Nagrada za najboljeg izdavača 2018. godine ravnopravno je dodeljena na 63. Međunarodnom beogradskom sajmu knjiga novosadskoj kući Prometej i Službenom glasniku iz Beograda, a za izdavački poduhvat godine proglašena je knjiga “Crnjanski – biografija jednog osećanja” autora Mila Lompara, u izdanju Pravoslavne reči iz Novog Sada.
U užem izboru za izdavača godine bili su i Zavod za udžbenike, Srpska književna zadruga i Eduka, a nagrade je dodelio žiri koji su činili prof. dr Dragan Simeunović (predsednik), prof. dr Slobodan Kanjevac, mr Milica Lilić, prof. dr Tiodor Rosić i Želidrag Nikčević.
Prometej je, kako je istaknuto u obrazloženju, godinama jedan od najrelevantnijih srpskih izdavača, koji objavljuje kapitalna lingvistička izdanja, izuzetna istoriografska i književna dela domaće i strane poezije i proze, a prepoznatljiv je po izuzetnim monografijama. Posebno se ističe 60 objavljenih naslova u ediciji Srbija 1914-1918. Prećutane teme, zaboravljeni događaji i žrtve, kao i bogat izbor ilustracija, neke su od odlika Prometejevih izdanja objavljenih povodom stogodišnjice Prvog svetskog rata. Time, kako je istakao žiri, odlikuje i najnovije peto kolo. Izuzetan doprinos dat je i srpskoj lingvistici knjigom Miloša Okuke “Srpski dijalekti”, a pravi izdavački dragulj, kako je navedeno, predstavlja “Osnovni navatl” (astečko-srpski) rečnik Igora Sekea.
Prometej je, inače, između dva sajma objavio 121 novu knjigu.
Javno preduzeće Službeni glasnik, koje je poslednji put 2015. godine dobilo nagradu za najboljeg izdavača, a prethodno 2006. i 2007, nagrađen je ovoga puta kao kuća koja, kako je istaknuto, već godinama spada u red najplodnijih i po izdavačkom dijapazonu, kao i objavljenim sadržajima, najkvalitetnijih izdavača.
“Iako ni njega u proteklim godinama nisu mimoišle razne izdavačke slabosti, on je ove godine nesumnjivo jedna od onih izdavačkih kuća koje zaslužuju epitet izdavača godine. Iako je ukupna produkcija Službenog glasnika kao, uostalom i većine drugih izdavača smanjena, Glasnik je ipak smogao snage da napravi značajan iskorak u smeru dinamičnije i selektivnije izdavačke produkcije, više težeći nego ranije aktuelnim sadržajima iz domena književnosti, nauke i umetnosti”, istakao je žiri, dodajući da o tome svedoče naslovi koji su u proteklih godinu dana obeležili izdavačku delatnost te kuće. Žiri je posebno pohvalio antologijsku ediciju “Prvi svetski rat u srpskoj književnosti”, koja obuhvata romane, pripovetke, poeziju, drame nastale u periodu od 1915. do 2018, kao i sećanja i svedočanstva učesnika rata sabranih u 15 knjiga.
Nagrada za izdavački poduhvat godine dodeljena je knjizi “Crnjanski – biografija jednog osećanja”, uz obrazloženje da autor Milo Lompar, u potrazi za signalima egzistencijalnog osećanja koje konstituiše identitet i iskustvo Crnjanskog, “izvrsnim esejističkim stilom osvetljava životnu putanju velikog pisca i njegov položaj u srpskoj kulturi”.
“Hermeneutičko svetlo pada na prepisku, istorijska svedočanstva, političke članke i umetničko pripovedanje Miloša Crnjanskog. Ukrštanjem različitih sadržaja – biografskih, književnih, političkih u sudbini Miloša Crnjanskog, ova izvrsno opremljena i ilustrovana monografija predstavlja značajan doprinos u našoj književnosti i kulturi”, naveo je žiri, koji je u uži izbor za izdavački poduhvat izabrao bio i Prozna dela Zorana Živkovića u 10 tomova, u izdanju Zavoda za udžbenike, trotomno delo Vladete Jerotića “Od Save do Pavla”, u izdanju kuće Ars Libri, knjigu “Srpska pravoslavna crkva – osam vekova istorije u slici i reči” autora Borisa Stojkovskog, Valentine Vuković i Srđana Ercegana, u izdanju Data status, te “Džon V. Frotingam – zaboravljeni srpski dobrotvor” Tomislava R. Simonovića, u izdanju Zavoda za udžbenike.
Nagrada za najboljeg izdavača iz dijaspore dodeljena je Akademiji nauka i umetnosti Republike Srpske iz Banjaluke i Pravoslavnoj reči za knjigu “Spomeničko blago Republike Srpske” autorke Ljiljane Ševo, kao i Matici srpskoj - Društvu članova u Crnoj Gori iz Podgorice i Akademskoj knjizi iz Novog Sada za “Istoriju američke književnosti” autorke Radojke Vukčević.
Monografija “Spomeničko blago Republike Srpske”, kako je istaknuto, ima veliku i višestruku kulturnu vrednost, a zasnovana je na “naučnoj istini iz koje se vidi da je svaka generacija srpskog naroda i naroda koji su mu prethodili u određenoj epohi ostavila neizbrisive tragove na prostorima današnje Republike Srpske”.
Studiju “Istorija američke književnosti”, kako je istaknuto, krase ne samo bogatstvo sadržaja i duboki analitički uvidi u verovatno najraznovrsniji književni korpus koji je do sada proizveden unutar jedne nacije, već i otvorenost za nove poetike, nedovoljno istražene glasove i oprečne perspektive. Reč je o dragocenom poduhvatu od posebnog značaja kako za stručnu publiku i studente anglistike kojima je ta knjiga posvećena, tako i za ljubitelje američke i svetske književnosti, naveo je žiri.
U užem izboru za nagradu za najboljeg izdavača iz dijaspore bile su i knjige “Staro zlato” Zadužbine Petar Kočić iz Banjaluke, “U slavu i spomen Sv. Jovana Vladimira” (6. i 7. tom) Svetigore sa Cetinja i zbornik “Srpske pesnikinje” Andrićevog instituta iz Višegrada.
Posebno priznanje za doprinos u oblasti nauke dodeljeno je delu “Jasenovac Aušvic Balkana. Ustaška imperija okrutnosti” (Institut za holokaust Šem Olam i Akademski koledž Ono, Izrael; Fondacija za projekte edukacije za Holokaust, u saradnji sa Poljskim projektom za restauraciju jevrejskih grobalja – FHEP, SAD) autora Gideona Grajfa, eksperta za Aušvic i uopšte Holokaust koji se bavi tom problematikom više od 40 godina. Zahvaljujući naporima više zemalja, uključujući i Srbiju, Grajfu je učinjena dostupna i ona građa koja do sada nije ugledala svetlost dana.
Dečjom knjigom godine proglašena je “Gospodar solitera i druga čuda” Miladina Ćulafića, u izdanju Srpske književne zadruge. Kako je istaknuto, igra, sarkazam, ironija i nonsens čine glavna svojstva tih zapisa čiji su autori deca, a koje je Ćulafić uobličio. Knjiga je bogato ilustrovana dečjim crtežima.
U užem izboru bile su i knjige “Na rogu Afrike” Lidije Nikolić i Ane Novaković (Pčelica izdavaštvo, Čačak), “Šah-mat nasilju” Marije Ranđelović (Niški kulturni centar), “Priče o prkosnim Srpkinjama” Ivane Nešić (Urban Reads) i “Basnovite pričice” Mirjane Dragović (Miroslav).
Članovi žirija dodelili su i specijalna priznanja za izdavača, knjigu i strip.
Specijalna priznanja za izdavače dobili su Zavod za udžbenike iz Beograda za knjigu Tomislava R. Simonovića o zaboravljenom velikom američkom dobrotvoru Džonu Frotingamu i Akademija nauke i umetnosti RS za drugi tom Enciklopedije Republike Srpske.
Specijalna priznanja dodeljena su za knjige “Patrijarh Pavle o islamu i muslimanima” đakona dr Aleksandra Praščevića, u izdanju Arhiepiskopije beogradsko-karlovačke, “Ivo Andrić - Večiti kalendar maternjeg jezika”, koju je priredio Miro Vuksanović (Makarije, Obodsko slovo i Hercegovina izdavaštvo), “Manastir Sv. Trojice Stanjevići 1338-2018” (Svetigora, Cetinje), “Srbi na Kosovu i Metohiji u 19. i 20. veku” Milovana J. Bogavca i Dragoslava S. Ćetkovića (Obeležja plus, Beograd) i “Umetničko nasleđe srpskog naroda na Kosovu i Metohiji” urednika Dragana Vojvodića i Miodraga Markovića (SANU, Beograd).
Specijalna nagrada za strip dodeljena je za grafički roman “Sat” (crtež Vujadin Radovanović Vuja, scenario Dragan Lazarević de Lazare, kolor Rade Tovladijac), u izdanju Pčelice iz Čačka, objavljen u čast stogodišnjice proboja Solunskog fronta. Iz konteksta nacionalne tragedije Prvog svetskog rata, ova priča izdvaja porodičnu tragediju, ličnu i emotivnu, a u isto vreme dovoljno opštu da se može pripisati velikom broju srpskih porodica s početka 20. veka, naveo je u obrazloženju žiri.
Nagrada “Bogdan Kršić” za najlepšu knjigu dodeljena je knjizi “Ikone stila Srbije” Nede Todorović i Radmile Stanković, u opremi Aleksandre Janković, u izdanju Zepter Book World iz Beograda.
Za najlepšu dečju knjigu proglašena je edicija “Princeza Sofija” autorke Vesne Aleksić, u opremi Dušana Savića i sa ilustracijama Bojane Stojanović, u izdanju Kreativnog centra iz Beograda.
Specijalno priznanje za mladog dizajnera dodeljeno je Jeleni Vasiljević za knjigu “Hostel Beatrice” Miloša Švonje, u izdanju Prometeja.
Na 63. Sajmu knjiga, koji je otvoren do 28. oktobra, učestvuje oko 500 direktnih izlagača, odnosno oko hiljadu ukupno.
(SEEcult.org)