Šijanov Filmski letak u Puli
Prateći program 59. Festivala igranog filma u Puli, Cinemaniac, u saradnji sa Centrom za kulturnu dekontaminaciju (CZKD) iz Beograda, predstavlja od 22. jula do 6. avgusta u pulskom MMC Luka, izložbu “Filmski letak” kultnog reditelja i vizuelnog umetnika Slobodana Šijana iz Srbije.
U okviru izložbe, čije su kustoskinje Branka Benčić (MMC Luka) i Aleksandra Sekulić (CZKD), 23. jula biće održan i razgovor sa Šijanom, uz projekciju filmova koje je izabrao za taj program koji bi u oktobru trebalo da bude predstavljen i u Beogradu.
“Filmski letak”, prema navodima Branke Benčić, na neki način predstavlja Šijanovu hibridnu enciklopediju u koju su obuhvaćeni antifilm, filmografija jugoslavenskog filma, pojedini redatelji poput Džona Forda (John), Hauarda Hoksa (Howard Hawks), Alfreda Hičkoka (Hitchckock), filmus Boška Tokina, liste, komentare, beleške, popise, dijagrame...
Šijanovi eksperimentalni filmovi takođe su sadržani u “Filmskom letku”, kao i pojedini radovi u drugim medijima, poput “Samoubistva medija”, “Kič sekvenci” ili “Vrtoglavice”, koji u tom smislu zauzimaju značajno mesto u okviru njegovog opusa.
“Šijanova današnja reaktualizacija i reinterpretacija predstavlja doprinos ponovnom čitanju cijeloga niza umjetničkih praksi avangarde i neoavangarde”, navela je Branka Benčić u tekstu "Kodovi kinematografije".
Publika će videti eksperimentalne filmove Šijana “Autoportret na groblju” (3', 1970), “Ručni radovi” (2', 1971), “Strukture” (4', 1970), “gradsko đubrište na adi huji u beogradu” (8', 1970), “Kosta Bunuševac u filmu o samom sebi” (14', 1970), “Jutro u ružičastom” (18', 1971), “Yeah” (14', 1972), te “Pesma za Toma” (13', 2010), film posvećen velikom hrvatskom umetniku i Šijanovom prijatelju Tomislavu Gotovcu.
Biće prikazani i TV filmovi Šijana “Šta se dogodilo sa Filipom Preradovićem” (45', 1976) i “Najlepša soba” (50', 1978).
Prema navodima Aleksandre Sekulić, filmovi na izložbi su “letak drugim sredstvima” i u takvom posmatranju letka/institucije, oni su - manifest, izvođenje, eksperiment, polazište, zaključak.
“Oni zabacuju u budućnost pronalazeći, anticipirajući, naslućujući, diktirajući motive, teme i probleme kasnije ‘velike’ filmografije; oni raspolažu ukupnim iskustvom eksperimentalnog filma, i istorija filmskih jezika njihov je resurs kojeg tretiraju entuzijazmom i samouverenošću subjekta Bildungsromana. Iz ekosistema, radnog procesa i pesme ‘gradskog đubrišta na adi huji u beogradu’, preko tekstura slike i zvuka filma ‘Yeah’, pucnjavom sa groblja ‘Jutra u ružičastom”’oglašava se Letak, filmsko mišljenje svim sredstvima”, navela je Aleksandra Sekulić.
Šijan je, inače, autor i knjige “Filmski letak”, zbirke fanzina koje je samostalno izdavao krajem 70-ih godina 20. veka.
“Filmski letak” definisao je kao vrstu “fanzina” ili “uradi sam” glasila (pre nego novine) - negde između siromašne grafike i samizdata, a nastao je sa idejom da se jednom mesečno sačini grafičko-tekstualni iskaz o filmu ili u vezi sa filmom (u najširem smislu te reči).
Pulski program Cinemaniac je, inače, kontinuirani višegodišnji istraživački i izložbeni projekat, nastao iz želje za predstavljanjem radova iz sveta umetnosti i filma koji nastaju na raskršću tih umetničkih medija, a od početka predstavlja aktivni kontekst koji omogućava prezentovanje umetničkih dela, mesto susreta u kojem se integrišu društveni, kulturni, tehnološki, medijski i estetski aspekti, secišta na kojima se susreću umetnost, umetnici, institucije i publika i stvaraju novi oblici saradnje, te problematizuju odnosi filma i vizuelnih umetnosti, navedeno je u publikaciji “Slobodan Šijan: Filmski letak”.
Izložbe u okviru sadašnje i buduće programske platforme “Misliti film”, kao “research in progress”, nastavljaju se na dosadašnja iskustva rada sa istorijskom baštinom eksperimentalnog filma, poput istraživanja i prezentacije kojima je u središnjem interesu bio pulski festival MAFAF (2010), te prošlogodišnji pogled unazad, podvlačenje crte, retrospektivni Cinemaniac X.
Projekat okuplja umetnike koji u radu na različite načine formiraju specifičan odnos prema ideji filma kao "prostora mišljenja", filma "drugim sredstvima" i kritike filmskog aparata, mesta u kojem se reflektuju aspekti društva, ideologije i kulture, gde film postaje svojevrsna riznica ili kulturni interfejs.
Postavku izložbe “Filmski letak” osmisli su Branka Benčić i sam Šijan, tehničku postavku potpisuje Miro Ploj, a dizajn Metaklinika.
Program je realizovan uz podršku Ministarstva kulture Hrvatske, Grada Pule, Hrvatskog audiovizualnog centra, Istarske županije, TZ grada Pule i Ministarstva kulture, informisanja i informacionog drustva Srbije.
Pulski filmski festival počeo je 14. jula međunarodnim programom, koji obuhvata 18 ostvarenja sa najvećih svetskih festivala, a 21. jula svečano će biti otvoren u Areni i Nacionalni program koji predstavlja 11 hrvatskih filmova, uz dve manjinske koprodukcije sa Srbijom.
Festivalski sajt je www.pulafilmfestival.hr, a program 59. Pule, kao i izložbe “Filmski letak”, nalazi se i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
