Eksperimentalni dokumentarni film “Jugoslavija, kako je ideologija pokretala naše kolektivno telo” rediteljke Marte Popivode, istraživačko delo i lično gledište autorke na povest socijalističke Jugoslavije, njen dramatičan kraj i preobražaj u nekoliko demokratskih nacionalnih država, biće premijerno prikazan na 63. Međunarodnom filmskom festivalu u Berlinu, u selekciji “Forum Expanded”.
Film se bavi izvođenjem ideologije u javnom prostoru putem masovnih performansa.
Prema rečima Marte Popivode, iskustvo raspada Jugoslavije, kao i današnja divlja kapitalistička obnova klasnog društva u Srbiji, naveli su je da ponovo prođe kroz medijske slike i ispita kako se jedno društvo menjalo izvodeći sámo sebe u javnom prostoru.
Autorka je analizirala filmske i video zapise iz posleratnog razdoblja Jugoslavije (1945‒2000), fokusirajući se na masovne državne izvedbe (omladinske radne akcije, prvomajske parade, proslave Dana mladosti itd.), kao i na javne proteste (1968. godine, studentske i građanske demonstracije 90-ih godina, proteste 5. oktobra 2000...).
Prolazeći kroz medijske slike, film (re)konstruiše postepeno iscrpljivanje komunističke ideologije kroz promene odnosa ljudi, ideologije i države.
Film se završava pred vratima savremene demokratije i neoliberalnog kapitalizma u Srbiji, tražeći da promislimo zašto su građani tako lako napustili zamisli socijalističkog kolektivizma, bratstva i jedinstva, radničkih prava i besplatnog obrazovanja zarad najpre nacionalizma i rata, a zatim obećanja slobode i demokratije, za koje se ispostavilo da znače individualizam i divlji kapitalizam.
U dramaturškom smislu, film koristi teorijske koncepte društvene koreografije i društvene drame, prevodeći ih na jezik filma.
Tim postupkom, Marta Popivoda istražuje put od teze Richarda Sennetta da - kada ideologija postane uverenje, ona dobija moć da pokreće ljude i njihovo društveno ponašanje, do teze Renate Salecl da su u jednom trenutku ljudi u Jugoslaviji počeli da veruju samo u uverenje: više nisu verovali u komunističku ideologiju, ali su verovali da drugi veruju i dalje.
Film je nastao prema scenariju koji su napisale Ana Vujanović i Marta Popivoda, u produkciji Teorije koja Hoda (TkH) iz Beograda, Les Laboratoires d'Aubervilliers iz Pariza i Universität der Künste Berlin i joon filma iz Berlina.
Film su pomogli Programski arhiv Televizije Beograd, Périphérie – Centre de création cinématographique i Dart film, a deo je dvogodišnjeg istraživačkog projekta “Izvedba i javnost” (Performance and the Public) Ane Vujanović, Bojane Cvejić i Marte Popivode, sprovedenog u kulturnom centru Les Laboratoires d'Aubervilliers u Parizu.
Marta Popivoda, rođena 1982. godine u Beogradu, bavi se filmom, videom i kulturnim radom, a poslednjih godina živi na relaciji Berlin - Beograd.
Nakon završenih studija filmske i TV režije na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu, odlazi na postdiplomske studije eksperimentalnog filma na Odseku za umetnost i medije Univerziteta umetnosti u Berlinu, kod prof. Heinza Emigholza. Za studije u Nemačkoj stipendistkinja je nemačke vlade u okviru programa DAAD.
Marta Popivoda je članica uredničkog kolektiva TkH, teorijsko-umetničke platforme iz Beograda, u okviru koje je inicirala i učestvovala u brojnim lokalnim i međunarodnim umetničkim i kulturnim projektima, kao što je ilegalni_bioskop. Njeni radovi prikazani su na međunarodnim filmskim festivalima i izložbama fotografije, instalacija i video radova.
Film “Jugoslavija, kako je ideologija pokretala naše kolektivno telo” biće prikazan 9. i 10. februara na 63. Berlinalu, u okviru programa “Forum Expanded” koji predstavlja avangardne, eksperimentalne, politički angažovane filmove i još neistražene filmske forme, što ga čini najradikalnijom selekcijom Berlinala.
U programu “Forum Expanded” biće prikazana 42 filma koja će imati evropske i svetske premijere, uključujući i nekoliko izložbi.
U okviru programa “Forum”, na 63. Berlinalu biće prikazan iz regiona novi film Srdana Golubovića iz Srbije “Krugovi”, kao i “Obrana i zaštita” Bobe Jelčića iz Hrvatske.
Među 19 filmova u trci za Zlatnog medveda 63. Berlinala biće prikazan film bosanskog oskrovca Danisa Tanovića “Epizoda u životu berača željeza”.
Takodje, dokumentarni film “Ja, kad sam bila klinac, bila sam klinka” Ivane Todorović, u produkciji Akademskog filmskog centra, uvršten je u glavni takmičarski program kratkometražnih filmova 63. Berlinala, koji će biti održan od 7. do 17. februara.
U programu “Generacija” 63. Berlinala, kao jedini iz regiona, biće prikazan kratki animirani film "Rabbitland" Ane Nedeljković i Nikole Majdaka mlađeg, ironični prikaz savremenog društva u produkciji beogradske Baš čelika iz Beograda.
*Foto: Odlomci iz filma Marte Popivode
(SEEcult.org)