Retrospektivna izložba performansa Marine Abramović, nakon prošlogodišnje u njujorškom Muzeju moderne umetnosti (MoMA), biće održana na jesen ove godine u “Garaži” u Moskvi, najavio je taj centar za savremenu kulturu i umetnost.
Detalji moskovske retrospektive svetske zvezde performansa, koja je poreklom iz Srbije, još nisu poznati. “Garaža” je najavila da će se izložba zvati “The Artists is Present”, što je bio i naziv retrospektive Abramovićeve u MoMA.
U toku je konkurs za izbor 39 umetnika koji će učestvovati u reizvođenju čuvenih performansa Abramovićeve, a ona će lično i odabrati najbolje kandidate.
Okvirno je predviđeno da projekat traje tri i po meseca, a odabrani kandidati - muškarci i žene između 20 i 64 godine, više puta će učestvovati u performansima. Od kandidata se, između ostalog, očekuje da imaju iskustva u plesu i performansu, da su fizičko i emotivno stabilni, da su odgovorni u poslu, kao i da su spremni da nastupaju obnaženi.
Moskovska “Garaža” veliki je neprofitni izlagački prostor, posvećen istraživanju i razvoju savremene kulture, a predstavlja radove ruskih i internacionalnih umetnika. Nalazi se u jednom od remek-dela ruske arhitekture 20. veka - bivšoj autobuskoj garaži, koju je projektovao 1926. Konstantin Melnikov.
Marina Abramović, koja je krajem 2010. imala i izložbu u Londonu, a za jul ove godine priprema premijeru biografske predstave “Život i smrt Marine Abramović” (The Life and Death of Marina Abramović), koju je naručio Mančesterski međunarodni festival (MIF). Režira je čuveni Robert Vilson (Wilson), dok jednu od glavnih uloga ima američka filmska zvezda Viljem Dafo (Willem Dafoe).
Abramovićeva će biti i jedan od izvođača tog dela, u kojem će učestvovati i internacionalna ekipa glumaca i umetnika performansa.
Komad će sadržati, kako je najavljeno, određene radove iz karijere Marine Abramović, a počeće njenom vizijom sopstvene sahrane, pri čemu umetnica neće igrati samu sebe, već svoju majku.
Marina Abramović učestvovala je na MIF-u i 2009. godine, kao kustoskinja velike izložbe posvećene performansu i njegovoj budućnosti, a sada je koautorka predstave, čiji koncept, režiju i dizajn potpisuje slavni američki reditelj Vilson.
Abramovićeva je retrospektivom u MoMA privukla prošle godine više od pola miliona posetilaca za dva i po meseca, a oko 1.500 ljudi učestvovalo je u njenom 700-časovnom performansu, koji još uvek izaziva pažnju i prepričava se u svetskim medijima.
Od sredine marta do početka juna prošle godine gotovo svakoga dana je po sedam sati sedela ćutke preko puta jednog od mnogobrojnih posetilaca izložbe, koja je obuhvatila i reizvođenja nekih od njenih čuvenih performansa i prezentaciju još pedesetak radova iz proteklih 40 i više godina (rane intervencije i zvučne radove, video, instalacije, fotografije, samostalne i zajedničke performanse sa Ulajem.., kao i uživo reizvođenje ključnih performansa umetnice).
Među učesnicima maratonskog performansa Abramovićeve bile su i poznate ličnosti, kao što su glumice Šeron Ston (Sharon Stone) i Izabela Roselini (Isabella Rossellini), muzičari Lu Rid (Lou Reed) i Bjork, bivša novinarka CNN-a Kristijan Amanpur (Christiane Amanpour)...
Pojedini posetioci sedeli su preko puta Abramovićeve i više od 20 puta, postavši i sami svojevrsne mini-zvezde. Abramovićeva je publici i odala počast u videu na sajtu MoMA, ističući da je učešće publike i bila svrha performansa, jer ga bez nje ne bi bilo i bio bi besmislen.
Posebnu pažnju medija, inače, pa i banalne opise “nagih umetnika”, izazvalo je reizvođenje performansa “Imponderabilia”, koji su Marina Abramović i njen nekadašnji partner Ulaj, stojeći nagi jedan naspram drugog na vratima uskog prolaza, originalno realizovali 1977. godine, primoravajući prolaznike da prođu između njih i dodirnu ih na taj način.
Ponovo je izvođen i performans “Relation in Time”, takođe iz 1977. godine, zatim “Contact” (1980), “Nude with Skeleton” (2002) i “Luminosity” (1997).
Hronološki prikaz opusa Abramovićeve podeljen je bio na četiri dela, od kojih je prvi fokusiran na njene solo performanse u Beogradu od 1969. do 1975. godine, uključujući čuveni “Rhythm 0” (1974). Drugi segment posvećen je njenoj saradnji sa Ulajem, uključujući “Rest Energy” (1980) i “Nightsea Crossing” (1981-87), seriju od 22 performansa tokom kojih su sedeli bez pokreta, u potpunoj tišini, jedno naspram drugog.
Treća sekcija fokusirana je na period od 1995. do 2005. godine, kada je Abramovićeva ostvarila novo poglavlje solo performansa, kojima je predstavila suočavanje sa usamljenošću, kao i sa svojim kulturnim, ideološkim i duhovnim korenima na Balkanu, porodičnim poreklom, kao i sa patnjom zbog žrtava u ratovima na prostoru bivše Jugoslavije 90-ih godina prošlog veka.
Performans “Balkan Baroque” (1997), za koji je dobila Zlatnog lava za najboljeg umetnika na Bijenalu u Veneciji 1997. godine, predstavljen je kroz trokanalnu projekciju njenih i fotografija njenih roditelja u prirodnoj veličini, uz veliku količinu kostiju koje je u originalnom, četvorodnevnom performansu, Abramovićeva čistila od ostataka mesa po šest sati, ukazujući na bol i patnje u ratu.
Poslednji, četvrti segment hronološkog dela retrospektive odnosio se na njenu karijeru u Njujorku od 2001. godine, pa su posetioci mogli da se prisete i rada “In the The House with the Ocean View” iz 2002. godine, tokom kojeg je umetnica živela 12 uzastopnih dana u njujorškoj galeriji Sean Kelly. Taj performans, za koji je dobila 2003. prestižnu nagradu Besi (The Bessises) grada Njujorka za igru i performans, predstavljen je u MoMA kroz tro-kanalni video sa zvučnim zapisom kojim umetnica opisuje svaku akciju tokom tog 12-dnevnog rada.
Predstavljen je i performans “Seven Easy Pieces”, izveden 2005. godne u okviru velike izložbe Abramovićeve u Gugenhajm muzeju u Njujorku, kada je ponovo izvela neke od najtežih svojih i performansa drugih umetnika iz 60-ih i 70-ih godina, ukazujući na nedostatak dokumentacije o tom važnom periodu umetnosti i postavljajući ujedno pitanje mogućnosti ponavljanja i očuvanja performansa kao umetničke forme koja je po svojoj prirodi kratkotrajna. Izložba u MoMA obuhvata sedmokanalnu video instalaciju performansa izvedenih u Gugenhajmu.
Radovi Marine Abramović predstavljeni su i u Galeriji umetnika, a intervju sa njom nalazi se OVDE
Sajt Centra savremene kulture “Garaža” je www.garageccc.ru
B.R./SEEcult.org