Čarobna Milena u Domu Grujića
Dom Jevrema Grujića predstavlja od 7. novembra deo opusa slikarke Milene Pavlović Barilli (1909–1945), ističući značaj i ulogu srpskih žena umetnica i njihov uticaj na evropsku i svetsku umetničku scenu na kojoj je Barilijeva bila jedna od zvezda.
Izložba “Čarobna Milena” obuhvata više od 40 dela Milene Pavlović Barilli – njene autoportrete, portrete njenih roditelja i poznatih ličnosti, enigmatske i fantastične kompozicije i ilustracije za prestižne modne časopise, kao i modnu kreaciju Igora Todorovića inspirisanu tom umetnicom, intrigantnom slikarkom i pesnikinjom, koja je obeležila ne samo srpsku, već i svetsku umetničku scenu.
Izložena dela ustupljena su iz Fondacije Milenin dom – Galerija Milene Pavlović Barili u Požarevcu i Galerije Matice srpske u Novom Sadu.
Milena Pavlović Barili, rođena u Požarevcu 5. novembra 1909. godine kao jedino dete Danice Pavlović i Bruna Barilija, odrasla je uz majku Danicu, potomka kraljevske loze Karađorđević, učiteljicu i pijanistkinju, i oca Bruna, italijanskog kompozitora, muzikologa, pisca i pesnika. Spoj dveju nacija i dveju kultura iznedrio je umetnicu izuzetnog talenta, senzibiliteta, originalnosti i vizionarstva.
Barilijeva je školovanje započela u Umetničkoj školi u Beogradu, a zatim odlazi u Minhen na Umetničku akademiju, u klase profesora Habermana i Štuka. U Beogradu i Minhenu izučavala je, pre svega, tradicionalan pristup umetnosti. Zbog svog otvorenog duha i potrebe da proširi iskustva, Milena odlazi sa majkom u Evropu i stvara strastvene i dinamične slike. U svim kulturnim sredinama - u Srbiji, Italiji, Francuskoj, Engleskoj i Španiji, osećala je pođednaku strast za stvaranjem svojih dela. Rezultat spoja različitih kultura bila su dela koja su dočaravala razne ambijente i podneblja na jedan poseban način: “...Na mojim slikama pojavili su se egzotični pejzaži i piramide, japanska ostrva i indijske pušionice opijuma kroz koje su se kretala lepa i bezglasna lica...”
Milena Pavlović Barilli, Autoportret sa štitom i orlom, 1940.
Barilijeva se usavršavala i u drugim evropskim gradovima – Londonu, Parizu, Rimu, održavala je samostalne izložbe, družila se sa istaknutim umetnicima, ali nije zaboravila Srbiju. Za to vreme je, sa drugim našim poznatim umetnicima, izlagala na grupnim izložbama u Beogradu i Požarevcu.
Prikazivala je snažne vizije, alegorijske, enigmatske i fantastične kompozicije i kombinovala metafizičko slikarstvo sa antičkim arhitektonskim elementima i renesansnim kostimima. U likove koje je predstavljala često je ugrađivala sopstveni lik i povezivala ono prolazno sa nečim trajnim i večnim. Iracionalno, san, nadrealizam su pojmovi koji su obeležili njeno stvaralaštvo.
Često je slikala roditelje, a u ranom periodu portretisala je zvezde, poput Rudolfa Valentina, Žozefine Bejker, Konrada Fajta i Glorije Svanson. Pred početak Drugog svetskog rata, 1939. godine, odlazi u Ameriku da bi prisustvovala Velikoj izložbi nadrealista u Njujorku. Iz njenih pisama roditeljima vidi se da je taj odlazak za nju značio odrastanje. Ta faza njenog stvaralaštva (američka faza) je nostalgična, sa portretima ličnosti iz visokog društva, modnim dizajnom, kojim je dala doprinos njujorškoj modnoj sceni, sarađujući sa vodećim časopisima - Vogue, za čiji je broj posvećen venčanicama uradila naslovnu stranu, za Harper’s Bazaar, Town and Country, Glamour i Charm. Na poziv kompozitora Đan Karla Menotija, pravi skice kostima za balet “Sebastijan”. Poslednje Milenino delo “Monahinja” u posedu je tog italijanskog kompozotora koji je, kao omaž svojoj prijateljici, napisao operu inspirisanu njneom poslednjom slikom – The Saint from Bleecker Street.
Milena Pavlović Barilli, Anđeli i dete (Borba dobra i zla)
Barilijeva je tokom čitavog života pisala i poeziju na srpskom, španskom, francuskom i italijanskom. Ikonografija pesama bila je usko povezana sa ikonografijom slika – nesvakidašnje vizije, večna nostalgija i čežnja modernog nomada.
Slike između sna i jave, od šapata i strepnje preko neizvesnosti do strasti, u “dijalogu između pesnika i slikara”.
Milena je bila srećna i zadovoljna kada je dobila telegram s ponudom da bude scenograf i kostimograf jedne predstave čija je premijera trebalo da bude u jesen 1945. godine u Njujorku.
Izložba “Čarobna Milena” organizovana je u saradnji sa Galerija Milene Pavlović Barili, uz podršku Ministarstva kulture i informisanja Srbije i kompanija Rajfajzen banka, Telekom Srbija i Dunav osiguranja.
Dom Jevrema Grujića izložbom “Čarobna Milena” nastavlja projekat “Velikani srpskog slikarstva”, u okviru kojeg su u proteklom periodu organizovane izložbe Uroša Predića, Petra Lubarde i Paje Jovanovića.
Izložba će biti otvorena do 31. marta 2019.
(SEEcult.org)
