu nekadašnje Jugoslavije i sadašnje Srbije".
“Albahari već više od četiri decenije ispisuje svedočanstva o pojedincu u vrtlogu jezika i vremena: ne pristajući da se sinhronizuju sa odveć zahtevnim svetom materijalnih interesa i tehnološkog napretka, njegovi junaci vode dugu i napetu bitku sa simboličnim poretkom, sa uspomenama, sa paralelnom egzistencijom u svetu nužnosti i svetu slobode. Opisujući u važnom periodu svog stvaralaštva iskustvo egzila, Albahari opisuje sučeljavanje dva koncepta sveta i prostora: dok Kanadu opisuje kao carstvo geografije u kom dominira osećaj da se prostor prostire u beskonačnost, Srbiju opisuje kao svet u istoriji, osvešćen o krhkosti i besmislenosti granica”, naveo je u obraloženju Upravni odbor Fonda “Todor Manojlović”, koji je saopštio odluku o laureatu 18. februara u Gradskoj narodnoj biblioteci “Žarko Zrenjanin” u Zrenjaninu.
Autor 15 romana, 13 knjiga priča, šest esejističkih knjiga, nekoliko drama i knjiga za decu, Albahari je prevodilac, urednik, otkrivalac novih strujanja u američkoj književnosti, stvaralac insipirisan različitim poetikama i tradicijama (od Foknera do Apdajka i Karvera, od Beketa do Pintera, od Bernharda do Handkea), koji je svojim prevodima i tumačenjima u srpskom jeziku i kulturi trajno nastanio pisce poput Vladimira Nabokova, Tomasa Pinčona, Margaret Atvud, Džona Apdajka.
“Pripovedanje u prvom licu opstaje u Albaharijevoj prozi kao područje eksperimenta u kom se sučeljavaju kriza naracije, dislociranost pojedinca, emotivna trauma, osećanje poraza i gubitka. Albaharijevi posve nejunački junaci pripadaju tradiciji jevrejske kulture, koja vekove seoba, beskućništva i obesnaženosti sublimira u figuru malog čoveka sa svim njegovim nesavršenostima i zastranjenjima. Albahari ne piše o herojima i podvizima, on piše o trajnoj zapitanosti senzibilnog pojedinca nad malim stvarima od enormne važnosti, među kojima jezik i identitet zauzimaju posebno mesto, jednako posebno koliko dostojanstvo i patnja. Značaj i važnost umetničkog opusa, tiha i uporna borba da malu kulturu osnaži, a lokalni jezik učini globalno prisutnim, trajna nastanjenost u čitalačkim afinitetima više generacija i više kultura” – razlozi su koji su opredelili UO Fonda "Todor Manojlović" da nagradu za moderni umetnički senzibilitet dodeli Albahariju.
UO Fonda “Todor Manojlović” čine: Vladislava Gordić Petković (predsednica), Radovan Živankić, Predrag Miki Manojlović, Boško Milin, Vladimir Arsenijević, Slobodan Tišma i Andraš Urban.
Fond “Todor Manojlović” Gradske narodne biblioteke “Žarko Zrenjanin” osnovan je 1991. godine radi prikupljanja književne zaostavštine, proučavanja, objavljivanja, popularisanja dela i čuvanja imena Todora Manojlovića (1883-1968), pesnika, dramskog pisca, esejiste, književnog i likovnog kritičara i prevodioca, koji je ostavio za sobom značajnu, ali nedovoljno istraženu zaostavštinu. Rođeni Bečkerečanin, ali po opredeljenju građanin Evrope, Manojlović je zrelošću i širinom poznavanja moderne književnosti i umetnosti, uticao na obnovu srpske poezije još u vreme Prvog svetskog rata. Učestvovao je u zamahu koji je modernistički pokret dobio u posleratnom periodu.
Pojava prve drame Manojlovića “Centrifugalni igrač” (1930) smatra se početkom moderne srpske drame. Pored Stanislava Vinavera, bio je najobrazovaniji pisac 20. veka, koji je pisao na nekoliko svetskih jezika. Jedini je autor istorije moderne evropske i svetske književnosti (pre Huga Fridriha) i teoretičar koji je pre T. S. Eliota uspostavio osnove modernog shvatanja književne tradicije.
Nagrada Fonda “Todor Manojlović” sastoji se od novčanog iznosa, povelje i objavljivanja knjige laureata nagrade u ediciji “Feniks” u okviru izdavačke delatnosti Gradske narodne biblioteke “Žarko Zrenjanin”.
Nagrada se dodeljuje stvaraocima iz različitih oblasti umetnosti čije delo ostvaruje autentičnu, provokativnu i prirodnu saglasnost sa bićem i stvaralaštvom Todora Manojlovića.
Dosadašnji dobitnici nagrade Fonda “Todor Manojlović” su: Miodrag Pavlović (za 1992. godinu), Milorad Pavić (1993), Miodrag B. Protić (1994), Đorđe Balašević (1995), Dušan Kovačević (1996), Marina Abramović (1997), Miroljub Todorović (1998), Momo Kapor (1999), Pavle Ugrinov (2000), Jovan Hristić (2001), Jovica Aćin (2002), Vida Ognjenović (2003), Miroslav Josić Višnjić (2004), Radovan Vučković (2005), Oto Tolnai (2006), Muharem Pervić (2007), Milena Marković (2008), Želimir Žilnik (2009), Mileta Prodanović (2010), Saša Rakezić alias Aleksandar Zograf (2011), Laslo Vegel (2012), Slobodan Tišma (2013) i Festival “Dezire” u Subotici (2014).
(SEEcult.org)
