Nasleđe Jugoslavije, 100 godina posle
Muzej Jugoslavije organizuje povodom 100 godina od formiranja prve jugoslavenske države izložbu “Dan vredan veka” u Palati Srbija, a u saradnji sa Kioskom, i konferenciju “Muzealizacija Jugoslavije” u Domu omladine Beograda, koja istražuje razne statuse jugoslovenskog nasleđa i potencijal ideja i vrednosti koje ono ima danas i koje može imati u budućnosti.
Na dan stogodišnjice ujedinjenja Srba, Hrvata i Slovenaca u Kraljevinu SHS, izložba “Dan vredan veka” biće otvorena 1. decembra u Palati Srbija, dok će konferencija “Muzealizacija Jugoslavije – zamrzavanje ili aktivno pregovaranje zajedničkog nasleđa” biti održana naredna dva dana u DOB-u.
Izložba “Dan vredan veka”, čiji autorski tim čine kustos Radovan Cukić, muzejska savetnica Veselinka Kastratović Ristić, kustoskinja Marija Vasiljević (Muzej Jugoslavije) i istoričar dr Zoran Bajin iz Univerzitetske biblioteke “Svetozar Marković”, objašnjava nastajanje Jugoslavije kao čin kojem je prethodilo dugogodišnje zalaganje kulturne i intelektualne elite za ujedinjenje južnih Slovena. Izložba, takođe, naglašava i koliko su se vizije stvaranja jugoslovenske države razlikovale od jedne do druge interesne grupe i kroz različite periode.
Pored arhivskih dokumenata, plakata i fotografija iz tog perioda, biće izložene umetničke slike, skulpture, lični predmeti, odlikovanja i oružje.
Proglašenje Kraljevine SHS, Ivan Tisov, ulje na platnu 1926. godina
Povodom veka od stvaranja jugoslovenske države, konferencija “Muzealizacija Jugoslavije” okupiće 2. i 3. decembra istoričare, književnike, kustose i javne ličnosti iz regiona, među kojima su najavljeni i Dubravka Ugrešić, Tvrtko Jakovina, Dragan Markovina, Jernej Mlekuž, Vladimir Arsenijević, Iskra Gešoska, Ana Dević, Elma Hašimbegović, Žarko Gvero Gera, Rastko Močnik…
Da li je prošlost Jugoslavije već istorijski obrađena i pohranjena u muzejima i arhivima? Da li je sadržana u istorijskim tekstovima, raspravama, predmetima mnogobrojnih kolekcija, sećanjima? Da li je možemo razumeti kao završeni period u linearnom protoku vremena koji je iza nas ili pak kao politički i kulturni predeo koji je uvek u pokretu i uvek u nastajanju? Da li nam to zajedničko nasleđe može pomoći da razumemo neka dešavanja u današnjem trenutku, da razumemo neke od kriza kroz koje svet prolazi? Da li na primeru multinacionalne, multikonfesionalne zemlje sa sopstvenim putem u socijalizam, koja se raspala pre gotovo tri decenije, možemo razmišljati o mogućim rešenjima sadašnjih izazova? To su neka od pitanja na koja će pokušati da odgovore učesnici konferencije koju će otvoriti direktorka Muzeja Jugoslavije Neda Knežević, a uvodni govor na temu “Konfiskacija kulture” održaće književnica Dubravka Ugrešić.
Kao učesnici prvog panela “Pro et contra”, koji će moderirati dr Tvrtko Jakovina sa Filozofskog fakulteta u Zagrebu, najavljeni su dr Ljubinka Trgovčević, dr Dragan Markovina (Centar za studije demokratije i ljudskih prava, Zagreb), dr Husnija Kamberović (Univerzitet u Sarajevu) i istoričar dr Milan St. Protić.
Glasačka kuglica (Muzej Jugoslavije)
“Jugoslavija danas” tema je panela koji će moderirati dr Tanja Petrović (Institut za studije kulture i sećanja ZRC SAZU, Ljubljana), uz učešće dr Olge Manojlović Pintar (Institut za noviju istoriju Srbije, Beograd), dr Jerneja Mlekuža (Slovenački institut za migracije, ZRC SAZU, Ljubljana), Ane Dević (WHW, Zagreb) i Vladimira Arsenijevića (Krokodil, Beograd), dok će na panelu “Projekat Jugoslavija”, uz moderaciju kustosa i teoretičara umetnosti Stevana Vukovića iz Beograda, učestvovati umetnica Ana Adamović i istoričarka umetnosti Milica Pekić iz Kioska – platforme za savremenu umetnost, koje su i koorganizatorke konferencije, te kulturolog dr Mitja Velikonja sa Univerziteta u Ljubljani i Iskra Gešoska iz skopske organizacije Kontrapunkt.
“Jugoslavija u muzeju” tema je prvog panela 3. decembra, koji će moderirati dr Nikola Krstović sa Filozofskog fakulteta u Beogradu, a biće posvećen slučajevima Muzeja novije istorije Slovenije (dr Kaja Širok), Historijskog muzeja Bosne i Hercegovine u Sarajevu (Elma Hašimbegović) i samog Muzeja Jugoslavije (Ana Panić, Marija Đorgović, dr Katarina Živanović).
Poseban panel posvećen je temi “Amaterske prakse skupljanja, čuvanja i tumačenja jugoslovenskog nasleđa”, a uz moderaciju Tatomira Toromana iz Muzeja Jugoslavije, učestvovaće Nebojša Jakovljević (Istorija ex Yu fudbala, Subotica), Žarko Gvero Gera (Udruženja sećanja na radne akcije, Beograd), Mario Milaković (Yugodom, Beograd) i Milenko Petković (Jugozvuk, Beograd).
Završno predavanje “Muzealizacija Jugoslavije: postkapitalistička prošlost za kakvu budućnost?” održaće dr Rastko Močnik sa Fakultet za medije i komunikacije u Beogradu.
Oba događaja, zbog radova u Muzeju “25. maj”, koji je od decembra 2017. godine zatvoren za publiku, organizovana su van kompleksa Muzeja Jugoslavije.
Palata “Srbija” na Novom Beogradu izabrana je za izložbu iz više razloga, a glavni je činjenica da je jedan od projektanata tog velelepnog objekta, koji predstavlja simbol socijalističke Jugoslavije, Mihailo Mika Janković - arhitekta koji je potpisao i projekat prvog namenskog muzeja u Beogradu – Muzeja "25. maj" (danas u sastavu kompleksa Muzeja Jugoslavije). Oba objekta predstavljaju monumentalne primere moderne jugoslovenske arhitekture. Palata Srbija (nekada Palata federacije, odnosno Zgrada SIV-a, Saveznog izvršnog veća) otvorena je 1961. godine u vreme prvog Samita nesvrstanih zemalja koji he tu i održan, a Muzej "25. maj" 1962. godine, povodom obeležavanja 70. rođendana Josipa Broza Tita.
Izložbu “Dan vredan veka” u Palati “Srbija” publika će, uz prethodnu prijavu (preko sajta Muzeja Jugoslavije), moći da obiđe svakog vikenda od 2. decembra 2018. godine do 28. aprila 2019. Tokom trajanja izložbe, svakog vikenda biće organizovana i autorska i stručna vođenja.
Program konferencije nalazi se u Kalendaru portala SEEcult.org, kao i u prilogu (pdf)
(SEEcult.org)
