O Krušedolu u Matici
Mesec posvećen manastiru Krušedolu u Galeriji Matice srpske, povodom pet vekova njegovog postojanja, završava se 19. novembra promocijom monografije tog manastira, koji je nazvan i “srpskim Panteonom”. Monografija “Manastir Krušedol I–II” autora prof. dr Miroslava Timotijevića objavljena je 2008. godine povodom obeležavanja jubileja tog manastira, u izdanju Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Vojvodine i izdavačke kuće “Draganić” iz Beograda, a na 54. Sajmu knjiga u Beogradu 2009. godine proglašena je izdavačkim poduhvatom.
Mesec posvećen manastiru Krušedolu u Galeriji Matice srpske, povodom pet vekova njegovog postojanja, završava se 19. novembra promocijom monografije tog manastira, koji je nazvan i “srpskim Panteonom”.
Monografija “Manastir Krušedol I–II” autora prof. dr Miroslava Timotijevića objavljena je 2008. godine povodom obeležavanja jubileja tog manastira, u izdanju Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Vojvodine i izdavačke kuće “Draganić” iz Beograda, a na 54. Sajmu knjiga u Beogradu 2009. godine proglašena je izdavačkim poduhvatom.
Timotijević je u dva toma predstavio manastir Krušedol kroz poglavlja posvećena istoriji, normiranju duhovnog života, manastirskom kompleksu, kelijskom izdanju, topografiji kelijskog izdanja, arhitekturi hrama, starom zidnom slikarstvu, baroknom zidnom slikarstvu, sakralnom prostoru hrama, kultu i sećanju, srpskom panteonu - mauzoleju, te riznici i biblioteci.
Na promociji tog izdanja govoriće upravnica Galerije Matice srpske Tijana Palkovljević, direktor Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Vojvodine Zoran Vapa, istoričarke umetnosti Branka Kulić i Svetlana Pejić, te pokrajinski sekretar za kulturu Milorad Đurić i autor Miroslav Timotijević.
Manastir Krušedol, mauzolej despota Brankovića i sedište Beogradske, a potom Krušedolske mitropolije, dobio je već u vreme osnivanja središnje mesto u srpskoj pravposlavnoj sredini severno od Save i Dunava, a taj status zadržao je tokom pet vekova postojanja.
Galerija Matice srpske posvetila je ove godine i svoj dan, 22. oktobar, manastiru Krušedolu i rezultatima u okviru obeležavanja pet vekova njegovog postojanja.
Tim povodom organizovana je izložba kopija zidnih slika iz Krušedola, koja je formirana kao deo stalne postavke radi prezentovanja dela zbirke kopija zidnog slikarstva 18. veka iz fonda Galerije Matice srpske.
Deo te izložbe su i odabrani umetnički predmeti iz manastirske riznice na kojima su izvedeni konzervatorsko-restauratorski radovi, a upotpunjena je i multimedijalnom prezentacijom - virtuelnom posetom naosu crkve manastira Krušedola, nakon povratka tri reprezentativna trona na originalna mesta, čime je kompletiran barokni enterijer glavnog krušedolskog hrama.
GMS je saopštila i da želi time da ukaže da su jubileji povod za velike projekte, ali ne i završetak brige, već da oni pokreću kontinuiranu brigu na zaštiti i prezentaciji nacionalne kulturne baštine.
Jubilej pet vekova manastira Krušedola, obeležen 2009. godine, bio je povod za nastanak višegodišnjih projekata zaštite i prezentacije bogatog umetničkog nasleđa koje baštini ovaj spomenik kulture.
Jedan od rezultata je bila konzervacija, restauracija i vraćanje na originalno mesto tri reprezentativna trona, čime je kompletiran barokni enterijer glavnog krušedolskog hrama (juli 2010).
Galerija Matice srpske publikovala je i knjigu “Tronovi crkve manastira Krušedola”, čiji je cilj da ukaže na mesto koje su tronovi imali u sakralnom prostoru hrama, da rasvetli njihovo naručivanje, ktitore, izradu, formalnu i simboličku strukturu, namenu i slikarski program, kao i da pokaže multidisciplinarni karakter samih konzervatorsko-restauratorskih radova.
Manastir Krušedol je podigao despot Đorđe Branković (u monaštvu nazvan sveti Maksim) s majkom Angelinom, uz pomoć vojvode Jovana Njagoja između 1509. i 1516. Taj manastir je više srpskih velikana odabralo za večno počivalište, pa ga zato i nazivaju "srpskim Panteonom".
Manastir je podignut u jugoistočnom delu Fruške Gore, u dolini severno od Prnjavora i sela Krušedola, a crkva je posvećena prazniku Blagoveštenja Bogorodice. Priprata je živopisana 1545. i 1546. godine, pa se pretpostavlja da iz tog perioda potiče i krušedolska ikona Bogorodice Odigitrije, jedna od najznamentijih, najvažnijh i najlepših ikona u Vojvodini. Preko starog živopisa stavljene su srednom 18. veka nove zidne kompozicije i to u oltaru, naosu i narteksu, u kojem se nalazi veliki broj likova Srba svetitelja.
(SEEcult.org)
