Preminuo Miloš Forman

Proslavljeni češko-američki reditelj Miloš Forman, dobitnik Oskara za “Let iznad kukavičjeg gnezda” i “Amadeus”, preminuo je u 87. godini u SAD, gde je živeo od kraja 60-ih.

Forman je preminuo 13. aprila posle kraće bolesti, okružen porodicom i najbližim prijateljima, izjavila je njegova supruga Martina Forman češkim medijima.

Rođen 18. februara 1932. u Časlavu u tadašnjoj Čehoslovačkoj, Forman je rano ostao bez roditelja koji su stradali u koncentracionom logoru u Aušvicu. Studirao je filmsku režiju na Akademiji umetnosti u Pragu, a nakon Praškog proleća i sovjetske invazije 1968. godine, preselio se u SAD. Američko državljanstvo dobio je 70-ih godina.

Uz “Let iznad kukavičjeg gnezda” (1975) s Džekom Nikolsonom, koji je ovenčan sa pet nagrada Američke filmske akademije, te osmostruko nagrađeni “Amadeus” (1984), Forman je bio poznat i po filmovima kao što su “Crni Petar” (1964), “Ljubavi jedne plavuše” (1965), “Gori moja gospođice” (1967), “Svlačenje” (1971), “Kosa” (1979), “Narod protiv Larija Flinta” (1996), “Čovek na Mesecu” (2000), “Gojini duhovi” (2006)…

Predsednik Američkog udruženja reditelja (DGA) Tomas Šlam izjavio je da je Forman bio izuzetan filmski autor, umetnik i borac za prava umetnika.

“Njegov doprinos umeću režiranja bio je nesumnjivo izvor inspiracije generacijama filmskih autora”, rekao je Šlam, ističući Formanovu rediteljsku viziju kojom je predstavljao priče o univerzalnoj borbi za slobodu izražavanja.

Forman je bio član Odbora DGA i dobitnik nagrade za životno delo tog udruženja.

Više puta je govorio pred Kongresom o važnosti slobode izražavanja i potrebi zaštite tog prava, ustajući u niz slučajeva u odbranu filmskih umetnika koji su bili u tom smislu ugroženi. Smatrao je da kreativnost i umetnička sloboda mogu napraviti drugačiji svet.

Bivši predsednik Kanskog filmskog festivala Žil Žakob opisao je Formana kao “jedinog reditelja koji je od češkog Novog talasa (Crni Petar) stigao do velikih američkih filmova koji su ovenčani Oskarom”.

“Voleo je pivo, tenis, Kan, govorio je istinu – to je sve”, istakao je Žakob.

Britanski reditelj i scenarista Edgar Rajt istakao je da je Forman ostavio iza sebe filmografiju koja “dokumentuje pobunjeničko srce i ljudski duh”.

Američki scenarista i producent Lari Karacevski, koji je radio na dva filma sa Formanom, rekao je da je bio i prijatelj, i učitelj.

“Bio je majstor filmske umetnosti – niko bolje od njega nije mogao da uhvati male, neponovljive trenutke ljudskog ponašanja. Snimili smo dva filma zajedno i svaki dan proveden sa njim bio je jedinstveno iskustvo. Miloš je voleo život. Nedostajaće mi njegov smeh”, naveo je Karacevski.

(SEEcult.org)