Jugoslovenska kinoteka predstavlja od 15. do 20. decembra portret filmskog režisera i scenariste Zdravka Velimirovića (1930-2005), čiji su svi igrani i dokumentarni filmovi bili uvršćeni u zvanične selekcije domaćih festivala, a predstavljali su jugoslovensku kinematografiju i na brojnim internacionalnim festivalima.
Rođen 11. oktobra 1930. godine na Cetinju, Velimirović je bio redovni profesor Univerziteta umetnosti u Beogradu - nastavnik filmske režije na Fakultetu dramskih metosti, šef katedre za filmsku režiju i dekan FDU.
Bio je redovni član Crnogorske akademije nauka i umetnosti (CANU), a bio je i profesor po pozivu na Univerzitetu Kvebeka u Montrealu.
Igrani i dokumentarni filmovi Velimirovića nagrađeni u zemlji i u inostranstvu, a imali su zapaženi odjek u gledalištu i stručnim krugovima.
Portret Velimirovića u Muzeju Jugoslovenske kinoteke počinje filmom “Lelejska gora” (1968), za koji je dobio Trinaestojulsku nagradu Crne Gore i nagrada na Internacionalnom festivalu u Pnom Penu, a predstavljao je jugoslovensku kinematografiju na festivalima u Kairu i Čikagu.
Biće prikazan i dokumentarni film “Umir krvi” (1971), koji je osvojio Zlatnu medalju na Beogradskom festivalu dokumentarnog i kratkometražnog filma, kao i specijalnu nagradu na Festivalu u Lajpcigu, a bio je i jugoslovenska kandidatura za Okara.
Publika će videti i igrani film “Dan četrnaesti” (1969), koji je bio zvanični predstavnik Jugoslavije u Kanu 1961. godine, a privukao je veliki broj gledalaca u zemlji i dobio povoljne komentare kritike i publike.
Uz kratki igrani film “Most” (1979), 17. decembra biće prikazan i dokumentarac “Španija naše mladosti” (1967), koji je osvojio nagradu Svetske federacije demokratske omladine u Lajpcigu, te kratki dokumentarni film “A, to ste vi?” (1968), dobitnik Srebrne medalje na Festivalu dokumentarnog filma u Beogradu.
Na programu 17. decembra je i “Derviš i smrt” (1974) sa Vojom Mirićem, Velimirom Batom Živojinovićem, Borisom Dvornikom, Oliverom Katarinom.., jugoslovenski kandidat za Oskara, koji je osvojio Veliku srebrnu arenu za film u celini na Pulskom festivalu i Zlatnu
arenu za režiju, kao i još četiri zlatne medalje: za scenografiju, za kameru, za kostim i za epizodnu ulogu.
Film “Carostavni darovi Nemanjića”, koji je dovršila Ranka Velimirović, a nagrađen je u Poljskoj 2009. godine, te “Kapa Lovćenska”, koji je imao širok ođek u TV gledalištu, biće prikazani 18. decembra, kao i igrani film “Vrhovi Zelengore” (1976), u kojem su igrali Sergej Bondarčuk (Sergei Bondarchuk) i Bata Živojinović, a osvojio je Zlatnu arenu za scenario 1976. u Puli.
U okviru programa posvećenog Velimiroviću biće prikazani i “Darovi domu svetih ratnika”, “Kotor, biserna školjka Jadrana”, igrani film “Dorotej” (1981) sa Gojkom Šantićem i Goricom Popović u glavnim ulogama, te dokumentarni film “Uzvišenje” (1992).
Film “Darovi u domu svetih ratnika” nagrađen je Srebrnim vitezom 2001. godine, a Velimirović je nagrađen i Plaketom za doprinos svetskom filmu od Saveza filmskih umetnika Rusije, dok je posthumno dobio nagrade u Italiji 2007. i Portugaliji 2008. godine.
Velimirović je poznat i po igranom filmu “Vreme leoparda”, za koji je osvojio Gran pri “Zlatni trofej” na festivalu u Avejru 1985. godine, počasno priznanje žirija na festivalu u Rio de Žaneiru, nagradu “Don Kihot” međunarodne asocijacije filmskih klubova u Rio de Žaneiru, te specijalnu nagradu za režiju na festivalu u Pjongjangu.
Naročito dobar prijem u TV gledalištu imali su njegovi dugometražni filmovi “Naši dragi gosti”, “Od zlata jabuka” i dokumentarna serija “Rijeka Zeta - Zeta zemlja”.
Za kratki film “Ekselencije” dobio je prvu nagradu u kategoriji Srebrna medalja Beograd, a prikazan je u programu za mlade na Festivalu u Kanu, kao i na svečanim skupovima u 115 zemalja pod patronatom UNESKO-a.
Sajt Jugoslovenske kinoteke je www.kinoteka.org.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)