Pobednici 61. Kratkog metra

Turski kratki film “Para” (Buhar) Abdurahmana Onera o bračnoj problematici, snimljen iz jednog kadra, osvojio je Gran pri 61. Beogradskog festivala dokumentarnog i kratkometražnog filma, koji se završava 6. aprila u Domu omladine Beograda projekcijom najboljih od oko 80 ostvarenja u međunarodnom i domaćem takmičarskom programu.

Žiri 61. Kratkog metra, koji su činili nagrađivani domaći autor Nikola Majdak mlađi, rediteljka i profesorka Barbara Miler (Miller) iz Ciriha, glumica Hana Selimović iz Beograda, filmolog Sesil Jork (Cecilie Jorck) iz Kopenhagena i filmski kritičar i istoričar Andrej Alferov iz Ukrajine, jednoglasno je odlučio o pobednicima, pri čemu nije dodelio nagrade za najbolji domaći dokumentarni film i za najbolju animaciju domaćeg filma.

Gran pri 61. Kratkog metra, vredan 3.000 evra, pripao je filmu “Para” zbog vešte upotrebe svih filmskih elemenata.

“Odnos crnog-belog, slike-zvuka, prikrivenog i prikazanog, daju nesvakidašnju sliku univerzalnog sukoba tradicionalnog i savremenog”, naveo je žiri, koji je ocenjivao 31 film u domaćem i 53 u međunarodnom takmičarskom programu.

Pobednički film “Para” prikazuje u jednom kadru  kako se decenije bračnog neprijateljstva konačno razrešavaju bez milosti. Radnja se događa u staroj, senovitoj sobi viđenoj s praga, u kojoj se nalaze stari kauč, trpezarijski sto, TV, stari štednjak i ogledalo. Na televiziji se prikazuje provodadžijska emisija za žene. U emisiji govore žene koje žele da se udaju, a priča se i o braku i deci.

Zlatna plaketa “Beograd” za najbolji film međunarodnog takmičarskog programa, vredna 2.000 evra, dodeljena je filmu “Svetiljka na puter” (Butter Lamp) kineskog reditelja Hua Veija, dok je istu nagradu u domaćoj konkurenciji dobio film “Torba” Marka Sopića, duhovit prikaz mizerije jednostavnog života i poštenja koje postoji uprkos njemu. Žiri je istakao i odličnu glumačku interpretaciju i interesantnu estetiku tog filma.

        Druga prilika

Zlatna medalja “Beograd” za najbolji dokumentarni film u međunarodnom programu, uz novčani iznos od hiljadu evra, dodeljena je Oliveru Švarcu (Schwarz) za “Devojku iz snova” (Dream Girl) – odu usamljenosti koja prikazuje metastazu naše sadašnjosti u kojoj smo svi suštinski izolovani. Istu nagradu, ali u kategoriji eksperimentalnog filma, dobio je Alen Eskal (Alain Escalle) za “Knjigu mrtvih” (The Book of the Dead) kojom je, kako je istakao žiri, pokazao revolucionarni način kombinovanja tehnike animacije sa dokumentranim i fiktivnim elementima.

U domaćem takmičarskom programu nije dodeljena Zlatna plaketa za najbolji dokumentarni film, dok je najboljim animiranim proglašeno ostvarenje “Druga prilika” scenariste i reditelja Krisa Busutilua (Chris Busuttil) iz Melburna, nastalo u saradnji sa producentom Gavrilovićem iz Srbije. Najboljim kratkim igranim filmom proglašena je “Poslednja varijacija” Irine Dečermić, poetska priča o ljudskoj izolovanosti, egzistenciji i muzici kao opstajućem elementu, a najboljim eksperimentalnim “Jugoslovenski amaterski filmovi” (Yugoslavian Home Movies) američke autorke i vizuelne umetnosti Saliz Hjuz (Salise Hughes), nastao u produkciji Akademskog filmskog centra Doma kulture Studentski grad u Beogradu. Film Saliz Hjuz, koja je snimila film za AFC kao jedna od nagrađenih na festivalu Alternative Film/Video 2013. godine, nastao od kolekcije amaterskih filmova, TV snimaka i fotografija sakupljenih u Beogradu - u znak sećanja na državu koja više ne postoji, prikazuje, kako je naveo žiri, “dementnost kolektivne svesti jedne velike teritorije Balkana”.

        Jugoslovenski amaterski filmovi

Zlatna medalja namenjena domaćem proizvođaču filmova za najbolju produkciju grupe filmova dodeljena je kući Sirius production.

Diplome Kratkog metra za pojedinačni autorski doprinos u filmovima domaćeg takmičarskog programa dodeljene su snimatelju Milanu Tvrdišiću za film “Poslednja varijacija”, za koji je nagrađen i Aleksandar Protić za dizajn zvuka, dok je Jelena Maksimović dobila diplomu za najbolju montažu – za film “Leto bez meseca”.

Za najbolju animaciju domaćeg filma nagrada nije dodeljena.

Tradicionalno su dodeljene i nezvanične nagrade Kratkog metra, koje se nisu poklopile sa odlukom festivalskog žirija.

Nagradu žiri FIPRESCI-Srbija, koji su činili Dušan Cicvara, Milan D. Špiček i Miodrag Novaković (predsednik) dobio je reditelj filma “Tala” Pjer Filip Ševinja.

Nagrada “Jovan Aćin”, koju dodeljuju Udruženje filmskih umetnika, Ministarstvo kulture i informisanja Srbije i Radio-televizija Srbije, a vredna je 500 evra, pripala reditelju i scenaristi Strahinji Saviću za film “Rujka”.

Kratki metar je prikazao od 30. marta 135 filmova, odabranih među više od hiljadu prijavljenih.

Domaćih filmova prijavljeno je ove godine 20 odsto manje nego prošle, što umetnički direktor Kratkog metra Janko Baljak ocenio kao posledicu ekonomske krize i smanjenog ulaganja države u filmsku produkciju.

Veliko interesovanje izazvao je domaći film “Beograd – život i smrt” Bojane S. Knežević, prema scenariju Maje Atanasijević, manekenke i stilistkinje, koja se upustila u intimnu borbu za povratak zaboravljenih vrednosti Beograda koji postaje “jedna seljana”. Taj niskobudžetni projekat izazvao je izazvao burne reakcije na društvenim mrežama i u pojedinim medijima već kratkim trejleorm, što je Maja Atanasijević doživela kao linč, objašnjavajući da, kada kaže selo u filmu, misli na mentalno selo i na ono u šta se Beograd pretvorio.

Osim takmičarskih programa i specijalnih projekcija, Kratki metar je predstavio i prateće programe Komšiluk, posvećen filmovima iz regiona, Vrelo, posvećen angažovanim filmovima, te Zabranjeni glasovi sa deset dokumentarnih filmova koji otvaraju tabu teme današnjice, a nisu ušli u konkurenciju zato što su duži od 30 minuta.

Ove godine nije dodeljena nagrada za životno delo, jer je, kako je rekao Baljak, došlo do smene generacija, a gotovo svi domaći autori, koji su zaslužili to priznanje, već su ga i dobili.

Osim u DOB-u, 61. Kratki metar održan je i u Dvorani Kulturnog centra Beograda.

Festivalski sajt je www.kratkimetar.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org, odnosno OVDE.

(SEEcult.org)