Marama kao kulturni označitelj
ŽeNSki muzej Saveza feminističkih organizacija “Rekonekcija” priređuje od 18. maja u Muzeju Vojvodine izložbu “Marama kao kulturni označitelj”, koja kroz jedan mikro segment ženskog odevanja – kao načina upisivanja kulturnog identiteta – prikazuje i promišlja kulturnu raznovrsnost u evropskom, vanevropskom i lokalnom kontekstu.
Izložba istražuje i prikazuje maramu u svakodnevnom životu žena iz istorijske perspektive, kao deo kulturnog nasleđa, kao i antropološke, sociološke i političke aspekte koji se mogu iščitati u tekst(uri) marame kao kulturnog koda u Nemačkoj, Turskoj, Čadu, Burkini Faso, Gvatemali, Kazahstanu, Nigeriji, Kurdistanu, Tunisu, Peruu, Rumuniji, Panami, Etiopiji, Sudanu... Vojvodini – Slovakinje, Šokice, Nemice, Srpkinje.
Poseban deo izložbe čine radovi internacionalne grupe savremenih umetnica Tanje Ostojić, Persefoni Myrtsou, Mašad Afsar, Nejre Latić Hulusić i Sabrine Begović Ćorić, koji promišljaju i reinterpretiraju tradicionalne ženske uloge u subverzivnom feminističkom čitanju aktuelnih društvenih fenomena.
Tanja Ostojić, Mis(s)placed Women?, Istanbul 2021.
Tokom trajanja izložbe, čije su kustoskinje Gabi Fragner (Gaby), Elizabet Bala (Elisabeth), Tijana Jakovljević Šević i Katarina Radisavljević (postavku u Muzeju Vojvodine osmislile su Tijana Popović Pješčić i Mila Popović), biće održani prateći programi sa radionicama, projekcijom dokumentarnih filmova i panelima koji tematizuju kulturu nošenja marame kroz različite vizure: istorijsku, društvenu i političku, i kao segment svakodnevnih rutina.
Prateći program izložbe “Marama kao kulturni označitelj” obuhvata radionicu “Oko glave: Diskursi jednog komada platna” koju će 19. i 20. maja u Kulturnoj stanici Svilara voditi kustoskinje Gabi Franger, Elizabet Bala i Tijana Jakovljević Šelić, a tematizovaće društveni, politički i kulturni kontekst nošenja marama i drugih oglavlja. Cilj radionice je da pokrene diskusiju o društvenom položaju žena koje nose marame, kao i o predrasudama, nejednakostima, a često i diskriminaciji sa kojima se suočavaju.
Za 23. i 24. maj, takodje u Svilari, nahavljena je radionica “Marama u funkciji odevnih predmeta različite namene” koju će voditi Tijana Popović Pješčić, Mila Popović i Dragana Dubljević, a učesnici će se upoznati sa tehnikama bojenja i štampe na tekstilu. U parkiću izmedju muzeja 25. maja biće održana radionica “Crvena marama” Severine Prostran, koju realizuje Dečiji kulturni centar, a bavi se crvenom maramom kao ideološkim simbolom koji oživljava sećanje na pionirsku maramu kao sastavni deo odrastanja u jednom periodu jugoslovenske istorije.
Tribina “Opresija ili emancipacija” i projekcija dokumentarnog filma “Gledanje u kaldrmu” najavljeni su za 26. maj u Svilari.
Film “Gledanje u kaldrmu” u fokusu ima politički sistem čiji je slom otvorio nove interese i rasprave o situaciji žena u tadašnjem sandžačkom društvu, kada je 1951. godine u Jugoslaviji donet Zakon o zabrani nošenja zara i feredže. U širem smislu, film je zasnovan na svesti o potrebi stvaranja istorije žena u Sandžaku, kako bi se njihovo prisustvo, njihova priča u stvarnoj istoriji grada učinila vidljivom, odnosno kako bi se istorija, kao gotovo muška priča o prošlosti, mogla sagledati, revaluirati i dopuniti iz drugog, ženskog ugla, životnih isposvesti običnih muslimanskih žena.
Poseban deo tribine posvećen je procesu emancipacije žena tokom postojanja Antifašističkog fronta žena Jugoslavije u vreme socijalizma, koji je imao mnoga lica. Istraživanje “Poruke o zaru i feredži u AFŽ štampi na srpskom jeziku (1947-1951): slučaj Kosmet”, koje je sprovela Gordana Stojaković, prati aktivnosti AFŽ organizacija u Jugoslaviji kroz AFŽ štampu, u periodu od donošenja Rezolucije o skidanju feredže (1947) do donošenja Zakona o zabrani nošenja zara i feredže (1951) u Srbiji.
Za 27. maj u Muzeju Vojvodine najavljena je projekcija dokumentarnog filma “Otkrivanje” (Under The Cover) koji kroz priču dve rediteljke, jedne otkrivene i jedne pokrivene, istražuje živote mladih pokrivenih žena u Sarajevu i njihove razloge za nošenje marame u 21. veku. FScenario i režiju tog filma potpisuju Nera Latić Hulusić i Sabrina Begović Ćorić.
Izložba je nastala u saradnji ŽeNSkog muzeja iz Novog Sada, Ženskog muzeja iz Firta u Nemačkoj (Frauen in der Einen Welt/Museum Frauen Kultur Regional-International) i Muzeja Vojvodine, koji je i producent, uz Savez feminističkih organizacija (Re)konekcija, uz podršku Fondacije “Novi Sad – EPK” i Gete instituta u Beogradu.
Na otvaranju izložbe govoriće direktorka Muzeja Vojvodine Tijana Stanković Pešterac, Gaby Franger iz Ženskog muzeja iz Bavarske, Vera Kopicl iz ŽeNSkog muzeja u Novom Sadu, kustoskinja Katarina Radisavljević, dizajnerka Tijana Popović Pješčić i interdisciplinarna umetnica Tanja Ostojić, koja učestvuje, inače, i na izložbi feminističke avangarde 70-ih iz Verbund kolekcije u Beču, koja će biti otvorena 19. maja u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine, a obuhvata i segent radova iz kolekcije tog muzeja.
Izložba “Marama kao kulturni označitelj” biće otvorena u Muzeju Vojvodine do 30. juna, a deo je programskog luka “Heroine” projekta “Novi Sad – Evropska prestonica kulture” 2022.
(SEEcult.org)
