Otisci revolucije

Izložba “Otisci revolucije, partizanska štampa u Vojvodini 1941-1945” autora Vojislava Martinova biće otvorena 17. septembra u Muzeju Vojvodine u Novom Sadu, a predstavlja deo muzejske Zbirke knjiga i brošura pri Odeljenju savremene istorije koja obuhvata više stotina partizanskih brošura.

Reč je o građi koja je tokom četiri ratne godine prošla kroz nebrojene ruke vojvođanskih partizana i partizanki, od simpatizera do budućih rukovodilaca i nosilaca revolucionarnih promena na prostorima Vojvodine, Srbije i Jugoslavije.

Od početaka organizovanog antifašističkog ustanka u Drugom svetskom ratu, partizanska štampa je, kako podseća Muzej Vojvodine,  imala izuzetno značajnu ulogu u ideološkoj borbi, upoznavanju širih društvenih slojeva o svojim političkim i revolucionarnim ciljevima, u omasovljavanju Narodno-oslobodilačkog pokreta (NOP-a) i u razvijanju alternativnih sredstava informisanja, usmerenih protiv fašističke propagande.

Pored mnogobrojnih listova, časopisa, plakata i letaka, važan segment partizanskog izdavaštva bile su i raznovrsne brošure koje su kružile po partijskim organizacijama, Narodno-oslobodilačkim odborima (NOO) u partizanskim jedinicama i na oslobođenim teritorijama.

Za razliku od listova, koji su imali prevashodnu ulogu da informišu o stanju na svetskim i lokalnim frontovima i propagiraju ciljeve NOP-a, brošure su uglavnom služile za političko-ideološku edukaciju kadrova Komunističke partije Jugoslavije (KPJ), kao i za upoznavanje sa ključnim aspektima nove, revolucionarne vlasti.

Malih dimenzija i jeftine izrade, brošure su bile omiljeno sredstvo masovne političke agitacije, čiju su proizvodnju u ilegalnim uslovima komunisti usavršili još u predratnom periodu. U prvim ratnim godinama korišćene su primitivne tehnike umnožavanja brošura (šapirograf, geštetner i sl.) pogodne za brzo premeštanje i lake za sakrivanje i upotrebu u skučenim prostorima skrivenih partizanskih baza. Od sredine 1943. godine postepeno se prelazi na upotrebu štamparskih mašina, što se odrazilo na kvalitet, tiraže i grafičku opremljenost izdanja.

Osim tekstova iz domena revolucionarne teorije i prakse, štampana je i literatura u vezi sa omladinskim organizacijama (SKOJ i USAOJ) i Antifašističkim frontom žena (AFŽ), kao i ona koja je bila kulturno-edukativnog karaktera.

(SEEcult.org)