Pjer - majstor karikature
Petar Pjer Križanić (1890-1962), utemeljivač karikature kao političkog komentara u dnevnim novinama i jedan od osnivača “Ošišanog ježa”, bio je mnogo više od karikaturiste, svedoče knjiga “Pjer”, priređivača Radivoja Bojičića, i izložba njegovih karikatura u galeriji “Službenog glasnika”.
Petar Pjer Križanić (1890-1962), utemeljivač karikature kao političkog komentara u dnevnim novinama i jedan od osnivača “Ošišanog ježa”, bio je mnogo više od karikaturiste, svedoče knjiga “Pjer”, priređivača Radivoja Bojičića, i izložba njegovih karikatura u galeriji “Službenog glasnika”.
Proslavljeni “Politikin” karikaturista, sa Urošem Predićem i Jakovom Orfelinom, oslikao je ikonostas u crkvi fruškogorskog manastira Grgeteg, a opremao je i knjige, poput prve knjige pesama Desanke Maksimović ili naslovne strane prvog izdanja čuvene knjige “Magnum crimen” Viktora Novaka, koja govori o ustaškom genocidu nad Srbima, Jevrejima i Romima u hrvatskim logorima tokom Drugog svetskog rata.
Križanića je životni put iz rodne Gline i odrastanja u banijskom selu Mečenčani, školovanja u Zagrebu i specijalizacije u Parizu, Beču i Budimpešti, između dva svetska rata 1923. godine doveo u Beograd i list “Politika”, gde se proslavio.
Pseudonim Pjer počeo je da koristi još 1908, a prvi put profesionalno se “opekao” kada su se njegove karikature pojavile u “Koprivama”, glasilu Hrvatsko-srpske koalicije.
Križanić je rodonačelnik škole karikature čiji su najbolji učenici Miloš Vušković, Milorad Ćirić, Dušan Jovanović, Sabahadin Hodžić, Dragoslav Stojanović, Ivan Lučev, Đorđe Lobačev, kao i Milorad Dobrić, Dragan Savić, Miloš Krnjetin, Nikola Rudić, Rade Ivanović, Dragan Rumenčić, Feri Pavlović, Ivan Franić, Vlada Katić i Predrag Koraksić Corax.
“Da bi postao srpski alfa karikaturista, Pjer nije mogao da bude samo vrhunski slikar, kao što nije mogao da bude i samo izuzetno obrazovan čovek. Pjer je morao da prođe veoma strog test onih s kojima je prijateljevao. A to su bili Sava Šumanović, Ivo Andrić, Gustav Krklec, Desanka Maksimović, Predrag Milojević, Dobrica Kuzmić, Branislav Nušić... I tek kad je prošao tu strogu kontrolu kvaliteta, Pjer je mogao da odnese karikaturu Ribnikaru u 'Politiku' ili Mati Glavadanoviću u 'Ošišani jež'”, naveo je povodom promocije knjige Radivoje Bojičić.
Prema njegovim rečima, niko svog junaka ne može da oseti kao karikaturista.
Izložba najviše govori o ljudima i događajima Pjerove epohe. Poruke ovih karikatura su tako jasne, kao da je sve bilo juče. Iz karikatura se vidi da se istorija možda i ne ponavlja, ali da savremenost može da bude veoma nalik rošlosti.
V.T. (SEEcult.org)
