NSK država u Cvijeti
Umetnički kolektiv IRWIN obeležiće u Beogradu četiri decenije postojanja izložbom “NSK State - It's a Beautiful Country” koja će biti otvorena 7. marta u Umetničkom paviljonu “Cvijeta Zuzorić”, a pružiće uvid u izbor IRWIN-ovih dela povezanih sa jednim od njihovih najznačajnijih radova u nastajanju – “NSK State in Time” (NSK država u vremenu).
Izložba “NSK State – It's a Beautiful Country” inicirana je na poziv Udruženja likovnih umetnika Srbije (ULUS), a oslanja se na nedavnu retrospektivnu izložbu “Was ist Kunst IRWIN?”, prikazanu u HMKV u Dortmundu, koja se sastojala od dva velika izložbena poglavlja. Prvo se bavilo “crnim humorom”, a drugo – pitanjima države i načinom na koji IRWIN komentariše aktuelne teme.
Izložba u “Cvijeti” donosi izbor radova iz drugog poglavlja. Program obuhvata i stručno vođenje, u saradnji sa članovima kolektiva IRWIN, uz problematizaciju umetničkih kolektiva i udruživanja umetnika, te umetničkog nasleđa Jugoslavije, avangarde i neoavangarde na našim prostorima.
Kolektiv IRWIN se, kako su istakli kustosi dortmundske izložbe Inke Arns i Thibaut de Ruyter, od 1983. godine pa sve do danas bavi nasleđem istorije umetnosti Istočne Evrope, a posebno ambivalencijama nasleđa istorijskih avangardi i njenih totalitarnih naslednika, odnosno dijalektikom avangarde i totalitarizama. Od 1990-ih godina grupa IRWIN se koncentrisala na kritičko, ikonoklastično preispitivanje istorije umetnosti “Zapadnog modernizma”, kojem su njeni članovi razigrano i zagonetno suprotstavili “retroavangardu” “Istočnog modernizma”, kako su naveli kustosi. Tokom 2000-ih, njihova “NSK State in Time” postala je relevantna država bez teritorije, koja ipak izdaje pasoše kao “potvrdu vremenskog prostora”.
Was ist Kunst, IRWIN?, HMKV, Dortmund, foto: Vladan Jeremić
“NSK State in Time” je zapravo osnovana početkom 1990-ih godina, a do danas je veliki broj ljudi dobio pasoše NSK, postajući državljanima NSK State.
Izložba pokazuje, između ostalog, kako su se u Sarajevu - od vremena kada je grad bio pod opsadom sredinom 90-ih, promenili pogledi na pasoš NSK State. Može se saznati kako taj pasoš razumeju Tajvanci, ali i kako taj simbolični predmet u Africi funkcioniše kao dokument, pošto je 15 godina cirkulisao na umetničkom tržištu Zapada, gde se uglavnom priznaje kao umetnički objekat, uprkos svojoj ambivalentnost ili upravo zbog nje. Ukratko, može se ispratiti kako se reč pretvorila u telo.
Prema Inke Arns, serija plakata “It's a Beautiful Country” na prvi pogled je spektakularna reklamna kampanja koja promoviše turističke atrakcije “NSK State in Time”. Motivi korišćeni u seriji postera su pravi redimejdi: većina motiva potiče iz poslednje velike jugoslovenske turističke reklamne kampanje, čiji je cilj bio da simbolizuje neku vrstu “jedinstva u različitosti” 1980-ih godina. Plakati su predstavljali turističke znamenitosti jugoslovenskih republika, pri čemu u IRWIN-ovoj seriji postera, umesto originalne reči “Jugoslavija”, stoji “NSK State”, dok naslov “To je prelepa zemlja” predstavlja citat iz diskusije o “NSK State in Time” održane u CCA u Lagosu u Nigeriji u julu 2010. godine (Inke Arns, Nigerijska veza, 2012). Naslov je istovremeno i referenca na istoimeni rad, koji je zamislio NSK State Lipsk, a kustosirala Jennifer Hoffert-Karas (2011-2014).
IRWIN, Golden Smile, 2003, foto: Tomaž Gregorič
“NSK Garda” je projekat u kojem IRWIN sarađuje sa raznim vojskama u istoimenim akcijama. Tokom njih vojnici sa Maljevičevim krstom na rukavima podižu i čuvaju zastavu “NSK State in Time”. U tom smislu, ovo zapravo nije performans, već posebna vrsta “žive slike” prave vojske koja nosi Maljevičev krst. Umetničko društvo i vojna jedinica predstavljaju društvene strukture koje su jedna drugoj obično potpuno suprotne i veoma retko se mešaju. IRWIN svojom akcijom organizuje njihov susret.
Kao umetnički projekat, “NSK država” je zapravo u parazitskom odnosu sa drugim državama i to je vidljivo na ovom primeru.
IRWIN je do sada uspeo da realizuje “NSK Gardu” u Tirani, Zagrebu, Pragu, Rimu, Gracu, na Cetinju i u Prištini, kao i u Kjotu i u Biškeku.
Grupu IRWIN, osnovanu 1983. godine u Ljubljani, čine umetnici: Dušan Mandić (Ljubljana, 1954), Miran Mohar (Novo Mesto, 1958), Andrej Savski (Ljubljana, 1961), Roman Uranjek (Trbovlje, 1961-2022) i Borut Vogelnik (Kranj, 1959). Sa muzičkom grupom Laibach, pozorištem Sester Scipion Nasice i dizajnerskim studijem Novi kolektivizam, IRWIN su bili osnivači metakolektiva Neue Slowenische Kunst (NSK) 1984.
Prateći program izložbe u “Cvijeti” obuhvata vođenje i razgovor sa članovima IRWIN-a 9. marta u 14 časova, uz moderiranje Bojane Matejić.
Izložbu i prateći program realizuje radna grupa ULUS-a, a predstavlja važnu odrednicu međunarodnih i regionalnih aktivnosti tog udruženja.
Izložba će biti otvorena do 20. aprila, a realizovana je uz podršku ministarstva kulture Srbije i Slovenije.
*Naslovna fotografija: NSK, NSK pasoš, 1993.
(SEEcult.org)
