Preminuo Jonas Mekas

Legendarni filmski autor Jonas Mekas, svestrani umetnik, pesnik i pisac, jedan od pionira američkog avangardnog filma, preminuo je 23. januara u Njujorku u 97. godini.

Mekas je bio i jedan od osnivača Arhiva antologijskog filma u Njujorku, jedne od globalno najvažnijih institucija za čuvanje, proučavanje i prikazivanje nezavisnog, eksperimentalnog i avangardnog filma. Arhiv je i objavio vest o Mekasovoj smrti na Tviteru, navodeći da je umro mirno u svom domu, okružen porodicom.

Rođen 1922. godine u Litvaniji, Mekasa i njegovog brata nacisti su 1944. godine odveli u radni logor u Elmshornu. Posle rata je studirao filozofiju na Univerzitetu u Majncu, a 1949. godine emigrirao je sa bratom u SAD.

Mekas je ubrzo kupio prvu 16mm kameru i počeo da snima kratke događaje iz života, koje je nastavio kontinuirano da beleži i narednih decenija.

Bio je deo uticajne njujorške umetničke scene 70-ih godina, uključujući legendarni Studio 54. Radio je sa umetnicima kao što su Endi Vorhol, Salvador Dali, Džon Lenon...

Posebno je bio poznat po intimnim dnevničkim filmovima, u kojima su se pojavljivale mnoge ikone umetničke scene, uključujući Džeki Kenedi, Alena Ginsberga, Marinu Abramović i Bjork.

Mekas je imao mnogobrojne izložbe i retrospektive u prestižnim muzejima i galerijama, a dobitnik je i niza nagrada, uključujući Gran pri u Veneciji 1964. godine za film “The Brig”. Njegovi radovi predstavljani su i na izložbi Documenta 2002. i 2017. u Kaselu, kao i na Bijenalu umetnosti u Veneciji 2003. i 2005. godine.

Među njegovim filmovima su i "Walden" (1969), "Reminiscences of a Journey to Lithuania" (1972), "Lost Lost Lost" (1975), "Scenes from the Life of Andy Warhol" (1990), "Scenes from the Life of George Maciunas" (1992), "As I was Moving Ahead I saw Brief Glimpses of Beauty" (2000), "Letter from Greenpoint" (2005), "Sleepless Nights Stories" (2011) and "Out-takes from the Life of a Happy Man" (2012).

Mekas je 2007. završio seriju od 365 kratkih filmova koje je objavljivao svakodnevno na internetu, a i nakon toga nastavio je da stavlja nove radove na svoj sajt jonasmekas.com

Mekas je govorio da je u Litvaniji poznat kao pesnik, jer “oni ne mare za njegov film”. “U Evropi ne znaju moju poeziju – za Evropu, ja sam filmski autor. Ali, ovde, u SAD, ja sam samo čudo!”, izjavio je svojevremeno Mekas.

Počast Mekasu odale su mnogobrojne kolege na društvenim mrežama.

*Foto: Furiodetti - Furio Detti, CC BY 3.0

(SEEcult.org)