Grupa 143: Radikalno mišljenje
Izložba “Grupa 143 – Radikalno mišljenje”, nakon Muzeja savremene umetnosti Vojvodine, gde je održana početkom ove godine, biće otvorena 25. aprila u Galeriji-lеgаtu Мilicе Zоrić i Rоdоlјubа Čоlаkоvićа u Beogradu, a posvećena je aktivnostima jednog od poslednjih strogo konceptualno orijentisanih umetničkih kolektiva u bivšoj Jugoslaviji koji je delovao od 1975. do 1980. godine.
Formirana 14. 3. 1975. godine u Beogradu, na osnovu čega je i dobila ime, Grupa 143 okupila je tokom pet godina delovanja 15 umetnika, istoričara i teoretičara umetnosti: Biljana Tomić (1975-1980), Miško Šuvaković (1975-1980), Neša Paripović (1978-1980), Jovan Čekić (1975-1979), Paja Stanković (1975-1980), Maja Savić (1975-1980), Mirko Diliberović (1978-1980), Vladimir Nikolić (1977-1980), Dejan Dizdar (1975-1976), Nada Seferović (1975), Bojana Burić (1975), Stipe Dumić (1975), Momčilo Rajin (1975), Ivan Marošević (1975) i Slobodan Šijan (1975).
Grupa 143 bila je zainteresovana za teorijske prakse savremene umetnosti i kulture, odbacujući shvatanje o umetnosti koje se temelji na estetičkoj spekulativnosti i višeznačnosti.
Članovi Grupe 143 imali su kritičan odnos prema neodadi i fluksusu kasnih 60-ih.
Neša Paripović, "Poruke - Messages", poster 1979.
Umetnička produkcija članova Grupe 143 bila je epistemološki i analitički orijentisana. Saznajno teorijski pristupi, razvijani u Grupi 143, bili su orijentisani oko pitanja o načinu funkcionisanja sistema i istorije umetnosti, o odnosu umetnosti i nauke, kao i o strukturalno predočivim uslovima stvaranja umetnosti, odnosno teorijskih praksi unutar svetova umetnosti.
Početni projekat Grupe 143 bio je da se mladim umetnicima, istoričarima umetnosti i izvesnim aktivnim saučesnicima programa Studentskog kulturnog centra u Beogradu ponudi zajednička platforma za razvijanje njihovih umetničko-teorijskih kompetencija.
Paja Stanković, Dokument procesa, snimanje crnog pod odredjenim okolnostima, fotografije, 1979.
“Novi ‘antiumetnik’ je odbijao profesionalni kanonski trougao: akademija-galerija-muzej. Odbijao je njegovu legitimnost. ‘Svet umetnosti’, kako ga je tumačio Artur Danto, više se nije razumevao kao izolovani i autonoman svet odvojen i ograđen od društva i kulture. Naprotiv, u središte interesa postavlja se društvo i upotreba umetnosti kao društvene prakse. Parola o jedinstvu umetnosti i života, koja je formulisana u istorijskim avangardama početkom 20. veka, sa entuzijazmom se reaktuelizuje i realizuje u umetničkim pojavama posle 1968. godine”, naveo je jedan od kustosa izložbe Ditmar Unterkofler (Dietmar) u uvodnom tekstu publikacije “Grupa 143: Kritičko mišljenje na granicama konceptualne umetnosti 1975-1980” (Službeni glasnik, 2013).
Maja Savić, "Ekser", fotografija, 1976.
Članovi Grupe 143 su individualno i kolektivno koristili različite umetničke tradicije kako bi testirali njihovu primenljivost na savremeno razmišljanje o umetnosti – pre svega: “analitički smer” konstruktivizma, Kazimir Maljevič, škola Bauhaus, Paul Kle (Klee), Pit Mondrijan (Piet Mondrian), Art&Language, Džozef Košut (Joseph Kosuth), grupa OHO i dr.
Radovi Grupe 143 odnose se na skelet, temeljnu strukturu “sistema umetnosti” i predstavljaju studije slučaja (case studies) i metarefleksije u vezi s njim. Mediji koje su pritom koristili bili su dijagram, strukturalistička fotografija i film, performans, knjiga kao umetničko delo, kao i edukativni lecture performances i seminar. Cilj je bio da se dostigne nulta tačka ekspresivnosti, da se umetnost i misao modernizma jednom za svagda ostave iza i da se postigne promena paradigmi u umetnosti.
Neša Paripović, Miško Šuvaković, "Bez naziva – foto-performans", 1976.
Ukoliko se Grupa 143 danas, više od 30 godina nakon njenog raspada, učini predmetom kritičke refleksije, onda su, prema navodima autora izložbe, posebno zanimljiva pitanja koja u eri post(post)moderne ponovo dospevaju u središte interesovanja: Kako se menja umetnost, ako se menjaju uslovi njene produkcije? Kakve to posledice ima po društvene odnose? Kako je moguća materijalna vrsta umetničke produkcije?
Na otvaranju izložbe u Galeriji-legatu Čolaković govoriće, uz v.d. direktora MSUB-a Vladislava Šćepanovića i jednog od kustosa, Ditmara Unterkoflera, i Jovan Čekić i Miško Šuvaković – bivši članovi Grupe 143.
Uz Unterkoflera, kustos izložbe je i Dragomir Ugren iz MSUV, gde je Grupa 143 predstavljena u januaru 2014.
Izložba će biti otvorena u Legatu Čolakovića do 12. maja.
(SEEcult.org)
