Sombatiju Politikina nagrada
“Politikina” nagrada za najbolјu izložbu u 2014. godini dodeljena je Balintu Sombatiju (Bálint Szombathy) za izložbu “Bili smo heroji” u galerijama “Likovni susret” i “Vinko Perčić” u Subotici, na kojoj su predstavljeni politički radovi tog umetnika od 70-ih do danas. Izložbu “Bili smo heroji” od 13. januara moguće je videti u Podroomu Kulturnog centra Beograda.
Sombati je 72. dobitnik “Politikine” nagrade “Vladislav Ribnikar” za najbolјu izložbu, a dodeljena mu je jednoglasnom odlukom žirija, objavila je “Politika”.
Sombati je izjavio na vest o nagradi da ga u ovom času posebno raduje između ostalog i zato što, posle više od 40 godina rada, prvi put ima izložbu u Beogradu.
“Kao da se to vreme sada isplatilo. Video sam da sam ušao u uži izbor, ali nisam mogao da se nadam zato što nisam video druge izložbe koje su bile u konkurenciji, mada neke od umetnika znam”, rekao je Sombati.
U najužem izboru bili su i umetnici Zdravko Joksimović i Vladimir Nikolić, a nagradu je dodelio žiri koji su činili Radonja Leposavić (predsednik), inače dobitnik nagrade “Lazar Trifunović” za 2014. godinu, te istoričari i teoretičari umetnosit Ljilјana Ćinkul, Katarina Mitrović i Stevan Vuković, kao i urednica Kulture u “Politici” Marija Đorđević.
Izložba “Bili smo heroji”, čiji je kustos Nebojša Milenković, retrospektiva je političkih radova Sombatija od 70-ih godina do danas, a čine je objekti, fotografije, instalacije, dokumentovani performansi, uključujući “Lenjin u Budimpešti”, “Bauhaus”, “Zastave”...
Osim što je prva Sombatijeva izložba u Beogradu, bila je nedavno i prvo samostalno predstavljanje tog međunarodno priznatog umetnika mađarskog porekla u Subotici od 1987. godine, kada je izveo performans “Foto-foto” u Galeriji “Likovni susret”. Od tada, njegov umetnički, društveni i politički angažman ne jenjava, a vremenom je postao etabliran i na široj, evropskoj umetničkoj sceni.
Rođen 1950. u Pačiru u Srbiji, Sombati je poznat u najvećoj meri po političkoj umetnosti i performansima kojima se kontinuirano bavi od revolucionarne 1968. godine.
Sa umetnikom Slavkom Matkovićem (1948-1994) osnovao je 1969. godine konceptualnu grupu Bosch + Bosch, kao izraz težnje ka prevazilaženju provincijske učmalosti u svakom pogledu.
Rano je počeo da putuje po svetu, sarađivao je sa prestižnim časopisima poput “Artformua”, “Mika magazina”, “Lota poetika”, izlagao je na velikim međunarodnim izložbama uz Jozefa Bojsa, Janisa Kunelisa, Marinu Abramović, Joko Ono, Bracu Dimitrijevića...
“Kontekst Jugoslavije i jugoslovenstva – njene zajedničke kulture, političkog, intelektualnog, umetničkog i emotivnog nasleđa, bili su ako ne inicijalni pokretači, onda svakako tematsko jezgro oko kojeg se razvijala umetnost Sombatija, koja se zajedno sa kontekstom i sama menjala, nadograđivala i kontekstualno usložnjavala”, naveo je u katalogu povodom izložbe “Bili smo heroji” Nebojša Milenković.
Sombati je ostvario na hilјade radova u medijima koji pripadaju neoavangardi, a njegova bogata umetnička praksa obogaćena je i uredničkim, teorijskim, polemičkim i književnim radom.
Slovi za jednog od najsvestranijih autora koji već decenijama na sveobuhvatan i dinamičan način povezuje savremenu srpsku i mađarsku kulturu.
Jedna od konstanti Sombatijeve umetnosti je strategijsko izjednačavanje umetnosti i života sa tendencijom potpunog brisanja i nestajanja granica između njih.
U najužem izboru za “Politikinu” nagradu za 2014. godinu, osim izložbi Sombatija, Zdravka Joksimovića i Vladimira Nikolića, bile su i izložbe Srđana Đileta Markovića i Stevana Kojića. U prvobitni izbor žirija bile su i izložbe Olivere Parlić, Mihaela Milunovića, Dragane Žarevac, Rajka Popivode i Tadije Janičića.
“Politikina” nagrada sastoji se iz diplome i novčanog iznosa, a među njenim dobitnicima su Čedomir Vasić (2013), Biljana Đurđević (2012), Nikola Džafo (2011), Bojan Bem (2010), Marija Dragojlović i Dragoljub Raša Todosijević (2009), Anica Vučetić (2008), Predrag Nešković (2007), Bora Iljovski (2006), Vladimir Perić (2005), Aleksandar Rafajlović (2004), Goranka Matić (2003)... Među ranijim dobitnicima su i Dušan Otašević, Ljubica Cuca Sokić, Milovan DeStil Marković...
*U PRILOGU: Vodjenje kroz izložbu "Bili smo heroji" (Hősök voltunk) u Subotici, u produkciji SEEcult.org, u kojem su učestvovali umetnik Balint Sombati i kustos Nebojša Milenković
(SEEcult.org)
