Slobodna škola je slobodan prostor u MPU, posle Venecije
Izložba “Slobodna škola je slobodan prostor” Branka Stanojevića sa saradnicima, kojom se Srbija predstavila na 16. Bijenalu arhitekture u Veneciji 2018. godine, postavljena je u okviru 41. Salona arhitekture u Beogradu u istom sadržajnom obliku, ali je sama postavka modifikovana u odnosu na originalnu u srpskom paviljonu u Đardinima. To je prvi put da se u takvom obimu predstavlja izložba koja je bila nacionalna selekcija za Bijenale arhitekture.
Reinterpretacija izložbe sa 16. Bijenala, koja reafirmiše zaostavštinu i ideje arhitekte i profesora Bogdana Bogdanovića, deo je pratećeg programa 41. Salona arhitekture u Muzeju primenjene umetnosti, koji sloganom “Na ivici” ukazuje da su profesija arhitekte i arhitektura kao disciplina, koja je kroz istoriju imala suštinski civilizacijski značaj, danas na ivici da izgube svrhu.
Inspiracija za izložbu je crtež na zidu koji je Stanojević pronašao u podrumu napuštene škole u Malom Popoviću, koja je od 1976. do 1990. godine bila Seoska škola za filozofiju arhitekture Bogdana Bogdanovića. Nakon prestanka njenog rada 1999. godine, u svojoj dugoj istoriji propadanja postala je “slobodan” prostor za izbeglice, fudbalere, lovce, skitnice...
Metafizika tog crteža i istorija tog mesta, kako navodi Stanojević, uvodi nas u stanje arhitipske intimnosti, prostore primitivnih naroda ili teološko-kosmoloških tumačenja samih sebe.
“Ovaj psihološki prostor bez izuzetka od nas stvara samouke arhitekte ličnog unutrašnjeg prostora dok se u nama odvija proces tranzicije od nadrealnog u realno. U tom procesu škola, podrum i crtež postaju moji lični slobodni prostori, koje želim da zaštitim od daljeg propadnja, što činim i ovom izložbom”, naveo je Stanojević, dodajući da taj rad polazi od tematizacije koja uključuje arhetipsku višeznačnost i simboličnost arhitekture i otvara mnogostruke perspektive ideje o slobodnom prostoru i vremenu, odražavajući precizno sadašnji trenutak Srbije i sveta i predstavljajući radoznalo i kritičko razmišljanje o prošlosti i projektovanje ka budućnosti.
U 30 izloženih skorijih i namenskih rađenih dela (projekata i fotografija) Stanojević se bavi problematizacijom i reaktivacijom međuprostora grada, redefinisanjem prostora na marginama, ponovnom aktuelizacijom istorijski zaboravljenih mesta i vrednosti i značenja koja ona kriju u sebi. Tim radovima, paraleno sa esejima Bogdana Bogdanovića iz knjige “Gradoslovar”, Stanojević ponovo preispituje “arhitektonske, urbanističke, društvene, istorijske, ekološke, političke, duhovne i lične kontraste koji su nastali kao posledica sudara savremnog čoveka-arhitekte sa postojećim ‘slobodnim’ prostorima danas”.
Inače, za crtež na zidu Seoske škole za filozofiju arhitekture, koji je poslužio kao inspiracija za izložbu, nije dosad utvrđeno autorstvo, a pretpostavlja se da je kolektivno delo učenika i profesora.
Katalog izložbe “Slobodna škola je slobodan prostor” na 16. Bijenalu arhitekture može se preuzeti sa sajta freeschoolisfreespace.com
(SEEcult.org
