Digitalno restaurisani film “Ljubav i moda” (1960) Ljubomira Radičevića premijerno je prikazan 20. juna u nekadašnjem beogradskom bioskopu “Balkan” kao prvo ostvarenje u novom ciklusu projekta Vip Kinoteka, u okviru kojeg će narednih meseci biti izbavljeni od propadanja i filmovi Puriše Đorđevića, Emira Kusturice, Gorana Paskaljevića, Slobodana Šijana, Gorana Markovića i drugih velikih reditelja koji su obeležili jugoslovenski i srpski film.
Reditelj i scenarista Radičević i glavna glumica Beba Lončar, kako je rečeno, nisu bili u mogućnosti da dođu na svečanu projekciju filma “Ljubav i moda” koji je, kako je istakao direktor Jugoslovenske kinoteke Jugoslav Pantelić bio veliki bum u svoje vreme, ali je nastavio da živi i dugo nakon toga.
“Kada je pre gotovo dve decenije, povodom 40 godina od premijere, Kinoteka prikazivala ‘Ljubav i modu’, tada još sa stare kopije, bili su prisutni vremešni reditelj Radičević i glavna glumica Beba Lončar. Tada je konstatovano da ovaj film živi s novim generacijama. Setimo se samo pesme ‘Devojko mala’ koju su početkom 80-ih godina obradili Idoli”, naveo je Pantelić.
U vreme premijere, kritika je film “Ljubav i moda”, kako je podsetio, “dočekala na nož”, a ni esnaf nije bio blagonaklon, pogotovo autori okupljeni oko Kino kluba Beograd, koji su se kasnije ispostavili kao vodeći u srpskom filmu u doba crnog talasa. Publika je, međutim, obožavala kombinaciju komedije, muzike i romanse, nastalu u produkciji “Avala filma”, u kojoj su igrali i Dušan Bulajić, Mija Aleksić, Miodrag Petrović Čkalja, Ljubomir Didić, Severin Bijelić, Miloš Žutić, Mira Tapavica, Jelena Žigon… Pevali su Vlastimir Đuza Stojiljković, Ivo Robić, Gabi Novak…
“Odluka da se šarenim bojama zamene sivilo koje je karakterisalo jugoslovenski film i najčešće teme o Narodno-oslobodilačkoj borbi i životu radničke klase, pokazala se kao dobitna kombinacija kada je reč o broju gledalaca i to ne samo u bioskopima od Vardara do Triglava, nego i u inostranstvu, pre svega u istočnoevropskim državama”, rekao je Pantelić, navodeći priču da su u Rusiji devojke u bioskop išle sa skicen blokovima da bi sa velikog ekrana kopirale kostime, kreacije Božane Jovanović.
Ta dobitna kombinacija, kako je dodao, podrazumevala je dva komičara na vrhuncu popularnosti - Miju i Čkalju, lepoticu Bebu Lončar, sjajnu muziku Bojana Adamiča i Darka Kraljića, dva neprolazna hita – naslovni “Ljubav i moda” i “Devojko mala”.
“Sve to učinilo je da ovaj film postane miljenik publike, mada se o njemu može govoriti i kao o metafori nekih promena koje su se desile u tadašnjoj SFRJ”, ocenio je Pantelić.
Povodom projekta Vip Kinoteka, Pantelić je istakao je da je digitalna restauracija filmova neophodan i nezadrživ proces, koji će biti nastavljen u Kinotekinom Arhivu, koji vodi Aleksandar Saša Erdeljanović, odnosno u Odeljenju za digitalizaciju i digitalnu restauraciju na čelu sa Dubravkom Badalićem.
Direktor kompanije Vip Dejan Turk takođe je izrazio zadovoljstvo uspehom prvog ciklusa tog projekta, koji je obuhvatio deset filmova, počev od “Ko to tamo peva” Slobodana Šijana u decembru 2017. godine.
“Mi smo i više nego zadovoljni. Kada smo krenuli u ovaj projekat, to je bilo zamišljeno kao jedno od naših manjih sponzorstava na području digitalizacije. Ali sada, godinu i po dana kasnije, to je postalo naše najveće partnerstvo, najveće sponzorstvo. Ceo Vip, naših više od hiljadu zaposlenih živi sa tim projektom”, rekao je Turk.
Ističući da su i korisnici Vipa obuhvaćeni tim projektom, budući da su bile besplatne projekcije digitalno restaurisanih domaćih klasika širom Srbije, Turk je rekao da u toj kompaniji razmišljaju kako da putem digitalnih kanala učine te filmove još više dostupnim u digitalnom mobilnom svetu.
Navodeći i da je to za kompaniju Vip tek početak, dodao je da “ima na sreću još brdo eks-jugoslovenskih i srpskih filmova koje treba sačuvati za buduće generacije”.
Novinarka i filmska kritičarka RTS-a Sandra Perović je u osvrtu na film “Ljubav i moda” istakla da je imao jednu novu, urbanu, građansku dimenziju i da su se u njemu pojavile neke karakteristike zapadnog načina života. To ostvarenje nije pripadalo struji kritičkog filma, nije stremilo ka raspravama o socijalnim pitanjima, već je pokazivalo jednu lirsku dimenziju i sagledavalo svakodnevicu iz lepšeg ugla. “Radičević je išao u korak sa evropskim, pre svega italijanskim filmom, prikazujući na zabavan način život mladih u Beogradu, od nezaboravnih vožnji Bebe Lončar na vespi u srcu prestonice, zatim muzičkih numera koje su i danas hitovi, do modnih detalja koji su postali imperativ za sve tadašnje gledateljke. Jednom rečju, ovaj film je prikazao Beograd u najlepšem svetlu i kao takvog, modernog i veselog iz vremena 60-ih, sačuvao ga od zaborava”, rekla ja Sandra Perović.
Modna novinarka Irina Mišović istakla je da je taj film imao velikog uticaja na jugoslovensku modu i bio inicijacija prvih modnih dizajnera, kao i modne industrije. “Božana Jovanović je uradila ozbiljan dizajn u rangu najvećih holivudskih kostimografkinja, koje su često kreirale trendove koji će se kasnije kopirati, kako na ulici tako i u radnjama”, rekla je Irina Mišović. To je, kako je napomenula, ostvareno bez osnovnih uslova, u vreme kada su svi kvalitetniji i koloritniji materijali dolazili iz komisiona, a domaća proizvodnja se svodila na radničke materijale uniformisanih boja.
“Izvanredna stilizacija i kreacija kostima obogatili su ovaj film, dajući mu vrhunsku vizuelnu notu bez koje sigurno ne bi imao ovakav uspeh niti postao kultni film”, izjavila je Irina Mišović.
U okviru projekta Vip Kinoteka do sada su digitalno restaurisani filmovi “Maratonci trče počasni krug” i “Ko to tamo peva” Slobodana Šijana, “Miris poljskog cveća” i “Petrijin venac” Srđana Karanovića, "Nacionalna klasa" i "Specijalno vaspitanje" Gorana Markovića, “Varljivo leto ‘68” Gorana Paskaljevića, “Lepota poroka” Živka Nikolića (1941-2001), “Kad budem mrtav i beo” Živojina Pavlovića i “Tri karte za Holivud” Božidara Bote Nikolića.
Digitalno restaurisani film “Ljubav i moda” biće prikazan i u Jugoslovenskoj kinoteci 25. juna, i to u dva termina.
Sajt Kinoteke je kinoteka.org.rs, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org.
*Foto: Vip Kinoteka - promo
(SEEcult.org)