Novi poduhvat Ilića u SAD

Beogradsko-njujorški umetnik Dragan Ilić započinje tokom vikenda u Floridi novu maratonsku seriju performansa i site-specific instalacija “People I Don’t Like, No. 20-something”, koju će realizovati tokom 45-dnevnog putovanja sa zapadne na istočnu obalu SAD na sedam odabranih lokacija, na kojima se ukrštaju viševekovni narativi američke civilizacije i savremeno hiper-potrošačko društvo i koja su istovremeno turistička svetilišta i mesta intenzivnog istorijskog nasleđa.

Ilić je rekao za portal SEEcult.org da će ta mesta iskoristiti kao povod i neposredno simboličko i fizičko okruženje za izvođenje serije crteža-objekata-instalacija, od kojih će svaka uključiti 20 portreta omraženih savremenika - bivših i aktuelnih političara, biznismena, medijskih mogula, ali i pojedinih umetnika, koje smatra odgovornim za današnje stanje civilizacije.

Rad “People I Don’t Like, No.20-something” (Ljudi koje ne volim, 20 i nešto) nastavak je istoimenog Ilićevog ciklusa koji traje od sredine 1970-ih, a u ovom slučaju materijalizuje se kroz seriju site-specific instalacija koje nastaju zabijanjem zašiljenih drvenih olovaka u portrete omraženih predstavnika političkog, društvenog, medijskog i umetničkog establišmenta današnjice.

To je do sada najveći takav projekat Ilića, koji je 2011. i 2012. godine izveo i seriju performansa-instalacija “Odmazda” (Retribution), počev od Beograda, preko Istanbula, Skoplja i Čačka do Brisela i Londona, simbolično kažnjavajući moćnike iz celog sveta zabijanjem ubitačnih crvenih olovaka u printove sa njihovim likom.

Prema rečima Ilića, novi projekat, tokom kojeg će preći oko 13.000 kilometara, do sada je i najrizičniji, s obzirom da neće imati bilo kakvu bezbednosnu zaštitu.

Ilić već ima iskustvo sa burnim reakcijama publike - tokom izvođenja “Odmazde” u Hajd parku u Londonu 2012. godine policija je morala da se umeša kako bi sprečila veći sukob, jer je Ilićev rad izazvao revolt grupe građana, nezadovoljnih time što su među portretima zakovanim za zemlju videli i neke svoje omiljene političare.

Ilić započinje novi rad kod Kejp Kanaveral muzeja na Floridi, na takozvanoj Svemirskoj obali, sa koje je lansirana većina američkih svemirskih letilica.

Maraton performansa i site-cpecific instalacija Ilić planira da nastavi potom u Los Anđelesu, a na mapi puta su i Dolina smrti u pustinjskom delu istočne Kalifornije, zatim nacionalni park Jeloustoun u Vajomingu, koji se prostore i u delu Montane i Ajdaha, nacionalni spomenik Maunt Rašmor u Južnoj Dakoti, koji simbolično predstavlja prvih 150 godina američke istorije. Nakon Nijagarinih vodopada, poslednja destinacija novog Ilićevog rada je Njujork.

Svaka site-specific instalacija koja nastane tokom Ilićevog rada ostaće onoliko dugo koliko to budu dozvoljavali vremenski uslovi, ali i publika, a Ilić se nada da neće biti ekstremista.

Uz multinacionalne kompanije, među dvadesetak ličnosti čije je portrete Ilić odabrao za taj rad našli su se predsednik Sirije Bašar al-Asad, turski premijer Redžep Tajip Erdogan, ruski premijer Vladimir Putin, srpski biznismen Miroslav Mišković, koji je sada već mesecima u pritvoru, lider radikala Vojislav Šešelj, koji je u pritvoru Haškog tribunala, predsednik Zimbabvea Robert Mugabe, holandski desničar Girt Vilders, američki političar Pol Rajan, kandidat republikanaca za potpredsednika SAD na izborima 2012. godine, zatim francuska političarka Marin le Pen, liderka Nacionalnog fronta, severnokorejski lider Kim Džong-un, predsednik Belorusije Aleksandar Lukašenko, medijski mogul Ruper Mardok, mađarski premijer Viktor Orban, bivši bugarski predsednik Georgi Parvanov, američki umetnik Džef Kuns, zatim braća Kastro, kao i kosovski premijer Hašim Tači i predsednik Srbije Tomislav Nikolić.

Moguće je da će Ilić tokom izvođenja rada “People I Don’t Like, No.20-something” dodati na spisak još neke ličnosti.

Osim po umetničkom radu, Ilić je poznat i kao osnivač i vlasnik jedinstvenog izlagačkog i eksperimentalnog umetničkog prostora ITS-Z1 u Ritopeku, u kojem je predstavio proteklih godina niz domaćih i stranih umetnika i kustoskih projekata.

Osnovno polazište u Ilićevom radu je konceptualna analiza i de/rekonstrukcija procesa crtanja kao upisivanja telesne aktivnosti na papir i otvaranja prostora za komuniciranje ideja ili ispunjenje određenih umetničkih namera.

Prema njegovim rečima, tokom prve polovine 1970-ih, kada je živeo u Australiji, kroz česte sukobe sa umetničkim, društvenim i političkim establišmentom i u pokušajima da pronađe nove načine izražavanja, intuitivno je zahvatio “punu šaku” drvenih olovaka i počeo da crta.

“Promena, koja se u mom delovanju može locirati upravo u tom trenutku, došla je kao rezultat otkrivanja novih mogućnosti u sasvim klasičnim umetničkim disciplinama kao što je crtež. Moja umetnička sudbina i, u isto vreme pozicija građanina, određene su i odlukom da se javno usprotivim smeni u tom trenutku progresivne australijske vlade koja je, paradoksalno i simbolično, inicirana ‘lošim’ investicijama u buduću državnu kolekciju moderne umetnosti. Kao svedok zloupotrebe internacionalnog umetničkog nasleđa moderne civilizacije u ime lokalnih dnevno-političkih manipulacija, odlučio sam da napustim ne samo fizički i životni prostor i okruženje u kojem sam prvi put aktivno učestvovao u umetničkom i javnom životu i postajem umetnik-aktivista”, kaže Ilić.

Prema rečima Ilića, njegova pobuna protiv upotrebe kulture u ime jednokratnih političkih ciljeva pronašla je “utočište” u tehnologiji koja do danas funkcioniše kao trajni kreativni produžetak i komunikacioni interfejs u radovima istovremeno oslonjenim na – izazove budućnosti i rizik istraživanja i - formu, medij i žanr hiljadugodišnje tradicije “civilizacije slike”.

“Istovremeno, spoznaja i uzbuđenje koja su došla kao rezultat uključivanja različitih pomoćnih sredstava u radni proces, bilo da je reč o olovkama kao bazičnom “umetničkom oruđu” ili o raznim multifunkcionalnim tehnološkim napravama koje postaju neizostavni deo mog rada - potvrdile su odluku da sopstveni umetnički izraz gradim na interakciji tela i mašine, prirodnog i konstruisanog, intimnog i struktuiranog fizičkog, simboličkog i imaginarnog prostora”, navodi Ilić koji, polazeći od dugogodišnjeg interesovanja za fiziku i matematiku, nastavljam istraživanja fenomena interakcije kreativnog uma i tehnologijom posredovanih aktivnosti, a da bi postigao taj cilj, radi u različitim medijima: crtež, slika, skulptura, video, instalacije, performansi, akcije, hepeninzi…

Osim zašiljenih drvenih olovaka, koje su Ilićev zaštitni znak već decenijama, Ilić je poznat i po seriji eksperimentalnih radova u oblasti robotike i multifunkcionalnog umetničkog delovanja, poput radova sa robotima koji crtaju na daljinsko upravljanje.

Ilić ističe da je jedan od osnovnih ciljeva u njegovom radu (re)konstrukcija konteksta za kreativni dijalog umetnika i gledaoca kroz tehnologiju, jer veruje da će upravo taj kontekst biti specifičan za 21. vek.

“Ono što je počelo kao grupa od 15 olovaka koje kontroliše moja ruka je u ovom trenutku 900 olovaka kojima upravljaju različiti obrasci i algoritmi računarskih tehnologija i robotizovanih umetnikovih ‘pomoćnika’. Ovi procesi su mi omogućili da stvaram i izvan granica mog fizičkog bića i da istovremeno budem prisutan u međuprostoru koji opstaje izvan tradicionalnih hijerarhijski određenih pozicija umetnika i posmatrača... Upravo u tom prostoru, kroz interakciju između umetnika i gledalaca stvara se nova ‘vrsta’ umetnosti čiji su ravnopravni autori svi oni koji participiraju u društvu ‘vizuelne demokratije’ koje je podržano i zasnovano na novim tehnologijama današnjice”, navodi Ilić.

Rođen 1948. u Grockoj, Ilić je od 1970. živeo u Australiji, gde se školovao na Umetničkoj akademiji u Kanberi, a obrazovanje je nastavio na Filmskoj akademiji u Sidneju, na odseku za video umetnost. Od 1977. godine živi i radi u Njujorku, a poslednjih desetak godina živi i radi na relaciji Njujork-Beograd.

Nedavno ga je Galerija Gowen u Ženevi uvrstila među umetnike koje zastupa i promoviše izložbama u svom prostoru i učešćem na međunarodnim sajmovima umetnosti.

Prema rečima Ilića, u toj ženevskoj galeriji imaće i retrospektivnu izložbu.

Ilićevi radovi predstavljeni su i u Galeriji umetnika portala SEEcult.org, a njegova biografija nalazi se OVDE

(SEEcult.org)