Letnji, onlajn dvobroj Kinoteke
Jugoslovenska kinoteka, koja je još sredinom marta bila prinuđena da obustavi projekcije zbog pandemije korona virusa, objavila je letnji dvobroj svog časopisa, i to u digitalnom formatu, pa za utehu filmofilima u vreme epidemiološke krize mogu da posluže autorski tekstovi o Pedru Almodovaru, Šonu Koneriju i Mišelu Pikoliju, ekskluzivni intervju s nemačkim rediteljem Kristijanom Pecoldom, podsećanje na nekadašnji domaći hit Kapetan Leši (1960), prikaz zbornika tekstova Branka Vučićevića o filmu i niz drugih priloga u stalnim rubrikama.
Rubrika Filmski fenomen posvećena je nedavno preminulom slavnom francuskom glumcu Mišelu Pikoliju (1925-2020), koji je debitovao još 1945. (u filmu Vradžbine Kristijana Žaka) i snimao skoro do svog 90. rođendana. Kako piše Marjan Vujović, Pikoli je bio „prirodno elegantan glumac, posebno nadaren da glumi uloge u jednom dekadentnom svetu, možda zbog slobodnog duha koji ga je krasio ili pak zbog crte društvenog i moralnog prestupništva koju je umeo da prikaže ispod odela i kravate... Predstavljao je evropsku inteligenciju koja se pretapala u filmske priče i bio jedan od ključnih glumaca u izborima velikih evropskih reditelja koji su ostavili trag u kinematografiji 20. veka svojim delima u kojima su se bavili osnovnim konceptima društva“.
Naslovnu stranu dvobroja 43/44 časopisa Kinoteka i krasi fotografija nonšalantnog Pikolija u društvu Brižit Bardo na morskoj obali.
Kinoteka podseća i na jednog od najuticajnijih i najautentičnijih kompozitora filmske muzike u svetu Enija Morikenea, koji je na fotografiji u društvu proslavljenog italijanskog reditelja Serđa Leonea, sa kojim je sarađivao na čuvenim špageti vesternima - Za šaku dolara (1965), Dobar, loš, zao (1966), Bilo jednom na Divljem Zapadu (1968)... Morikone je preminuo 6. jula u Rimu u 92. godini, a autor je muzike za više od 500 filmskih i televizijskih ostvarenja, igrane i dokumentarne forme.
Povodom 60 godina od nastanka filma Kapetan Leši Žike Mitrovića, koji je sa 3,5 miliona gledalaca oborio rekorde u svim republikama bivše SFRJ i prodat u 40 zemalja širom sveta, Ksenija Zelenović podseća da je Aleksandar Gavrić naslovnom ulogom u tom jugo-vesternu stekao status prve prave domaće filmske akcione zvezde. Obožavaoci su ga nazivali Klerk Gebl domaćeg filma. S Mitrovićem je sarađivao još sedam puta. U domaćim i stranim, uglavnom nemačkim i italijanskim produkcijama, odigrao je oko 40 uloga, sve do prerane smrti u 40. godini.
Kapetan Leši, 1960. Foto: Kinoteka
O španskom reditelju Pedru Almodovaru, u rubrici Velikani svetskog filma, Radiša Cvetković piše: „Almodovar je fiesta – u snazi plime s burama spletki ljubavnih, intriga i strasti, a u melanholiji oseke puna roditeljskog razumevanja“. Osvrćući se na Almodovarov karantinski dnevnik (iz časopisa Sight and Sound) konstatuje: „Između redova može se naslutiti vrlo pažljiv, ostvaren čovek kome sopstvena osećanja nisu strana. Izvan svake banalnosti, koliko god govorio o prosečnim stvarima svakodnevnog života, krije se iskrenost i inteligentna prostodušnost. No, kada se prođu kilometri celuloida, ostaje snažan utisak njegove lojalnosti koliko motivima toliko i kulturi čiji je zaštitni znak postao“.
Jednog od najboljih i najznačajnijih savremenih nemačkih reditelja Kristijana Pecolda intervjuisala je Sandra Perović, ocenjujući da je zajednički imenitelj njegovih filmova to što su intimne priče protagonista smeštene u mračna razdoblja novije nemačke istorije, ali i zamena identiteta. Povodom filma Undina, koji je svetsku premijeru imao na 70. Berlinalu, a koncipiran je poput moderne legende u kojoj se magično spaja sa sablasnim hiperrealizmom, Pecold je izjavio da je bajka Undina „jedan od najvećih mitova o muškarcima i ženama“. Govorio je i o svom prethodnom filmu Tranzit, na temu izbeglištva, sa istim glumačkim parom – Paolom Ber i Francom Rogovskim.
„Šon Koneri, biti Škot“ naslov je eseja Ane Marije Rosi povodom 90. rođendana tog glumca koji je sedam puta igrao „najslavnijeg i najvoljenijeg tajnog agenta Džejmsa Bonda. Zabavljao nas je zabavljajući se, igrao – igrajući se. Nije davio ozbiljnošću već plenio prirodnošću jedne muške Alise u prostoru špijunskih čuda“. Sakupio je 65 filmova koji su mu doneli Oskar, Baftu i dva Zlatna globusa. Dobio je i titulu sera. Veliki deo svojih honorara dao je za stipendiranje siromašne škotske dece, ali i za finansiranje Škotske nacionalne partije, koju je vatreno podržavao u borbi za nezavisnost Škotske od Ujedinjenog Kraljevstva.
Rubrika S polica biblioteke donosi prikaz knjige „To je najlepši film koji sam ikada gledao“, odnosno prvog toma celokupnih dela avangardnog autora Branka Vučićevića (1934-2016), filmskog kritičara, scenariste i prevodioca koji je bio uzor mnogim umetnicima i kritičarima i suštinski doprineo srpskoj kinematografskoj kulturi, ali i kulturi uopšte.
U izdanju Filmskog centra Srbije (2020) sabrani su njegovi tekstovi o filmu, objavljivani od 1956. do 1969. godine u više novina i časopisa, uz dodatak programskih tekstova koje je kasnije pisao za različite filmske manifestacije u periodu 1971-2013.
Povodom pola veka od snimanja filma Lisice, prema scenariju Mirka Kovača, u režiji Krste Papića, rubrika Kritika iz prošlosti prenosi tekst objavljen 1970. godine u Politici, u kojem Milutin Čolić ocenjuje: „Tema ovog filma je zlo. Zlo u čoveku i oko njega. Ne kao uopštena, apstraktna meditacija, nego konkretizovana određenim prostorom, vremenom i društvenom atmosferom...“.
Kinoteka nudi čitaocima i šesti deo odlomaka iz knjige „Razvoj filmskih vrsta“ Vladimira Petrića, a ovoga puta teme su burleska i slepstik.
U stalnoj rubrici Tragovi na filmu saradnici Kinoteke podsećaju na ono što su sedmoj umetnosti dali nedavno preminuli stvaraoci - glumica Evgenija Uralova i reditelj i scenarista Mirča Murešan, o kojima piše Marijana Terzin Stojčić, glumci Irfan Kan i Serđo Fantoni i glumica, rediteljka i producentkinja Marion Hensel (Nenad Bekvalac), glumci i reditelji Mihail Kokšenov i Rezo Esadze (Branislav Erdeljanović), glumica Širli Najt (Petar Mihajlović) i glumac Džon Erikson (Bojan Kovačević).
Uz veliki broj fotografija iz Fototeke Jugoslovenske kinoteke, u letnjem dvobroju, koji je moguće besplatno preuzeti sa sajta Kinoteke (pdf), objavljene su i nove ilustracije Miroslave Vuković i Vuka Popadića.
(SEEcult.org)
