Retrospektiva Goranke Matić u MSUB

Muzej savremene umetnosti u Beogradu (MSUB) predstavlja od 24. marta retrospektivnu izložbu fotografkinje Goranke Matić “Iskustvo u gužvi”, koju čini više stotina fotografija i materijala druge vrste (arhiva, dokumentacija, foto-eseji), a nije strukturirana hronološki, već prema tematskim celinama koje se kod autorke izdvajaju kao dominantne.

Prvu celinu retrospektive Goranke Matić, čija je kustoskinja Una Popović, čine prve autorske izložbe i radovi realizovani u mediju fotografije. Druga celina obuhvata fotografije rok koncerata i protagonista Novog talasa zajedno sa akterima likovne scene, koje su nastale 80-ih godina uglavnom u Studentskom kulturnom centru (rok fotografija, način života aktera rok i umetničke scene, dizajn omota muzičkih albuma). Treću celinu čine portreti (umetnici, reditelji, pisci, političari i dr.), a četvrtu 10 godina protiv - fotografije sa političkih skupova, manifestacija i protesta u Beogradu 1990 – 2000. Petu celinu ozložbe, priređene na tri poslednja muzejska nivoa, čine umetnički projekti (intimni autoportreti, projekti Moravice, Matrilinearno ogledalo, Memorabilije, Portreti sa prijateljicama, Ožiljci, autorski projekat i deo ranije realizovane izložbe Tiho teče Sutjeska).

Goranka Matić, Ivica Vdović i Milan Mladenović, 1981.

Goranka Matić prisutna je na umetničkoj i fotografskoj sceni već 40 godina, a od samih početaka, 80-ih godina XX veka, njen rad paralelno se odvijao u domenima novinske, reportažne i umetničke fotografije.

Dvostrukost i diferenciranost unutar njenog profesionalnog angažmana kao, sa jedne strane, novinskog hroničara muzičkih i likovnih a kasnije i političkih događaja i, sa druge, posvećenog umetničkog fotografa, doprinele su kompleksnom autorskom opusu koji se najprimerenije može sagledati kroz prizmu žanrovskih podela.

Iako su se teme i žanrovi razlikovali u zavisnosti od angažmana, ali i prirode interesovanja, to nije uticalo na kreativnu poziciju Goranke Matić već, upravo suprotno - na ujednačavanje vizuelnog i semantičkog pristupa, koji se ogleda pre svega u jednako jasnoj autorskoj koncentrisanosti kako na ljude, tako i na događaje i situacije. Otud i naziv retrospektivne izložbe “Iskustvo u gužvi”, čija je namera upravo da se nepretenciozno, pomalo i poetično, imenuje proces njenog rada.

Goranka Matić, 9. mart 1991.

Do profesionalnog angažmana Goranke Matić kao fotografa, kako podseća kustoskinja, došlo je spontano, a sve je pratila i velika doza lične znatiželje i hrabrosti, pa i sklonost ka određenoj vrsti aktivizma, želja da se pri važnim kulturnim i društvenim dešavanjima deluje ne samo kao fotograf na zadatku i posmatrač, već i kao aktivni učesnik.

Fotografisanje unutar gužve aktuelnog trenutka, bilo da se radi o rok koncertima 80-ih ili političkim protestima 90-ih, osposobilo je Goranku Matić da na autentičan način prenese dramatiku događaja i psihologiju pojedinca, ali i da istovremeno poetiku prilagodi tada savremenim kretanjima u fotografiji i umetnosti, istaknuto je u najavi izložbe.

Goranka Matić svojevrsna je hroničarka zbivanja na umetničkoj, kulturnoj, društvenoj i političkoj sceni, čiji se opus, prezentovan ovako u celini, može nezavisno od autorstva tretirati i kao problemska izložba koja omogućuje uvid u društvene i kulturne okolnosti nekadašnje države Jugoslavije, Srbije i Beograda, od početka 80-ih pa do početka 2000-ih godina.

Goranka Matić, Sastanak muzičara u Galeriji SKC, 1981.

Izložba “Iskustvo u gužvi” posredno teži da ukaže i na dinamične i mnogostruke pozicije i uloge medija fotografije.

Goranka Matić, akcija Klausa Rinkea, SKC, 1980.

Rođena 1949. godine u Mariboru, Goranka Matić završila je studije istorije umetnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Od 1971. godine bila je stalna saradnica Studentskog kulturnog centra kao jedna od urednica likovnog programa i kustoskinja galerije Srećna nova umetnost. Od 1978. do 1980. vodila je Galeriju 45 na Novom Beogradu.

Fotografijom se aktivno bavi od 1980. godine. Profesionalnu karijeru započela je u časopisu Džuboks, zatim u Startu, Svijetu... Njene fotografije izlazile su u gotovo svim vodećim časopisima bivše Jugoslavije (Duga, Politika, Omladinske novine, Beorama, Ritam, Liberation, Polet, (New)Moment, Delo).

Bila je urednica fotografije u nedeljniku Vreme (1990-2006), u dnevnom listu Politika (2006-2010) i na Radio-televiziji Srbije (2011-2015).

Goranka Matić, Miting SPS, 1996.

Tokom 80-ih godina najznačajniji je njen rad u oblasti rok fotografije, naročito u okviru neformalnog pokreta Novi talas. Tada nastaju neki od kultnih omota ploča vodećih muzičara tog perioda (Idoli, U škripcu, Bajaga i instruktori, Đorđe Balašević i dr).

Pored toga, njen fotografski opus sadrži i portrete umetnika, pisaca, reditelja, glumaca (ljudi sa umetničke i kulturne scene), ali i političara, snimljenih za izborne i razne druge vrste kampanja. Autorka je brojnih fotografija sa društveno-političkim temama nastalih tokom turbulentnih 90-ih godina.

Goranka Matić, portret umetnice Marije Vaude, 1995.

Predavala je na Fakultetu političkih nauka i Fakultetu za medije i komunikaciju u Beogradu (foto-žurnalizam i dokumentarna fotografija).

Prva je žena fotograf član foto-sekcije ULUPUDS-a.

Tokom umetničke karijere učestvovala je na brojnim kolektivnim i samostalnim izložbama u zemlji i inostranstvu. Njeni radovi nalaze se u kolekciji MSUB-a.

Dobitnica je nekoliko značajnih nagrada, među kojima su nagrada na 39. Oktobarskom salonu 1998. godine (diptih Male i velike priče), nagrada “Osvajanje slobode” Fondacije Maja Maršićević –Tasić 2002, Politikina nagrada za najbolju izložbu 2003. (Tiho teče Sutjeska), godišnja nagrada ULUPUDS-a 2005. nagrada Udruženja novinara Srbije za životno delo 2019. i nagrada Fondacije “Tanja Petrović” za izuzetan doprinos afirmisanju kulture i umetnosti u medijima, koja joj je nedavno uručena upravo u MSUB-u.

Goranka Matić kao Ira Fasbinder, 1978.

U skladu sa novim epidemiološkim merama, neće biti zvaničnog otvaranja, ali će posetioci moći da pogledaju izložbu od 12 do 20 časova. U MSUB-u istovremeno može boraviti ograničen broj posetilaca, pa je publika pozvana na strpljenje na ulazu.

Ulaz na otvaranje izložbe je besplatan, a dezinfekcija ruku, merenje temperature i nošenje maski uz fizičku distancu od devet metara kvadratnih su obavezni.

Izložba će biti otvorena do 24. maja.

(SEEcult.org)