Pobednici 13. UnderhillFesta
Najbolji dugometražni dokumentarni film 13. UnderHillFesta u Podgorici u međunarodnoj konkurenciji je “Kako spasiti mrtvog prijatelja” rediteljke Marusye Syroechkovskaye iz Rusije, u regionalnoj je pobedio “Tvornice radnicima” Srđana Kovačevića iz Hrvatske, a u novouvedenoj selekciji kratkih dokumentaraca trijumfovao je film “Prilagođeni” Dejana Petrovića iz Srbije.
Žiri 13. UnderhillFesta za dugometražne dokumentarne filmove, koji su činili reditelj i scenarista Ognjen Glavonić iz Srbije, filmska kritičarka, urednica i direktorka Subversive Film Festivala iz Hrvatske Dina Pokrajac i direktor fotografije iz Crne Gore Ivan Čojbašić, dodelio je nagradu “Maslačak” za najbolji film u međunarodnoj konkurenciji ostvarenju “Kako spasiti mrtvog prijatelja” uz obrazloženje da rediteljka Marusya Syroechkovskaya “ispisuje posthumno ljubavno pismo svom prijatelju Kimiju, ali i daje glas celoj jednoj utišanoj generaciji”.
“Njen dokumentarac sniman je 12 godina i uz taktove Love Will Tear Us Apart Iana Curtisa beleži sve što nosi odrastanje u jednom nasilnom i autokratskom režimu. 150 sati materijala Marusji je pomogao da montira nagrađivani sirijski reditelj i montažer Qutaiba Barhamji svojim umećem svakako doprinevši kvalitetu filma. Vešto izbegavajući patetiku i prenoseći iskrenu emociju Siroječovskaja bez ulepšavanja iznosi priču o prijateljstvu, ljubavi i konzumaciji droga, nastojeći da pronađe uporište u svetu koji juri u susret neminovnoj kataklizmi. Dok je opresivna oligrarhija odlučna da sprovede svoj nacionalistički san u delo, rediteljka nastoji da zadrži trag divnog Kimija u ovim pokretnim slikama i da spasi sećanje na njegovu blagu narav i buntovan duh”, naveo je žiri 13. UnderHillFesta, koji je prikazao od 7. do 15. juna, u selekciji Vuka Perovića - 25 dugometražnih dokumentarnih ostvarenja, a prvi put je publika imala imala priliku da vidi i selekciju kratkih dokumentaraca.
Specijalno priznanje u međunarodnoj konkurenciji dodeljeno je filmu “Ostrov – izgubljeno ostrvo” u režiji Svetlane Rodine i Laurenta Stoopa.
“Ostrov - izgubljeno ostrvo portret je stanovnika gotovo napuštenog ostrva usred Kaspijskog mora koji je tokom Hladnog rata bio važna vazdušna baza i prosperitetna ribarska kolektivna farma. Reditelji Rodina i Stoop tihim observacionizmom i minuciozno postavljenim kadrovima obavijaju distopijsku svakodnevicu svojih protagonista koji zaboravljeni od svih preživljavaju od krivolova. Fizička izolacija pretvara se u mentalni zatvor u kojem se oni stariji ne mogu osloboditi okova slavne prošlosti, dok su mladi rastrojeni između dve suprotstavljene stvarnosti: prošlosti koja nije njihova i budućnosti koju je gotovo nemoguće zamisliti. Izgubljeno ostrvo postaje simbol moderne Rusije razapete između varljive nostalgije i surove posttranzicijske stvarnosti”, naveo je žiri.
Nagradu “Maslačak” u regionalnom programu dobio je Srđan Kovačević za film “Tvornice radnicima” koji prati radnike fabrike ITAS koji se dvoume treba li i dalje ustrajati u jedinom primeru radničkog samoupravljanja u Istočnoj Evropi ili ipak odustati od 15-godišnje kolektivne borbe i prodati firmu.
“Jesu li njihovi napori da zaštite svoj rad vrijedni brojnih žrtava koje su podneli putem? Kovačević ne daje jednoznačan odgovor i ne zatvara oči pred neizvesnošću njihovog poduhvata. Iako očigledno empatičan prema radničkoj borbi, ne podleže zamkama agit-propa već podastire kompleksnu iznijansiranu analizu u kojoj se bivši sindikalni predstavnik i sadašnji direktor Drago Varga nameće kao korifej borbe za budućnost ITAS-a, ali i radničkog dostojanstva uopšte u našim krhkim post-socijalističkim nazovi-državama”, istakao je žiri i dodao da mu je, osim što je reč o preciznoj i virtuozno režiranoj studiji svireposti kapitalističkog sistema, poseban utisak izazvala inicijativa reditelja Kovačevića i producenta filma Fade In da svu zaradu od tog ostvarenja podele s protagonistima, radnicima fabrike ITAS, što je “hvale vredan primer etičkog pristupa u dokumentarizmu”.
Specijalno priznanje žirija u regionalnoj konkurenciji dobio je “Bez” u režiji Luke Papića iz Srbije, pobednik nedavnog Beldocsa u Beogradu.
“Tražeći svog nestalog psa, umetnik začudnih i nestandardnih stavova u centru je moderne apsurdne komedije ispričane kroz dokumentarno-igrani film koji postavlja filozofska, etička i ekološka pitanja”, naveo je žiri, dodajući da Papić vrlo umešno koristi likove sa margina društva da na minimalistički način prikaže trenutno socijal-političko stanje u Srbiji: “Rezultat je zanimljiv i začudan film koji uspešno ispituje odnos čoveka i psa, čoveka i umetnosti, kao i njihov značaj u životu”.
Žiri selekcije kratkih dokumentarnih filmova – prvi put uvedene posebne takmičarske kategorije, proglasio je najboljim dokumentarac “Prilagođeni” Dejana Petrovića, u produkciji NFC “Filmart” iz Požege.
“Postupkom kojim je prikazana sustina priče, jednaka onoj skrivenoj koja nosi poentu i komunicira ideju filma, te vizuelnim tretmanom koji vešto skriva stvarnu temu, nagradu ‘Maslačak’ za najbolji kratki dokumentarni film odnosi film ‘Prilagođeni’ reditelja Dejana Petrovića”, istakao je žiri, koji je u selekciji “7 kratkih” ocenjivao sedam kratkih dokumentarnih ostvarenja, a činili su ga studenti Sara Tomić sa Arhitektonskog fakulteta, Sara Lakićević sa Fakulteta vizuelnih umetnosti i David Todorović sa Fakulteta dramskih umetnosti.
Kratki dokumentarac "Prilagođeni", čija je svetska premijera bila na prestižnom IDFA, a domaća na nedavnom Beldocsu u Beogradu, snimljen je u Kazneno-popravnom zavodu u Sremskoj Mitrovici - jednom od tri zatvora u Evropi u kojem se sprovodi program resocijalizacije osuđenika putem obuke pasa, jedinom u Evropi u kojem postoji prihvatilište za pse u samom zatvorskom prostoru. Uspostavljanjem paralele između azila za pse i društva, te prikazivanjem procesa dresure pasa, Petrovićev film ukazuje na univerzalne probleme sa kojima se susrećemo od najranijeg detinjstva, preispitujući potrebu pojedinca da se prilagođava volji drugog, koga smatra autoritetom.
Specijalno priznanje žirija u selekciji “7 kratkih” dodeljeno je ostvarenju “Raseljeni” u režiji Samira Karahode - zbog “odstupnice koja je napravljena u dokumentarističkoj estetici i uspješnom održavanju forme uprkos izraženog prisustva reditelja koje je film uspio da okrene u svoju korist”.
(SEEcult.org)
