Doprinos domaćem filmu

Međunarodni festival dokumentarnog filma BELDOCS otvoren je 26. aprila u Sava centru premijerom filma “Jugoslavija, kako je ideologija pokretala naše kolektivno telo” Marte Popivode, u produkciji Teorije koja hoda (TkH), a predsednik festivalskog Saveta, nagrađivani reditelj Darko Lungulov, osvrnuo se tom prilikom i na teško stanje domaće kinematografije koja je ostala bez državne budžetske podrške.

“Nadam se da je ovo mali i skroman doprinos domaćoj kinematografiji u ovim teškim vremenima, kada se teško dolazi do sredstava”, rekao je Lungulov u popunjenoj Velikoj dvorani Sava centra, posebno zahvaljujući Fondu za otvoreno društvo bez čije podrške ne bi bilo ni šestog BELDOCS-a.

Lungulov je zahvalio i svim gostima, prijateljima i stvaraocima koji su doproneli da šesti BELDCOS ponudi uzbudljiv program od 35 naslova.

Publika je na otvaranju BELDOCS-a imala priliku da vidi film “Jugoslavija, kako je ideologija pokretala naše kolektivno telo”, koji je svetsku premijeru imao u programu “Prošireni forum” nedavnog 63. Berlinala, a u Sava centru izazvao je i suze mnogobrojne publike.

Film Marte Popivode, u produkciji Teorije koja hoda, Les Laboratoires d'Aubervilliers iz Pariza i Universität der Künste Berlin i joon filma iz Berlina, istraživački je film, ali i lično gledište autorke na povest socijalističke Jugoslavije, njen dramatični kraj i nedavni preobražaj u nekoliko demokratskih nacionalnih država.

Marta Popivoda, koscenaristkinja Ana Vujanović, koja ima i ulogu naratora u filmu, kao i druge članice ekipe, poklonile su se publici i zahvalile svim ostalim saradnicima. Autorka je posebno zahvalila Televiziji Beograd na ustupljenim arhivskim snimcima nastaliim tokom posleratnog razdoblja Jugoslavije (1945-2000) - od omladinskih radnih akcija, prvomajskih parada i proslave Dana mladosti, preko javnih protesta 1968, studentskih i građanskih demonstracija 90-ih do demonstracija 5. oktobra 2000.

Kao pripadnica generacije poslednjih jugoslovenskih pionira, koji su položili svečanu zakletvu 1989. godine, autorka analizom medijskog materijala istražuje kako se jedno društvo menjalo izvodeći sámo sebe u javnom prostoru, odnosno kako je nestankom ideologije socijalizma i dolaskom kapitalizma nestalo zapravo i društveno, kolektivno telo nekadašnje države.

Na otvaranju BELDOCS-a prikazan je i film “Dragan Wende” Dragana fon Petrovica, Lene Miler i Vuka Maksimoviča, tragikomična priča o jugoslovenskom emigrantu u Zapadnom Berlinu koji je radio u najboljim noćnim klubovima, družio se sa filmskim zvezdama i zahvaljujući jugoslovenskom pasošu prelazio iz Zapadnog u Istočni Berlin, ali mu je pad Berlinskog zida drastično promenio život.

Osim filmova “Jugoslavija, kako je ideologija pokretala naše kolektivno telo” i “Dragan Wende”, koji su u domaćoj konkurenciji, BELDOCS predstavlja do 30. aprila još tridesetak filmova koji pomeraju granice.

Program šestog BELDOCS-a obuhvata i međunarodnu takmičarsku selekciju, informativnu selekciju srpskog filma i muzičke dokumentarce, uz revijalni program i retrospektivu Krisa Markera, uticajnog i svestranog francuskog reditelja, koji je preminuo 2012. godine.

U domaćoj konkurenciji su i filmovi “Drugi susret” Željka Mirkovića, “Anplagd” Mladena Kovačevića, “Kosma” Sonje Blagojević, “Albertov put” Predraga Bambića, “Prag i srpski slikari” Nenada Ognjenovića, “Biljeg Živka Nikolića” Snežane Bajčete, “Tačno u centar” Marka Grujića i “Arie” Branka Lazića.

U okviru srpskog informativnog programa biće prikazani filmovi: “Ovde sam” u režiji Irene Fabri, “Vrata Srbije - Mojsinjska sveta gora” Marka Dabića, “Odavde nema nazad”, u režiji Milana Smiljanića, "Biljeg Živka Nikolića" Snežane Bajčete, "Kultura cveta" Branka Radakovića...

Međunarodni program šestog BELDOCS-a obuhvata osam filmova, među kojima je i "Čin ubistva" Džošue Openhajmera, gosta BELDOCS-a, u kojem indonežanski državni islednici sa statusom nacionalnih heroja ponosno glume sami sebe u reinterpretaciji političkih ubistava iz 1960-ih. Biće prikazan i film “Čuvari” Drora Moreha koji je taj dokumentarac snimio tako što je nagovorio šest nekadašnjih vrhunskih obaveštajaca izraelskog Shin Beta da mu se povere u gledajući u kameru. Tu je i brazilski film “Elena” rediteljke Petre Koste predstavlja snažnu porodičnu ispovest o dubokoj vezanosti dve sestre, starije Elene koja odlazi u Njujork da postane glumica, i mlađe Petre, koja 20 godina kasnije postaje glumica, i odlazi da traži Elenu.

U filmu “Mašina pred kojom sve nestaje”, režiserka Tanatin Gurchiani pozvala je mlade ljude da pred kamerom otkriju svoje probleme i snove. Njihovi razgovori se besprekorno slažu u filmske deliće gruzijskog života. Publika BELDOCS-a videće i film “Pussy Riot - pank molitva”, u režiji Majka Lernera i Maksima Pozdorovkina, posvećen članicama ruskog pank benda Pusi Rajot koje su zatvorene posle kontroverznih predsedničkih izbora u Rusiji 2011. godine, kada je Vladimir Putin ponovo izabran za šefa države, uprkos protestima desetina hiljada građana.

Film “Gulabi Gang”, u režiji Nishthe Jain, bavi se nasiljem prema ženama i poniženjem koje trpe u okviru porodice u savremenom indijskom društvu, koje je izgrađeno na tradicionalnom kastinskom sistemu. 

Program BELDOCS-a prikazuje se u Domu omladine Beograda, Dvorani Kulturnog centra, Domu kulture Studentski grad i u bioskopu “Fontana”.

Prošle, 2012. godine, nagradu za najbolji srpski film ravnopravno su osvojili filmovi “Pismo ocu” Srđana Keče i “Biba struja” Dušana Čavića i Dušana Šaponje. “Pismo ocu” dobio je i nagradu za najbolji film na BELDOCS-u odlukom žirija srpskog ogranka međunarodne federacije filmskih kritičara FIPRESCI, dok je žiri FIPRESCI Srbija proglasio najboljim “Pećinu zaboravljenih snova” Vernera Hercoga o praistorijskim crtežima na jugu Francuske, a nagradu za najbolji film u međunarodnoj konkurenciji dodelio je filmu “Najmanje mesto na svetu” Tatiana Hueza.

Jubilarni, peti BELDOCS završen je u prepunom Sava centru domaćom premijerom filma “Marina Abramović: Umetnik je prisutan” o retrospektivi te svetski slavne umetnice, rođene u Beogradu, u njujorškom Muzeju moderne umetnosti (MoMA).

Festivalski sajt je www.beldocs.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)