Sanja Latinović: Umetnici su ratnici!
Politikina nagrada za najbolju samostalnu izložbu tokom 2022. godine uručena je 31. januara Sanji Latinović za izložbu “Prepreka ili prag” u Salonu Muzeja savremene umetnosti, a umetnica se tom prilikom emotivno osvrnula na težak položaj likovnih stvaralaca, konstatujući: “Umetnici su ratnici!”
“Umetnici ne stvaraju zbog novca i lagodnog života. Jer, oni koji to zato rade, brzo odustaju, umetnički put zahteva istrajnost. Najveća nagrada umetniku je umetničko stvaranje”, rekla je u dirljivom kratkom govoru Sanja Latinović, koja je 80. dobitnik “Politkine” nagrade, a tek 12. umetnica kojoj je dodeljeno to priznanje.
Nagrađena izložba Sanje Latinović, održana u Salonu MSUB od juna do septembra 2022, zamišljena je i izvedena kao kompleksna postavka koja se sastojala od različitih elemenata koju su karakteristični za njenu dosadašnju umetničku praksu, a podrazumevaju performans, instalacije, video radove, foto dokumentaciju i razne druge oblike performativnih i participativnih radnji koje umetnica upražnjava, istakao je predsednik žirija Saša Janjić, objavila je Politika.
Iako osmišljena kao neka vrsta mini retrospektive, odnosno kao revizija dosadašnje umetničke prakse, izložba “Prepreka ili prag”, čija je kustoskinja Una Popović, ponudila je inovativan format i sadržaj u kojem je umetnica, izvodeći svoje performanse i akcije, uspela da animira ne samo posetioce, već i širu javnost i medije, kao i da ih aktivno uključi u svoju umetničku paradigmu.
“Ono što je zanimljivo i karakteristično za njen rad je preispitivanje različitih umetničkih medija u kojima stvara, njihova transformacija, međusobno povezivanje koje rezultira novim izvedbenim i prezentacionim formama”, istakla je na svečanosti urednica Kulturnog dodatka “Politike” Marija Đorđević, takođe članica žirija.
Marija Đorđević, Sanja Latinović i v.d. glavnog i odgovornog urednika “Politike” Marko Albunović, foto: Anđelko Vasiljević
Na izložbi “Prepreke ili pragovi” Sanja Latinović je, kako je istakao žiri u obrazloženju, izvela upečatljiv performans “Do not cross” (prethodno dva puta izveden u Švajcarskoj), tokom kojeg je simbolično prekoračivala staklenu prepreku ili prag. Reč je o performansu velikog intenziteta, pre svega mentalnog, fizičkog i za publiku emotivnog.
Na izložbi “Prepreke ili pragovi”, koja je obuhvatala izbor radova od 2008. do 2022. godine, prikazano je i pet ključnih javnih performansa Sanje Latinović u formatu video-dokumentacije (Akvarijum, Otklon, Do not cross, Ispred zida, Movements: White), dva video performansa – “Napuštena”, realizovan na master klasu Marine Abramović, i “Ptica”. Pri kraju izložbe izveden je kolektivni performans “Movements: White”, koji je osmislila sa umetnikom Rankom Đankovićem, a izveden je kao njihov prvi zajednički rad 2012. godine.
Performans Do Not Cross na otvaranju izložbe u Salonu MSUB, foto: VM/SEEcult
Prema navodima žirija “Politikine” nagrade, koji su, uz Sašu Janjića i Mariju Đorđević, činili i istoričari umetnosti – Ljiljana Ćinkul, likovna kritičarka “Politike”, profesorka na Katedri istorije umetnosti Filozofskog fakulteta u Beogradu Simona Čupić, kustoskinja MSUB Svetlana Mitić, Sanja Latinović izdvojila se kao laureat u vrlo ujednačenoj konkurenciji među prvih pet izložbi (Dragana Žarevac, Nevena Hadži-Jovančić, Lana Vasiljević, Nemanja Lađić).
Nagrada za likovno stvaralaštvo iz Fonda “Vladislav Ribnikar” uručuje se svakog 25. januara, na Dan “Politike”, kao priznanje za izuzetne domete i potvrda stvaralačke zrelosti koja proširuje granice likovnog izraza. Ovoga puta dodeljena je našto kasnije zbog boravka umetnice u inostranstvu u to vreme.
Od osnivanja “Politikine” nagrade 1932. godine (usled ratnih i posleratnih okolnosti dodeljivana je sa prekidom do 1957, a nakon toga u kontinuitetu), laureatkinje bile su i Olga Jevrić (1960), Milica Stevanović (1975), Bosiljka Kićevac (1975), Olga Jančić (1977), Dubravka Sambolec (1983), Ljubica Cuca Sokić (1995), Goranka Matić (2003), Anica Vučetić (2008), Marija Dragojlović (2009), Biljana Đurđević (2012) i Isidora Ilić kao članica dua “Doplgenger” (2015).
Među dobitnicima “Politikine” nagrade su: Vladan Radovanović (2021), Zoran Naskovski (2020), Perica Donkov (2019), Gabriel Glid (2018), Mileta Prodanović (2017), Zdravko Joksimović (2016), Doplgenger (2015), Balint Sombati (2014), Čedomir Vasić (2013), Biljana Đurđević (2012), Nikola Džafo (2011), Bojan Bem (2010), Marija Dragojlović i Dragoljub Raša Todosijević (2009), Anica Vučetić (2008), Predrag Nešković (2007), Bora Iljovski (2006), Vladimir Perić (2005), Aleksandar Rafajlović (2004), Goranka Matić (2003)... Među ranijim dobitnicima su i Dušan Otašević, Ljubica Cuca Sokić, Milovan DeStil Marković...
(SEEcult.org)
