Srpski prosvetitelji

Najstarija kopija freske sa predstavom Svetog Save iz 1223. godine iz manastira Mileševa, koja se čuva u zbirci Galerije fresaka Narodnog muzeja u Beogradu, deo je izložbe “Srpski prosvetitelji” u Muzeju Vuka i Dositeja u Beogradu, koja će biti otvorena 27. januara povodom Dana svetog Save.

Prvi put će biti izložena slika “Dositej bdi nad Beogradom” autora Zorana Pavlovića, koju je Narodnom muzeju nedavno poklonila umetnikova porodica.

Takođe, posetioci će moći da vide raritetno izdanje Domentijanovog “Žitija Svetog Simeona i Svetog Save”, koje se čuva u Muzeju Vuka i Dositeja, najavio je Narodni muzej.

Izložba će biti otvorena do 23. februara.

U Srbiji se 27. januara, posebno u pravoslavnim hramovima, ali i u školama, tradicionalno slavi Dan Svetog Save, najmlađeg sina velikog srpskog župana Stefana Nemanje, Rastka Nemanjića, prvog arhiepiskopa i prosvetitelja srpskog.

Još kao mladić žudeo je za duhovnim životom, zbog čega je odbegao na Svetu Goru, gde se zamonašio. Nemanja je pošao za sinom, pa se i sam zamonašio na Svetoj Gori, gde je i umro kao monah Simeon.

Sava je izdejstvovao kod cara i patrijarha nezavisnost Srpske crkve, čime je postao prvi arhiepiskop srpski. Podigao je, zajedno sa ocem, manastir Hilandar, a potom i mnoge druge manastire, crkve i škole po srpskoj zemlji. Stvarajući Srpsku crkvu, stvarao je i srpsku državu i kulturu.

Umro je u Trnovu u vreme cara Asena, razbolevši se posle službe 1235. 

Savine mošti je 1237. preneo kralj Vladislav u manastir Mileševu. Sinan-paša ih je digao i spalio na Vračaru u Beogradu, 27. aprila 1594. godine.

Na Vračaru je izgrađen Hram svetog Save koji je, prema navodima bivšeg patrijarha Varnave, “zamišljen da bude vidni i večiti spomenik duboke zahvalnosti svega srpskog naroda svom najvećem preporoditelju i ugodniku Božijem svetitelju Savi Srpskom”.

Gradnja Hrama svetog Save započeta je 1935. godine, a nastavljena 1985. i ponovo 2000.

(SEEcult.org)