Gevin Brajers gost festivala Šare i šavovi

Ansambl za drugu novu muziku (ADNM) organizuje drugo izdanje festivala "Šare i šavovi" 26. i 27. oktobra u Bioskopu Balkan, kao retku priliku da se publika upozna sa radom nekih od najznačajnijih aktera savremene muzičke scene, a ovoga puta u fokusu je stvaralaštvo legendarnog britanskog kompozitora Gevina Brajersa (Gavin Bryars), koji tim povodom i gostuje u Beogradu.

Dva festivalska koncerta, kao jedinstveni portret jednog od najznačajnijih kompozitora našeg doba, donose program koji se sastoji od kompozicija Brajersa, jednog od prvih evropskih autora muzičkog minimalizma koji dolazi kao predavač i učesnik na koncertu.

Pažljivo odabran program dva koncerta ističe Brajersova omiljena dela, nastala u rasponu od više od 40 godina, počev od 70-ih. Ujedno, odražava izvanrednu svestranost i trajan kvalitet njegovih pijanističkih dela.

Prve večeri festivala “Šare i šavovi” biće izvedeno nekoliko Brajersovih kompozicija za klavijature i električnu gitaru, uz gostovanje Petra Stevanovića (Ljubičice).

Na programima koncerata festivala "Šare i šavovi" su dve retko izvođene Brajersove kompozicije za četiri klavijature: “Mr Sunshine” (1968, srpska premijera) i “White's SS” (1977) u novom aranžmanu, potom nove obrade za četiri klavijature “My First Homage” (1978) u aranžmanu Dragoljuba Ilića Ilketa i kompozicija “Out of Zaleski's Gazebo” (1977), kao i nedavno napisane kompozicije, koja je omaž Eriku Satiju - Gnossiennes Nos. 4 i 5 (2022, srpska premijera) za dve klavijature i električnu gitaru, te kultna kompozicija “Jesus's Blood Never Failed Me Yet” (1971) za šest klavijatura, koja će druge festivalske večeri imati svetsku premijeru u aranžmanu koji je Brajers napisao specijalno za festival “Šare i šavovi”. Nakon koncerta, Brajers će održati predavanje i razgovor s publikom, koji će voditi Ivana Nićiforović.

Prve večeri festivala "Šare i šavovi", 26. oktobra, biće izvedena i kompozicija Vreme 3.1 iz ciklusa Vreme srpskog i kanadskog kompozitora Miodraga Lazarova Pashua, teoretičara, dirigenta i vizuelnog umetnika, koji je diplomirao kompoziciju i magistrirao estetiku na Univerzitetu umetnosti u Beogradu, završio privatne kurseve dirigovanja u Beogradskoj operi i studirao elektronsku muziku u Radio Beogradu. Započeo je doktorske studije kompozicije multimedija na Univerzitetu u Montrealu, završivši sve kurseve osim odbrane teze. Njegove kompozicije su izvođene u Kanadi, Sjedinjenim Američkim Državama, širom Evrope i bivše Jugoslavije, kao i u Srbiji, a prenošene su preko Radio Kanade, Radio Francuske, Radio Holandije, Radio Beograda i putem svih većih radio i televizijskih stanica u Jugoslaviji.

Kao dirigent, Lazarov Pashu je dirigovao različitim ansamblima za savremenu kamernu muziku, izvodeći sopstvena i dela svojih kolega, snimajući veliki broj njih za vodeće radio stanice u Srbiji. Njegovi eseji, studije i kritike o avangardnoj muzici, objavljivani su u prestižnim časopisima u Jugoslaviji. Osmislio je i realizovao veliki broj vizuelnih umetničkih radova, instalacije neona na platnu i mermeru, kao i projekte fotografije na platnenim otiscima. Njegovi umetnički radovi bili su izloženi u Muzeju savremene umetnosti u Beogradu, kao i u prestižnim galerijama u Velikoj Britaniji, SAD, Kanadi, Švedskoj, Portugalu, bivšoj Jugoslaviji i Srbiji. Lazarov Pashu je član Udruženja kompozitora Srbije, Kanadskog muzičkog društva, jednog od vodećih kanadskih kompozitorskih udruženja, kao i Estetskog društva Srbije od vremena njegovog osnivanja. Bio je član Opusa 4, jedne od vodećih konceptualnih i performans umetničkih grupa u Srbiji.

Brajersova kultna kompozicija “Jesus's Blood Never Failed Me Yet”, bazirana na snimljenoj improvizaciji strofe beskućnika, stekla je veliki broj poklonika širom sveta.

Radeći na filmu o beskućnicima početkom 70-ih godina, Brajers je slučajno naišao na snimak starog čoveka koji je pevao stihove gospela Jesus’s Blood Never Failed Me Yet. Iskreno i emotivno pevanje, postalo je osnova za diskretnu, ali nadahnutu orkestarsku pratnju, tako da čitava kompozicija stvara doživljaj katarzičnog iskustva. Ovu muziku će 70-ih godina na radiju čuti mladi muzičar iz Kalifornije Tom Vejts, a koju deceniju kasnije i sam će postati njen deo. O tome koliko ga je obuzela na prvo slušanje, govoriće često, poredeći Brajersa sa arheologom koji skida prašinu sa zaboravljene pesme – dodajući joj puno, a ne oduzimajući joj ništa.

Gevin Brajers, foto: Oliver Abraham

Brajersova umetnička karijera obuhvata širok spektar muzičkih žanrova, od džeza i slobodne improvizacije do avangardne i eksperimentalne muzike. Tokom karijere sarađivao je sa umetnicima kao što su Brajan Ino, Tom Vejts i Čarli Hejden, čime je dodatno učvrstio svoj status u svetu savremene umetničke muzike.

Rođen 1943. godine u Jorkširu, Brajers se istakao kao jedan od pionira minimalističke muzike u Evropi. Njegova dela poput “The Sinking of the Titanic” iz 1969. godine i “Jesus’s Blood Never Failed Me Yet” iz 1971. godine stekla su kultni status i često su izvođena širom sveta.

Kao džez basista bavio se improvizacijom koju napušta 1966. Neko vreme radio je u SAD kao asistent Džona Kejdža (John Cage). Nakon toga blisko je sarađivao sa kompozitorima pripadnicima engleske eksperimentalne škole: Kornelijusom Kerdjuom (Cornelius Cardew), Džonom Vajtom (John White), Dejvom Smitom (Dave Smith) i Kristoferom Hobsom (Christopher Hobbs). Od 1969. do 1978. predavao je na departmanu likovne umetnosti na Univerzitetu u Portsmutu i tokom tog perioda bio je jedan od osnivača legendarnog Portsmouth Sinfonia orkestra.

Njegova prva velika kompozitorska dela bila su The Sinking of the Titanic (1969) i Jesus's Blood Never Failed Me Yet (1971) prvobitno objavljena za izdavačku kuću Brajana Ina Obscure (1975).

Brajers je pisao muziku i za pozorište i za ples, kamernu i vokalnu muziku i komponovao pet celovečernjih opera. Tokom 2023. godine, serijom koncerata, između ostalih i koncertom sa Ansamblom za drugu novu muziku u Liverpulu, obeležio je 80. rođendan.

ADNM je oduvek bio posvećen imaginativnim i progresivnim idejama u muzici i umetnosti, zbog čega nije iznenađenje to što Brajersova muzika kontinuirano inspiriše članove tog ansambla da izvode kako njegova solo, tako i kamerna dela.

Festival “Šare i šavovi” osmišljen je kao platforma za širi spektar delovanja, a imajući u vidu brojne druge festivale tog tipa u Evropi, koji muzički minimalizam plasiraju kao jedan od komercijalnih elektronskih žanrova, koncept “Šara i šavova” usmeren je pre svega prema umetničkim i estetskim kriterijumima i uklapanju minimalističke muzike u sve više narastajući mega žanr “nove savremene klasike”.

Održavanje festivala "Šare i šavovi" pomogli su Sokoj – Organizacija muzičkih autora Srbije i Organizacija za kolektivno ostvarivanje prava interpretatora, PI. Posebnu podršku pružio je British Council, zahvaljujući kojem će beogradska publika imati priliku da sluša muziku izuzetnog engleskog kompozitora Brajersa.

Ulaz na festival je besplatan.

Program sa satnicom nalazi se u Kalendaru portala SEEcult.org.

(SEEcult.org)