Slovenački umetnik Janez Janša, privođen nedavno u Rijeci zbog performansa sa hrvatskom zastavom, učestvuje 22. septembra u glavnom programu 44. BITEF-a predstavom “Spomenik G2”, rekonstrukcijom kultne predstave “Spomenik G” starijeg kolege Dušana Jovanovića, sa kojim sada potpisuje režiju.
Predstava “Spomenik G2” Janše i Jovanovića, u produkciji Maske i Mestnog gledališča Ljubljana, rekonstrukcija je jedne od kultnih predstava slovenačkog neoavangardnog pozorišta, koja je pre gotovo 40 godina osvojila i specijalnu nagradu žirija BITEF-a.
Posle rekonstrukcije Jovanovićeve predstave “Pupilija, papa Pupilo, pa Puplički”, Janša je rekonstruisao “Spomenik G” eksperimentalnog pozorišta Glej iz 1972. godine, ali na drugačiji način, ovoga puta u saradnji sa starijim kolegom Jovanovićem.
Jovanović je ponovo stavio na scenu originalnu predstavu sa glumicom Jožicom Abdelj, a istovremeno se događa Janšina rekonstrukcija, sa plesačicom mlađe generacije Tejom Rebom na pozornici.
“Spomenik G”, prema komadu Bojana Štiha, označio je prekretnicu u razumevanju pozorišnog jezika, kao “iskustvo totalnog teatra”, kako ju je opisao svojevremeno pesnik i pozorišni kritičar Veno Taufer.
Reditelj Jovanović, dramaturg Igor Lampert, glumica Jožica Avbelj i muzičar Matjaž Jar su Štihov komad uzeli kao polazište, a u predstavi su ulogu teksta doveli do neprepoznatljivosti.
Rekonstrukcija “Spomenika G” poziva se citatima na sačuvan autentični, dokumentarni materijal (kratak filmski zapis probe, fotografije, beleške i pisani materijal koautora, medijska razmišljanja o predstavi tadašnjih izveštača i kritičara), a s druge strane, prema navodima Slavka Prezdira, sa novim, mlađim koautorima i koprotagonistima, uvodi u prostor istraživačkog i sistematskog oživljavanja scenskog pamćenja i elemente privremeno prikazanog prenošenja tradicije, s kolena na koleno.
Tako predstavlja uzajamno stvaralačko obogaćivanje i produbljivanje nekada buntovnog i smelo izraženog scenskog iskustva u današnjim drugačijim istorijskim, društvenim i estetičkim okolnostima.
Janša, jedan od trojice slovenačkih umetnika koji su preuzeli ime nekadašnjeg premijera Janeza Janše, nedavno je izazvao buru reakcija u Hrvatskoj performansom “Život (u nastajanju)”, koji je izveo na riječkom festivalu Zoom, a zbog rezanja hrvatske zastave u tom radu, privođen je u policiju.
Osim predstave “Spomenik G2”, koja se igra u Bitef teatru, publika 44. BITEF-a ima priliku 22. septembra da pogleda u glavnom programu i reprizu poljske predstave “T.E.O.R.E.M.A.” reditelja Gžegoža Jažine (Grzegorz Jarzyna) u Narodnom pozorištu, inspirisanu istoimenim romanom i filmom Pjera Paola Pazolinija.
Narodno pozorište i samo učestvuje u glavnom programu BITEF-a 23.septembra Euripidovom dramom “Bahantkinje”, u režiji Stafana Valdemar Holma (Staffan), bivšeg upravnika Kraljevskog dramskog teatra Dramaten iz Stokholma.
U završnici 44. BITEF-a, 24. i 25. septembra u Ateljeu 212, biće izvedena predstava “Tri sestre” moskovskog teatra OKOLO kraj kuće Stanislavskog, u režiji Jurija Pogrebnička.
Tom predstavom BITEF se pridružuje proslavi 150-godišnjice rođenja klasika ruske literature Čehova, koja je obeležena i tokom proteklog vikenda predstavom “Ujka Vanja” berlinskog Dojčes teatra, u režiji slavnog Jirgena Goša (Jürgen Gosch).
Žirijem 44. BITEF-a predsedava dramaturškinja Nataša Rajković iz Hrvatske, a članovi su teatrološkinja Elena Kovalskaja (Kovalskaya) iz Rusije, rediteljka Đanina Karbunariu (Gianina Carbunariu) iz Rumunije i reditelj Bojan Đorđev i glumac Damjan Kecojević.
Sajt BITEF-a je www.bitef.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)