Dugometražni dokumentarni film Marte Popivode “Pejzaži otpora”, nakon zapažene svetske premijere u takmičarskom programu 50. Međunarodnog filmskog festivala u Roterdamu (IFFR), biće prikazan narednih dana i u konkurenciji 43. Međunarodnog festivala dokumentarnog filma Cinema du Reel u Parizu, u Centru “Pompidu”.
Film “Pejzaži otpora” beleži putovanje kroz sećanje 97-godišnje antifašističke borkinje Sofije Sonje Vujanović (Stanišić), jedne od prvih partizanki u Srbiji, koja je bila i među vođama pokreta otpora u Aušvicu.
Dok Sonja priča, film vodi gledaoce kroz pejzaže njene revolucionarne mladosti – šume i planine Srbije i blatnjavi teren Aušvica, zabeležene onako kako izgledaju danas, kao i kroz njen mali stan u centru Beograda, gde živi sa mužem i mačkom. Kao sjajna pripovedačica, Sonja je u stanju da priča o događajima iz prošlosti bez “naknadne pameti”, čime direktno prenosi gledaoce u specifičnu atmosferu i način razmišljanja koje je iznedrio antifašistički otpor u Jugoslaviji.
Kroz njenu priču koja putuje kroz vreme, ka telima novih generacija, film sugeriše da je uvek moguće misliti i vršiti otpor.
Uz Sofiju Sonju Vujanović (Stanišić), protagonisti filma su i Ivo Vujanović i Ivanka Maksović.
Marta Popivoda radila je na scenariju i dramaturgiji sa Anom Vujanović, koja je unuka glavne protagonistkinje.
Direktor fotografije je Ivan Marković, montažerka Jelena Maksimović, dizajner zvuka Jakov Munižaba, a miks zvuka uradio je Simon Apostolou.
Na 43. Festivalu Cinema du Reel u Parizu, koji će biti održan 12. do 21. marta, film "Pejzaži otpora" biće prikazan uz još 20 dokumentarnih dugometražnih i kratkometražnih filmova u takmičarskom programu.
Nakon svetske premijere u okviru jubilarnog IFFR-a, kako podseća Filmski centar Srbije, kritičar Nil Jang istakao je u prikazu filma “Pejzaži otpora” u Screen Daily da, iako bi svedočanstvo glavne junakinje bilo upečatljivo i u radijskom mediju, rediteljka i njeni vešti saradnici uspevaju da uvećaju njegovu silinu stvarajaći iznimno čvrst sinematski okvir. Marta Popivoda, kako je naveo, ilustruje reči svoje junakinje Sonje na jednostavne, ali i maštovite načine, a rezultat je istovremeno lišen sentimentalnosti i neodoljivo dirljiv.
Nikol Sante u prikazu za Business Doc Europe istakao je da je to univerzalna priča o rođenju i procvatu, o snazi i rastu, o propadanju i uništenju, ali je istovremeno i veoma lična i bolna priča. Sante ukazuje i da Marta Popivoda stravičnu priču svoje junakinje predstavlja ne samo na način na koji je čini podnošljivom, već i poletnom pričom punom nade.
“Kao da je ona te užasne činjenice umotala u slojeve papira pune boja – vi i dalje možete da vidite konture i da osetite oštre ivice, ali ona izgleda lepo i služi da duši pruži utehu. Ona je tom prilikom naglasila i da snimci raskošnih pejsaža, smirujućih enterijera, pasa koji se igraju na zelenim livadama smiriju um i ublažavaju udar koji Sonja isporučuje svojim rečima. Humor uz koji oni pokazuje svoju tetovažu iz Aušvica osnažuje vašu veru u ljudsku izdržljivost. A ljubav sa kojom filmska autorka Popivoda priča o svojoj prijateljici i njenim idealima pruža vam nadu za budućnost”, naveo je Sante.
Producenti filma “Pejzaži otpora” su Marta Popivoda i Dragana Jovović ispred producentske kuće Teorija na delu (Theory at Work) iz Srbije, kao i Jasmina Sijerčić ispred Bocalupo Films iz Francuske. Film je realizovan uz podršku Filmskog centra Srbije, Ministarstva kulture i informisanja Srbije, Rekonstrukcije Ženski fond, Medienboard-a Berlin-Brandenburg, Arte France – La Lucarne i Centre National de la Cinématographie et de l’Image Animée - CNC.
Filmska rediteljka, video umetnica i kulturna radnica Marta Popivoda (Beograd / Berlin) poznata je i po svom prvom dugometražnom dokumentarcu “Jugoslavija, kako je ideologija pokretala naše kolektivno telo”, koji je imao premijeru na 63. Berlinalu, a zatim je prikazan na brojnim međunarodnim i domaćim filmskim festivalima.
Marta Popivoda istražuje u radu tenzije između sećanja i istorije, kolektivnih i individualnih tela, kao i ideologije i svakodnevnog života, sa posebnim fokusom na antifašističke i feminističke potencijale jugoslovenskog socijalističkog projekta. U umetničkom stvaralaštvu i istraživanju, ona neguje kolektivne prakse. Dugi niz godina je bila članica kolektiva Teorija koja hoda (TkH), a njen rad predstavljen je i u galerijama i muzejima, kao što su Tejt Modern u Londonu, MoMA u Njujorku, M HKA u Antverpenu, Muzej moderne umetnosti u Ljubljani, Muzej savremene umetnosti u Beogradu itd. Dobitnica je prestižne nagrade za vizuelnu umetnost Berlin Art Prize, koju dodeljuje berlinska Akademija umetnosti, kao i nagrade za mlade umetnike Edith-Russ-Haus Award for Emerging Media Artist.
*Foto: promo
(SEEcult.org)