Posleratna umetnost ex-YU
Reprezentativna dela umetnika iz epohe socijalističke Jugoslavije od 1951. do 1989. godine, koji su pomerali i menjali jezičke paradigme određenih perioda, biće predstavljena od 15. oktobra na izložbi Muzeja savremene umetnosti u Beogradu (MSUB) u Kući legata, nadovezujući se na prethodnu izložbu koja je proteklog proleća predstavila radove umetnika iz bivše Jugoslavije iz prve polovine 20. veka.
Izložba “50 umetnika iz zbirki MSUB – Jugoslovenska umetnost od 1951. do 1989. godine” organizovana je u susret 50-godišnjici otvaranja zgrade MSUB-a na Ušću, sa nadom da će se tim povodom završiti njena rekonstrukcija koja traje predugih sedam godina.
Kao druga “pripremna” izložba za mnogo temeljniju i sveobuhvatniju buduću muzejsku postavku, izložba u Kući legata nadovezuje se na prethodnu izložbu “100 dela iz zbirki MSUB. Jugoslovenska umetnost od 1900. do 1945”, predstavljenu tokom aprila i maja u Muzeju istorije Jugoslavije.
Izložbom jugoslovenske umetnosti iz druge polovine 20. veka zaokružuje se, kako je istakao MSUB, simbolički gest prema publici i kulturnoj javnosti da posle toliko godina ponovo bude u prilici da pogleda reprezentativni izbor dela umetnika zastupljenih u njegovim zbirkama.
Izložba obuhvata dela: Petra Lubarde, Bogoljuba Jovanovića, Petra Omčikusa, Ivana Tabakovića, Leonida Šejke, Vladana Radovanovića, Olge Jevrić, Gabrijela Stupice, Miodraga Miće Popovića, Vojina Bakića, Radomira Damnjanovića Damnjana, Julija Knifera, Miodraga B. Protića, Stojana Ćelića, Vladimira Veličkovića, Dušana Otaševića, Marine Abramović, Dragoljuba Raše Todosijevića, Zorana Popovića, Mrđana Bajića, Marije Dragojlović, Milete Prodanovića…
Olga Jevrić, Komplementarne forme, 1956-1957. Iz kolekcije MSUB-a
Hronološkim nizom, referišući na dominantan decenijski model istorizovanja jugoslovenske umetnosti od osnivanja MSUB-a, u pet prostorija Kuće legata osmišljene su posebne prostorne celine.
Sučeljavanjem i dijalogom značajnih dela renomiranih umetnika posleratne Jugoslavije biće predstavljen sveden, ali reprezentativan izbor umetnika koji su obeležili određene decenije, kreirali “duh vremena” i oslikavali odnos umetnosti i društvene stvarnosti epohe.
Ivan Tabaković, Sunce, svetlo i more, 1959. Iz kolekcije MSUB-a
Prihvatajući tezu istoričara umetnosti Ješe Denegrija o jugoslovenskom kulturnom prostoru koji se može pratiti od početka XX veka pa sve do kraja 80-ih godina i druge izložbe “Jugoslovenska dokumenta” u Sarajevu 1989. godine, istorijski i hronološki okvir izložbe postavljen je od 1951. do 1989. S jedne strane, to je i istoriografski okvir izgradnje specifičnog jugoslovenskog društveno-političkog modela socijalizma započetog nakon 1948. godine i sukoba s Informbiroom i Staljinom. S druge strane, to je i simbolički okvir specifičnog jugoslovenskog umetničkog konteksta obeleženog definitivnim razlazom sa umetnošću socijalističkog realizma, kao i prelomnom izložbom Petra Lubarde u Galeriji ULUS maja 1951. godine, koja je iz korena promenila paradigmu likovnog jezika u socijalističkoj Jugoslaviji.
Petar Lubarda, Fantastični predeo, 1951. godina, ulje na platnu, kolekcija MSUB-a
Izložba zato hronološki počinje Lubardinom slikom “Fantastični predeo” iz 1951. godine, a završava se slikom Marije Dragojlović “Crna satenska kutija” iz 1989. godine, čime se takođe prati postavljeni društveno-politički određen hronološki okvir.
Posebno bitno polazište za osmišljavanje postavke bila je analiza politike otkupa MSUB-a od osnivanja, pri čemu se posebno ističe pravovremena recepcija, valorizacija i akvizicija najznačajnijih pojedinaca i pojava iz svih umetničkih sredina Jugoslavije.
Vladimir Veličković, Veliko strašilo II, 1963. Iz kolekcije MSUB-a
Izbor radova i izložba zato su u potpunosti bazirani na akvizicijama MSUB-a u datom hronološkom okviru, i ne uključuju naknadne otkupe i poklone iz perioda posle raspada socijalističke Jugoslavije.
Izložba, kako napominje MSUB, nema pretenziju da u prostoru Kuće legata pruži normativno čitanje jugoslovenske umetnosti druge polovine XX veka, već se može posmatrati kao skica i uvod u buduća kompleksnija promišljanja razvoja jugoslovenske umetnosti u istorijskom periodu obuhvaćenom određenim hronološkim okvirom.
Marina Abramović, Oslobađanje memorije, 1976. godina, crno-beli video, iz kolekcije MSUB-a
Autor koncepcije i postavke je Zoran Erić, a kustosi su Svetlana Mitić i Mišela Blanuša.
Izložba će biti otvorena za publiku od 16. oktobra do 7. decembra, a obuhvata bogat prateći program koji obuhvata autorska i tematska vođenja subotom, susrete sa umetnicima sredom i vikend radionice za školsku populaciju.
Autorska vođenja Zorana Erića kroz izložbu najavljena su za 18. oktobar i 6. decembar.
Tematska vođenja kustosa MSUB biće održana 25. oktobra – „Volite li osamdesete - slikarstvo beogradske scene?“ (Žana Gvozdenović), 1. novembra – „Slikarstvo beogradskog enformela" (Mišela Blanuša), 8. novembra – “Heroika vizije - Petar Lubarda” (Svetlana Mitić), 15. novembra – “Neša Paripović, Primeri analitičke skulpture” (Dejan Sretenović), 22. novembra – “Svetlost kao element u oblikovanju savremene skulpture” (Rajka Bošković) i 29. novembra – “Dva pogleda: Ivan Tabaković i Leonid Šejka” (Žaklina Ratković).
Nedeljko Neša Paripović, Primeri analitičke skulpture, 1978. Iz kolekcije MSUB-a
Posetioci će imati priliku za susret sa umetnicima Miletom Prodanovićem (22. oktobar), Dušanom Otaševićem (29. oktobar), Vladanom Radovanovićem (5. novembar), Zoranom Popovićem (19. novembar), Marijom Dragojlović (26. novembar) i Mrđanom Bajićem (3. decembar).
Najavljen je i edukativni program za školsku populaciju – radionice Omladinskog kluba MSUB (25. oktobar i 29. novembar) i Dečjeg kluba MSUB (26. oktobar i 30. novembar).
Mrđan Bajić, Akumulacija, 1988. godina, kombinovana tehnika (drvo, poliester, aluminijum), kolekcija MSUB-a
Na prethodnoj izložbi “100 dela iz zbirki MSU. Jugoslovenska umetnost od 1900. do 1945”, čiji je autor Dejan Sretenović, MSUB je prikazao reprezentativni izbor dela jugoslovenske i srpske moderne umetnosti iz prve polovine 20. veka, koja su većinom činila i prvu stalnu postavku tog muzeja otvorenog 1965. godine. Izložba je pratila početke moderne umetnosti, preko tendencija karakterističnih za 20-godine 20. veka, sve do umetnosti 30-ih, kada dominiraju intimizam, poetski realizam, ekspresionizam boje i socijalna umetnost. Poseban prostor bio je posvećen istorijskim avangardama (zenitizam, konstruktivizam, nadrealizam).
MSUB je tada izrazio nadu da će 2016. godine biti konačno završena rekonstrukcija njegove zgrade na Ušću, te da će naredna, treća studijska izložba biti organizovana u stalnom muzejskom prostoru.
Izložba “50 umetnika iz zbirki MSUB – Jugoslovenska umetnost od 1951. do 1989. godine” organizovana je uz podršku Ministarstva kulture i informisanja Srbije, a ministar Ivan Tasovac će je i otvoriti 15. oktobra, uz v.d. direktora MSUB-a Jovana Despotovića i autora postavke Zorana Erića.
*VIDEO: tematsko vođenje Slika i reč srpske avangarde u okviru izložbe 100 dela iz zbirki Muzeja savremene umetnosti. Jugoslovenska umetnost od 1990. do 1945.
(SEEcult.org)
