Grubiću prva HT nagrada
Igor Grubić, Davor Sanvincenti i Ines Matijević Cakić pobednici su desetog konkursa HT nagrade za hrvatsku savremenu umetnost, saopšteno je 6. aprila u Muzeju savremene umetnosti u Zagrebu.
U konkurenciji 243 rada, od kojih je stručni žiri odabrao 29 za izložbu, Grubiću je dodeljena prva nagrada u iznosu od 75.000 kuna (oko 10.000 evra) za eksperimentalni film “Spomenik”, dok je drugu nagradu (45.000 kuna), dobio Davor Sanvincenti za rad “Nedefinisana divljina”, a treću (40.000 kuna) Ines Matijević Cakić za “Portret s kosom”.
Posebna priznanja dodeljena su Fokus Grupi, Igoru Rufu i Tjaši Kalkan.
Grubić je u eksperimentalnom filmu “Spomenik”, sinergijom slike, atmosfere, zvuka, dramaturgije i spomeničke apstraktne modernističke forme, ostvario poetsko delo vrhunskog umetničkog dometa, naveo je žiri.
Predmet njegovog interesovanja je prikaz devet spomenika u različitim fazama propadanja, snimljenih u sporom ritmu koji prati muzička dramaturgija, čime se stvara kontemplativno-meditativni ugođaj. Svaki je spomenik sniman u pomno biranom delu godine, pa je naglašena sinergija sa atmosferskim prilikama i retko prisutnim tragovima života. Podignuti su u vreme socijalističke Jugoslavije kao sećanje na stradanja i patnje naroda i boraca NOB-a na ovim područjima. Autori koji se bave umetničkim aktivizmom poslednjih su godina uvelike problematizovali spomeničku baštinu posleratne Jugoslavije uglavnom zato da bi ukazali na estetsku kvalitetu tih radova, ali ujedno i da bi privukli pažnju političkih centara moći i šire javnosti. Grubić je otišao korak dalje. Uronjeni u krajolik, u osmišljenim kadrovima, spomenici su postali visoko estetizovane slike, uzdignuti do statusa živog organizma. Snažnim poetičnim ugođajem posredovana je memorija mesta stradanja, ali i današnje stanje zanemarenosti i devastacije. Tako film postaje “spomenik spomenicima”, metafora o nestajanju društvenih, etičkih i estetskih ideala, istakao je žiri, dodajući da je Grubićev film lišen patetike i nadilazi aktivizam - suptilno otvara opšteljudska pitanja o prošlosti, sadašnjosti i budućnosti spomenika kao civilizacijske tekovine jednog vremena.
Davor Sanvincenti, Ines Matijević Cakić i Igor Grubić, foto: Bojan Mrđenović
Rad “Nedefinisana divljina” Davora Sanvincentija, kako je naveo žiri, na prvu loptu se može činiti kao vrlo hermetično i složeno delo, ali je zapravo osećajno. Mnogi znakovi, tragovi i nagoveštaji, kao u igri skrivača, otkriće i obelodaniti prilično poetično raspoloženje.
Rad se sastoji od 16 mm crno-belog filma, found footage materijala, od samo 57 sličica. Tu je i ponovna animacija filma, u kojoj je prikazana osoba koja se probija kroz snažnu oluju s teškim teretom na leđima. Rad čine i zamućene fotografije krajolika i prirode snimljene polaroidom, različiti rukom pisani tekstovi na zidu i projekcija svetlosnog kruga koji nalikuje suncu nekog solarnog sistema. Rad sam po sebi izgleda kao mali svemir. Svaki pojedini element može funkcionisati kao prag i pružiti pristup jezikom, kratkim filmom u loopu, fragmentima filmske snimke, trima instant fotografijama, dodatnim filmom koji prikazuje planine ili svetlosnim krugom.
Sanvincentijev rad je, kako je istakao žiri, izuzetno delo formalno izuzetne prezentacije – ne poigrava se estetikom svakidašnjice, nego definiše jedinstven umetnički prostor kao vrstu osećajne komunikacije koja uveliko izmiče jeziku.
“To je poziv za osećajnom i otvorenom umetnošću koja nije ograničena na jezik ili prenošenje u reči. Delo ne nastoji da postigne tautološko savršenstvo istinskih predloga, nego stvara osećajno polje. Ono je situacija koja je otvorena za različita čitanja, različite zamisli, različite emocije i raznolikost uopšte. To je izvrsna umetnost – ona koja otvara um, ruši predrasude i omogućava iskusiti stvarnost u novom i drugačijem svetlu”, naveo je žiri.
Trećeplasirani rad “Portret s kosom” Ines Matijević Cakić govori o odnosu majke i ćerke na osobe način.
“Kosa je od antike simbol životne snage, ona je snažan gest individualnosti, ali i pripadnosti određenoj društvenoj grupi, izuzetno je važna u našim svakodnevnim ritualima, kao što je i predmet religioznih verovanja, mitova i fikcije. Kosa nije samo naš prirodni ukras i zaštita glave, ona je kao retko koji deo tela i nosilac mnogobrojnih simboličkih značenja”, naveo je žiri, podsećajući na Samsonov gubitak snage kada mu je odrezana kosa, te na činjenicu da su žene u srednjem veku proglašavane vešticama zbog crvene boje kose. Veštačke kose i ekstremno velike perike u 17. veku odražavale su pripadnost visokom staležu u Francuskoj, dok je 70-ih godina 20. veka pank pokret unosio nemir u malograđansku sredinu Evrope upravo neobičnim frizurama. Čuvanje uvojka kose u novčaniku ili u medaljonu na ogrlici drage osobe i danas je uvrežen običaj u mnogim kulturama, a posebno u razdoblju bidermajera u 19. veku, kada se razvila umetnost izrade memorabilija od kose. Neverovatnom preciznošću majstori su izrađivali filigranske ogrlice i broševe i minijaturne portrete. Dolaskom fotografije izumrla je ta delatnost, ali od razdoblja nadrealizma i radova Meret Oppenheim i Mimi Parent do danas vrlo često susrećemo temu kose kao predmet umetničkih radova.
Ines Matijević Cakić u radu “Portret s kosom” na suzdržan i jednostavan, ali upečatljiv način, govori upravo kosom o temi koja je duboko emocionalna i lična s jedne, a zapravo univerzalna i večna s druge strane. Reč je o odnosu majke i kćeri rečnikom umetnice koja se već iskazala kao izvrsna crtačica. Zabležila je potresan životni trenutak rafiniranim likovnim jezikom, zbog čega žiri smatra da njen rad zaslužuje da bude deo zbirke MSU.
Grubiću je prvu nagradu uručio gradonačelnik Zagreba Milan Bandić, drugu je Sanvincentiju dodelila pomoćnica ministarke kulture Iva Hraste Sočo, a trećenagrađenoj Ines Matijević Cakić nagradu je predala direktorka korporativnih komunikacija HT-a Nina Išek Međugorac.
Izložba je otvorena do 9. aprila, a do tada i publika ima pravo da glasa za rad koji joj se najviše svideo. Umetnik s najviše glasova publike biće nagrađen sa 10.000 kuna, a najsrećniji posetilac dobiće po završetku izložbe tablet.
Otkupljeni radovi postaju deo fundusa MSU-a, odnosno Zbirke HT@MSU. Nagrada publike nije otkupna i dodeljuje se umetniku kao podsticaj za dalji rad.
Ovogodišnji konkurs karakterisao je značajan broj instalacija i multimedijalnih instalacija, a zatim slede video radovi i filmovi, te crteži, objekti, ambijenti, fotografije i slike.
Stručni žiri činili su upravnica MSU Zagreb Snježana Pintarić (predsednica), muzejska savetnica Nataša Ivančević, voditeljka zbirki MSU-a, viša kustoskinja Kunsthausa u Gracu Katrin Bucher Trantow, kustos i direktor berlinskog Office for Art Rainald Schumacher i fotograf Ivan Posavec.
(SEEcult.org)
