DVD izdanje “Srpski animirani film 1”, koje su objavili Beogradski festival dokumentarnog i kratkometražnog filma (BFDKF) i Jugoslovenska kinoteka, nudi uvid u pionirski period srpske animacije – od ranih otkrića iz 20-ih godina, preko prvih lutka animiranih filmova iz 50-ih i prvih profesionalnih crtanih filmova s početka 60-ih, zaključno sa produkcijom iz 1968. godine.
To je prvi ikada objavljeni disk srpske animacije, istakao je 24. marta na promociji tog DVD izdanja u Domu omladine Beograda animator i profesor Rastko Ćirić, član Odbora BFDKF-a.
“Ovo je početak serije koja će hronološki obuhvatiti najznačajnija ostvarenja iz te oblasti. Često idem na međunarodne festivale animacije, tu obično budu male prodavnice sa različitim izdanjima, nacionalnim pa i privatnim, i uvek me je sramota što nema nikakvog diska srpske animacije”, rekao je Ćirić.
Veliku zaslugu za sadržaj DVD-a ima upravnik Arhiva Jugoslovenske kinoteke Aleksandar Erdeljanović, koji je pronašao neke od najranijih, dosad nepoznatih animiranih ostvarenja, istakao je Ćirić.
“Obično retrospektive srpske animacije počinju od filma Vere Jocić ‘Pionir i dvojka’ iz 1949. godine, a ovde je taj film pod brojem četiri, jer je Erdeljanović pronašao starije materijale. Prvi je iz 1925. godine – kratka reklama Ernesta Bošnjaka (za lutriju) ‘Ovde traži pa ćeš naći! Milijon!’”, rekao je Chirich.
Poslednji od ukupno 16 naslova u tom izboru je prvi samostalni film Borislava Šajtinca “Analiza” iz 1968. godine.
Inače, Šajtinac na 63. BFDKF-u učestvuje i u takmičarskom i u revijalnom programu.
Ćirić je naglasio da je većina filmova sa ovog DVD-a, osim radova Nikole Majdaka “Čovek od krede” i “Solista”, nepoznata široj javnosti.
Tu su i Majdakov film “Zaljubljen u tri kolača” (1967), “Reklama za cipele ‘Tasić-Đonović’” (1928-30), “Pecaroš i ubica” Miroljuba Stošića (1940-44), “Kraš revija” Marijana Vajde (1953), “Avantura” Slavka Marjanca (1963), “Rampa” (1966) i “Konfekcija” Iva Kušanića (1967).
“Srpska animacija je uvek bila u senci Zagrebačke škole crtanog filma. Nekako je bio prećutni dogovor da Zagreb razvija animirani, a Beograd dokumentarni film. Mislim ipak da je srpska animacija neopravdano zapostavljena, a evo sada šanse da je publika otkrije”, rekao je Ćirić i dodao da objavljivanje tog diska, kao i predstojeća serija, “pokazuju brigu da se sačuva i prezentuje kulturno nasleđe”.
(SEEcult.org)