Real Presence – decenija stvarnog prisustva umetnika

Međunarodna umetnička manifestacija “Real Presence”, posvećena mladim umetnicima i organizovana od 2001. do 2010. godine u Beogradu pod vođstvom kustoskinja Biljane Tomić i Dobrile Denegri, istorizovana je u knjizi koja će 5. oktobra biti predstavljena u Kulturnom centru Beograda, uz niz razgovora i prezentacija u Biblioteci grada i performanse i izložbe u Magacinu u Kraljevića Marka, u kojima učestvuju domaći i strani umetnici.

Međunarodna umetnička radionica “Real Presence” prvi put je održana 2001. godine u Beogradu, u nameri da simbolično označi početak novog veka i demokratskih promena nakon deset godina rata, kulturnog embarga i velike političke, ekonomske i socijalne krize. “Real Presence” bio je više od umetničkog događaja, predstavljajući jedinstveni oblik kulturnog aktivizma. Zalagao se za otvorenost i inkluziju, a počeo je otvorenim pozivom mladim umetnicima i studentima umetnosti iz različitih evropskih zemalja da dođu u Beograd, da budu stvarno prisutni, i da tako stvore konkretne i simboličke prostore umetničkog izražavanja, razmene, solidarnosti i zajedničkog učenja.

Osim što je održavan od 2001. do 2010. u Beogradu, u organizaciji Nezavisne kulturne asocijacije (nKA) Biljane Tomić i Dobrile Denegri, “Real Presence” uspostavljao je i saradnju sa značajnim internacionalnim manifestacijama i institucijama, pa je “satelitskim” programima predstavljan u sklopu bijenala u Veneciji i Istanbulu, kao i u Muzeju savremene umetnosti “Castello di Rivoli” u Italiji, a povezao se i sa evropskim bijenalom “Manifesta”.

Harald Zeman (Harald Szeemann), predavanje, otvaranje Real Presence radionice, Muzej Jugoslavije (sa Biljanom Tomić - levo i Dobrilom Denegri - desno)

Koncept projekta “Real Presence” utemeljen je u kustoskom radu Biljane Tomić, koja je od druge polovine 60-ih godina učestovala u organizaciji velikih internacionalnih manifestacija koje su u Beogradu okupljale neke od najznačajnijih figura internacionalne neoavangarde.

Nakon ratnih 90-ih i međunarodne izolacije Srbije, “Real Presence” je bio pokušaj da se ponovo uspostavi umetnički dijalog sa svetom, kao i da se generacijama koje su odrastale tokom rata pruži prilika da prevaziđu razarajuće efekte prethodne decenije. Manifestacija je okupila tokom deset godina vise od 2.000 mladih umetnika i studenata poznatih profesora i umetnika, poput Janisa Kunelisa, Mikelanđela Pistoleta, Marine Abramović, Luciana Fabra, Heima Zoberniga, Katarine Siverding, Tobiasa Rebergera, Ervina Vurma, Viktorije Vesne i mnogih drugih.

Iz te dinamične, pluralističke i inkluzivne umetničke manifestacije, poslednji put održane u vidu serije izložbi u septembru 2010. godine, nastale su generacije umetnika koji su sada deo aktuelne umetničke scene u Srbiji i u svetu.

Iris Selke, Narziss, performans, Muzeh Jugoslavije

Verdiana Zurita, “Gordons in the Garden”, 2009, performans, Real Presence 9, Kazamati, Vojni muzej, Kalemegdan

Knjiga “Real Presence - 2001 / 2010 / 2019”, čije su urednice Dobrila Denegri, Biljana Tomić i Isidora Krstić, nije samo dokument o događajima koji su se desili tokom deset godina postojanja te manifestacije, već govori i o formiranju specifičnog kustoskog i obrazovnog modela, u kontinuitetu od kasnih 60-ih do početka 2000-ih. Takođe, govori i o sadašnjem vremenu, kada su mnogi učesnici “Real Presence” postali afirmisani umetnici aktivni na globalnoj umetničkoj sceni, ali i predavači/profesori na umetničkim fakultetima koji formiraju buduće generacije.

Na promociji knjige “Real Presence - 2001 / 2010 / 2019”, uz Dobrilu Denegri i Biljanu Tomić, učestvovaće 5. oktobra u podne u KCB-u i vice-rektorka Univerziteta primenjene umetnosti u Beču Barbara Putz-Plecko, profesor na LASALLE koledžu - Fakultetu likovnih umetnosti u Singapuru Milenko Prvački, profesor na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu Mrđan Bajić, savetnik za savremenu umetnost i multimedije u Ministarstvu kulture i informisanja Srbije Dimitrije Tadić, kustoskinja Muzeja Jugoslavije Marija Đorgović, kao i neki od mnogobrojnih umetnika koji su učestvovali na manifestaciji “Real Presence”.

Povodom promocije knjige, 5. oktobra u centralnom prostoru Magacina u Kraljevića Marka biće otvorena izložba “Real Presence” radionice, koja je u tom nezavisnom kulturnom centru i održavana godinama, kao i na drugim lokacijama širom grada,u organizaciji nKA.

Promociji knjige “Real Presence”, koja je premijerno predstavljena u martu u Muzeju moderne umetnosti (mumok) u Beču, a potom i u Milanu, prethode 3. oktobra u Biblioteci grada Beograda razgovori i prezentacije (Real Presence Flashback), u kojima su najavljeni: Tijana Mišković i Nina Wengel (Kopenhagen), Alberto Gianfreda, Marco Chiesa (Milano), Christian Sievers (Keln), Charlotte Mumm (Amsterdam) i umetnici iz Beograda, među kojima Nina Ivanović, Nina Simonović, Marija Šević… Takođe, u Magacinu u Kraljevića Marka biće otvorena izložba "Presences", na kojoj učestvuju Nina Ivanović, Charlotte Mumm, Nina Simonović, Marija Šević, Saša Tkačenko, Selman Trtovac, Veljko Vujačić, Vesna Zarev, Nina Wengel...

Povodom knjige “Real Presence”, 4. oktobra u Biblioteci grada Beograda biće održan simpozijum “Present Academy”, a među učesnicima su najavljeni Alberto Gianfreda, ass. prof. na Akademiji Brera u Milanu, Alessandra Saviotti sa ArtEZ univerziteta umetnosti u Arnhajmu, Christian Sievers, ass. prof. na Akademiji umetnosti i medija u Kelnu, umetnik Nemanja Nikolić, ass. prof. na beogradskom FLU, Saša Tkačenko, umetnik i ass. prof. na Arhitektonskom fakultetu u Novom Sadu, Aleš Vaupotič, šef Centra za humanistička istraživanja  Univerzitet Nove Gorice; Narvika Bovcon, ass. prof. na Fakultetu za informatičke nauke Univerziteta u Ljubljani; Milenko Prvački, prof. LASALLE koledža u Singapuru i Jacob Tonski, ass. prof. na Institutu umetnosti u Čikagu.

Autori: Marina Abramović, Antonia Alampi, Giulio Alessandri, Anabela Angelovska, Paola Anziché, Simone Bader, Mrđan Bajić, Michele Bazzana, Daniel Birnbaum, Igor Bošnjak, Narvika Bovcon, Franziska Bruckner, Johanna Bruckner, Giulia Casula, Marco Chiesa, Matthieu Crimersmois, Raffaella Crispino, Zorica Čolić, Raluca Davidel, Lidija Delić, Federico Del Vecchio, Dobrila Denegri, Cordula Ditz, Nezaket Ekici, Dirk Fleischmann, Corrado Folinea, Francesco Fonassi, Guillaume Fouchaux, Alberto Gianfreda, Marina Gržinić, Philipp Haager, Gabriel Hadler, Marlene Haring, Miha Horvat, Nicu Ilfoveanu, Pravdoliub Ivanov, Nina Ivanović, Franz Kapfer, Çiğdem Kaya, Leopold Kessler, Isidora Krstić, Gil Kuno, Ladies of the Press (Ana Čavic, Renée O’Drobinak), Nemanja Lađić, Irena Lagator Pejović, Elad Larom, María León, Francesco Lucifora, Catherine Ludwig, MaraM, Katja Majer, Flaviane Malaquias, Caroline Malmström, Alessandro Mancassola, Ksenija Marinković, Noemí Martínez Chico, Christian Kosmas Mayer, Katia Meneghini, Branko Milisković, Valentina Miorandi, Ruben Montini, Ulrike Möschel, Charlotte Mumm, Barbara Nardacchione, Jonas Nobel, Adrian Notz, Anna Nykyri, Alek O., Hafiz Osman, Maja Ozvaldič, Cecilia Parsberg, Irena Paskali, Karin Passarnegg-Denissov, Marco Pezzotta, Giusy Pirrotta, Milenko Prvački, Barak Raiser, Gastón Ramírez Feltrin, Tobias Rehberger, Martin Rille, Arend Roelink, Andrea Romano, Halvor Rønning, Hans Rosenström, Joanna Sandell, Esther Saura Múzquiz, Alessandra Saviotti, Swen Erik Scheuerling, Steffi Schöne, Marinella Senatore, Iacopo Seri, Lerato Shadi, Christian Sievers, Ivana Smiljanić, Marta Smolińska, Patricia Solini, Malin Ståhl, Magda Stanová, Bojana Stamenković, Gabriele Sturm, János Sugár, Kateryna Svirgunenko, Kamila Szejnoch, Harald Szeemann, Marija Šević, Miodrag Šuvaković, Nahum Tevet, Johan Thom, Johanna Tinzl, Adrien Tirtiaux, Saša Tkačenko, Biljana Tomić, Jacob Tonski, Diego Tonus, Roxana Trestioreanu, Marika Troili, Mezli Vega Osorno, Aleš Vaupotič, Aleksander Velišček, Cosimo Veneziano, Angela Vettese, Victoria Vesna, Ósk Vilhjálmsdóttir, Eelco Wagenaar, Måns Wrange, Yaara Zach, Thanos Zakopoulos, Heimo Zobernig, Sanja Ždrnja.

Illegals, 2005, kolektivna akcija, Real Presence 5 - Floating Sites, dolazak u Đardini, 51. Venecijansko bijenale

Izdavač knjige je nKA, dizajn potpisuju Maximilian Mauracher i Nicoletta Dalfino Spinelli, a realizovana je zahvaljujući podršci Grupe HFFT iz Beča. Realizaciju i promociju knjige dodatno je podržalo Ministarstvo kulture i informisanja Srbije.

Promociju knjige u Beogradu su podržali i Austrijski kulturni forum Beograd, Goethe-Institut Beograd, Italijanski institut za kulturu u Beogradu, Danish Arts Foundation, Academy of Media Arts Cologne, LASALLE College of the Arts Singapore, School of the Art Institute of Chicago, University of Applied Arts Vienna, University of Ljubljana, University of Nova Gorica.

*Naslovna fotografija: Real Presence Plateau, 27.8.2001, kolektivni performans, Muzej Jugoslavije, by Lena Malm

(SEEcult.org)