Slovačke svečanosti
Izložbom “Prisećanje na našu narodnu prošlost” u Bačkom Petrovcu su počele tradicionalne Slovačke narodne svečanosti koje se u tom kulturnom središtu vojvođanskih Slovaka održavaju krajem jula ili početkom avgusta od 1919. godine (sa izvesnim prekidima u ratnom i poratnom periodu). Odlukom Vlade Srbije od pre tri godine, ta kulturna i društena manifestacija progalašena je za nacionalni praznik slovačke nacionalne manjine u Srbiji.
Izložbom “Prisećanje na našu narodnu prošlost” u Bačkom Petrovcu su počele tradicionalne Slovačke narodne svečanosti koje se u tom kulturnom središtu vojvođanskih Slovaka održavaju krajem jula ili početkom avgusta od 1919. godine (sa izvesnim prekidima u ratnom i poratnom periodu).
Odlukom Vlade Srbije od pre tri godine, ta kulturna i društena manifestacija progalašena je za nacionalni praznik slovačke nacionalne manjine u Srbiji.
U programu manifestacije, koji obuhvata kulturne, društvene i sportske priredbe, prednjače izložbe - ukupno ih je 14, pa se praktično svakog otvaraju po dve.
Među njima su izložba slika Samuela Leginja (u foajeu Slovačkog vojvođanskog pozorišta), zatim restaurisanih slika “Cvetni aranžman” prve akademske slikarke vojvođanskih Slovaka Zuzane Medvedove (u plavom salonu SVP) i “Lepota Liptova”, izložba umetničkih fotografija (Galerija “Zlatni zanati”).
Izložbu slika Jaroslava Šimovica organizovao je Zavod za kulturu vojvođanskih Slovaka u svojoj galeriji u Novom Sadu, a reperezentativna izložba “Slovačka u očima Karola Pinceka” postavljena je u najznačajnijoj slovačkoj likovnoj instituciji u Vojvodini - Galeriji “Zuska Medveđova” u Petrovcu.
Umetničke fotografije pokazaće i Vladimir Gosarić u Domu Matice slovačke, gde je predstavljena i izložba dokumentarnih fotografija “Dobanovci 1861-2011”.
U Poljoprivrednom muzeju u Kulpinu izlaže gost iz Slovačke Miroslav Dvorak.
Prateći progam obuhvata retrospektivu Mihala Hasika, povodom 50 godina umetničkog rada.
U galeriji “Ana” organizovana je prodajna izložba “Lepota slovačkih sela”.
Organizovan je i raznovrstan muzički program, a među učesnicima su grupa Nada, koja će u baptističkoj crkvi izvesti program “Country gospel”.
Među atrakcijama manifestacije je i prezentacija majstorskih radionica Slovaka iz matice, Rumunije, Mađarske i iz Srbije.
Nije zaboravljen ni program za najmlađe - gala koncert dečjih folklornih grupa “Mačak u čizmama”, a Pozorište VHV izvešće predstavu “Tip-top biotop” u režiji Ljubosava Majere.
Slovačka svetkovina neće proći ni ove godine bez sportskih takmičenja i kulinarskih nadmetanja.
Slovačke narodne svečanosti prvi put su održane 28. avgusta 1919. godine i na toj manifestaciji su bili izabrani delegati za Narodno predstavništvo Slovaka koje se tada održavalo u Beogradu.
Manifestacija je drugi put održana u septembru 1920. godine, u organizaciji “Sokolskog jedinstva”, a svake naredne godine bila je obogaćivana novim programima.
Na desetim Svečanostima je ugledni slovački pisac i učitelj Jan Čajan rekao za tu manifestaciju da predstavlja najvažniji događaj u životu Slovaka van matice, koji svedoči o njihovoj volji i silnom osećanju narodnog pripadanja.
“Najbitnije je što se susrećemo ovde iz raznih krajeva Jugoslavije, Amerike, Čehoslovačke...” Te godine je prva akademska slikarka vojvođanskih Slovaka Zuska Medveđova otvorila svoju prvu samostalnu izložbu.
Na Svečanostima je 1932. godine održana i osnivačka skupština Matice slovačke.
Tokom Drugog svetskog rata, Svečanosti nisu održavane, a nastavljene su tek 1945. sa promenjenim sadržajima i znatno manjim učešćem kulturnih stvaralaca.
Na 26. Svečanostima, 1949. godine, osnovan je Narodni slovački muzej za koji su eskponate prikupila kultrno-umetnička društva .
Svečanosti su prestale da se održavaju 1953. godine, uz obrazloženje da se inteligencija odvojila od naroda, a obnovljene su 1992. Pošto je dve godine ranije (1990) obnovljen i rad Matice slovačke, od tada se redovno održavaju svake godine u Bačkom Petrovcu.
Održavanje Slovačkih narodnih svečanosti finansijski su pomogle: slovački Ured za Slovake u inostranstvu, pokrajinski sekretarijati za obrazovanje, upravu i nacionalne zajednice, kulturu i javno informisanje i nauku i tehnološki razvoj Vojvodine, Ministarstvo kulture, informisanja i informacionog društva Srbije, slovački grad Nitra...
Branko Rakočević
