Preminuo Branko Cvejić
Istaknuti pozorišni, televizijski i filmski glumac Branko Cvejić preminuo je 26. jula u Beogradu u 76. godini, saopštilo je Jugoslovensko dramsko pozorište (JDP), čiji je bio dugogodišnji član, a svojevremeno i direktor.
Cvejić je igrao u više od 40 celovečernjih igranih filmova i ostvario niz značajnih uloga u TV serijama, filmovima i dramama.
Pripadao je generaciji srpskih i jugoslovenskih pozorišnih, filmskih i televizijskih glumaca koja je, krajem 1960-ih godina osvojila, potpuno preuzela i radikalno izmenila izgled domaćeg glumišta, napravivši dovršen stilski preokret kojim je najavljeni dah modernosti iz prethodne decenije konačno postao dominantnim scenskim izrazom u skladu sa duhom epohe i kretanjima u scenskim umetnostima u svetu, istaklo je JDP. Doprinos Cvejića toj glumačkoj revoluciji kulminirao je u televizijskoj seriji “Grlom u jagode”, kao i kasnijem filmskom nastavku, autora Srđana Karanovića, u kojoj je ovaj stilski prevrat, najavljen brojnim ranijim ulogama u JDP/u i Ateljeu 212, kao i na filmu i televiziji, “ozvaničen” i ustoličen. Uloga Baneta Bumbara učinila je Cvejića jednim od vodećih dramskih umetnika svoje generacije i ondašnje Jugoslavije.
Rođen u Beogradu 25. avgusta 1946. godine, Cvejić je maturirao u Petoj beogradskoj gimnaziji 1965, a iste godine upisao je glumu na Fakultetu dramskih umetnosti. Sa celom novom generacijom glumaca, na poziv Bojana Stupice, postao je član JDP-a u maju 1967.
U JDP-u je odigrao više od 50 uloga, od kojih su najznačajnije: Lord Graham (Lepeza ledi Vindermir), Frank (Zanat gospođe Vorn), Petrunjela (Dundo Maroje), Stanković (Pučina), Nikola (Nahod Simeon), Pera pisar (Gospođa ministarka), Simeonov-Piščik (Višnjik). Najviše je sarađivao sa rediteljem Dejanom Mijačem, kao glumac, a kasnije i kao producent brojnih predstava. Gostovao je i na drugim pozorišnim scenama, između ostalog i u Zvezdara teatru - pozorištu u čijem je osnivanju i sam učestvovao.
Cvejić je bio i direktor JDP-a od 2002. do kraja 2011. Kao pomoćnik direktora bio je angažovan u periodu 1986-1999,.a imenovan je za operativnog direktora s odgovornošću za poslove izgradnje nove zgrade JDP-a 2000. Kao producent/direktor vodio je veliki broj nezavisnih projekata i koprodukcija.
Dobitnik je priznanja internacionalnog ranga - Zlatnog lovorovog vijenca na MESS-u u Sarajevu, Nagrade za pozorišno stvaralaštvo festivala “Grad teatar” u Budvi (2011), Nagrade festivala Dani Sarajeva (2011) i jedinstvene nagrade nacionalnog značaja “Nikola Peca Petrović” Pozorišnog maratona u Somboru (2006). Specijalno priznanje JDP-a dobio je 1989. Na Sterijinom pozorju, dobio je glumačke nagrade lista Večernje novosti za ulogu Nikole u predstavi “Nahod Simeon” 1981. i nagradu lista “Glas omladine” za ulogu Petrunjele u "Dundu Maroju" 1977.
JDP je istaklo i značaj Cvejića u ulozi upravnika tog teatra, kuće u kojoj je proveo svoj ceo radni vek.
Još od sredine 80-ih bio je angažovan kao dragocena i ključna osoba, prvi saradnik legendarnog upravnika Jovana Ćirilova. Cvejić je bio idealna spona između tri pozornice JDP-a i upravljačke strukture kuće. Kontinuitet ogromnih uspeha pozorišta – od vremena predstava kakve su bile Putujuće pozorište Šopalović, Rodoljupci, Buđenje proleća, Dozivanje ptica, Baal, Per Gint, Seobe, Ruženje naroda, Pozorišne iluzije, Bure baruta i desetine drugih, bio je moguć samo kroz predan i pouzdan radno-operativni angažman Cvejića. Mnoge od tih predstava nisu samo vrhunski umetnički dometi, nego i potpuni produkcijski iskoraci po raznim osnovama – od njihove fizičke veličine do upotrebe do tada nezamislivih scenskih postupaka, materijala i efekata. Uz Jovana Ćirilova, Cvejić je ključna osoba za kontinuitet uspeha JDP-a ne samo u zemlji, nego i na brojnim, najčešće festivalskim, gostovanjima u inostranstvu.
JDP je izraslo u jedan od vodećih evropskih teatara, što je potvrđeno i članstvom u Evropskoj pozorišnoj konvenciji, a ubrzo zatim, 2006. godine, i pozivom za članstvo u najznačajnijoj pozorišnoj asocijaciji kontinenta – Uniji teatara Evrope koju je, pre više od 30 godina osnovao jedan od najvećih reditelja u istoriji pozrorišta Đorđo Streler. Cvejićev upravnički rad karakterišu dalji reperotarski prodori, nastojanje na načelu da je JDP kuća u kojoj rade najbolji umetnici u svim oblastima. Načelo otvorenosti u izboru saradnika – svih vodećih ličnosti regiona, baš kao i neprestano uključivanje mlađih i najmlađih umetnika, učinilo je da JDP u upravničkoj epohi Cvejića gostuje na tri kontinenta, u sedamdesetak gradova širom sveta, da višekratno osvoji sve moguće domaće i regionalne nagrade u kategorijama najboljih predstava, kao i pojedinačnih umetničkih dometa koji bi teško bili mogući bez upravničkog angažmana.
Predstave Šine, Hadersfild, Skup, Skakavci, Sanjari, Elijahova stolica, Rođeni u YU, Fedrina ljubav, Mletački trgovac, Metamorfoze, kao i desetine drugih, predstavljaju stalnu postavku jednog imaginarnog muzeja srpskog i evropskog teatra 21. veka, antologijske vrednosti višestruko potvrđene najvećim mogućim zvaničnim nagradama.
“Branko Cvejić, likom i delom, ostavlja za sobom osoben i svetao trag, trajan doprinos ne samo srpskoj kulturi, umetnosti i društvu”, istaklo je JDP, poručujući da će Cvejić u svom teatru ostati zapamćen kao jedna od najznačajnijih ličnosti u bogatoj istoriji te kuće.
Cvejiću je nedavno, kako su preneli mediji, pozlilo za vreme probe, nakon čega je hitno hospitalizovan.
Mnogobrojne kolege, kao i poštovaoci širom bivše Jugoslavije, odaju mu počast na društvenim mrežama.
Datum i vreme komemoracije u JDP-u naknadno će biti saopšteni.
*Foto: Nebojša Babić
(SEEcult.org)
